Yeni uçak motoru, Airbus’ın kapalı kapılar arkasında geliştirdiği yeni bir dar gövde uçağı mı işaret ediyor?
Havacılık sektörünün iki devi Airbus ve Boeing’in kıyasıya rekabetinde, üstünlüğü ele geçirmek için gizli yürütülen projeleri olduğunu herkes bilir.
Airbus, bir süre önce, uçak motoru üretiminde öncü şirketler, Pratt & Whitney, Rolls-Royce ve General Electric’den (GE) dar gövdeli bir uçak için yeni motor projeleri sunmalarını istedi. Ardından GE’den yeni bir dişli tasarım teklifi aldı.
GE’in bu önerisi; motor üreticisi ve Airbus arasında yeni nesil bir uçak için daha önce hiç konuşulmayan detayları ortaya koyuyor. Bu yüzden Airbus için bir sonraki adımının ne olacağı, tüm sektör tarafından merakla beklenmeye başladı.
Bahsedilen motorun, Airbus’un neo serisi uçakları için mi; kısa süre önce üretim programı satın alınan A220 modeli için mi yoksa yepyeni bir dar gövde uçak tipi için mi kullanılacağı belirsizliğini koruyor.
GE’nin yeni motoru ne zaman önerdiği, motorun hangi uçak tipiyle piyasaya çıkacağı; kısacası proje hakkındaki tüm bilgiler, büyük bir hassasiyet ve gizlilikle kamuoyundan saklanıyor.
İlgili Haber | Uçak Modelleri Nasıl Adlandırılıyor? A3XX B7X7
Airbus’ın en üst yönetimi tarafından daha önce yapılan açıklamalar, şirketin bir sonraki dar gövdeli uçağının, hidrojen ile çalışan ve sıfır emisyon hedefleyen bir program dahilinde üretileceği yönündeydi.
Ancak tüm bu açıklamalara rağmen, havacılık uzmanları, üretilecek motorun, başlangıçta günümüz geleneksel yakıtları ile çalışan; ancak zaman içinde yapılacak geliştirmelerle diğer itki sistemleri ile kullanılabilecek versiyonlara uyarlanabilen bir model olabileceğini düşünüyor.
Aynı zamanda tam boyutlu bir yolcu uçağı için bu tarz bir yeni teknolojinin 2030’dan önce hayata geçirilme ihtimalinin de düşük olduğu göz önünde bulundurularak; daha küçük, bölgesel hizmet verebilecek bir uçak üzerinde kullanımının mümkün olabileceği de öne çıkan seçenekler arasında görünüyor.
Motor Gündemi
Avrupalı imalatçı Airbus, müşterilerinden gelen talepler doğrultusunda, dar gövde uçaklarla çok daha uzun mesafelere uçulabilecek, verimli bir uçak modeli olan neo serisi A321LR üzerinde çalışıyor. Günümüzde A320neo ailesinde yer alan uçaklar, GE’nin ortak girişimi olan LEAP 1A motorlarını kullanırken; aynı zamanda opsiyonel olarak Pratt&Whitney’in ürettiği PW1100G dişi turbofan motorları da havayollarına sunuluyor.
GE, Airbus ve Boeing gibi sektörün iki dev ismi de dahil olmak üzere, birçok uçak üreticisiyle yeni nesil uçak motoru teknolojileri hakkında sürekli iletişim halinde. Bir ABD şirketi olan GE, bu görüşmelerin detaylarını, kamuoyuna sunmaktan kaçınıyor.
Aynı şekilde iş ortaklarından biri olan Airbus da benzer şekilde, motor ile ilgili görüşmelerin detaylarını, gizlilik çerçevesinde kamuoyuna sunmuyor. Yayımlanan basın bültenleri, ‘en son teknolojiler ve devam eden yeni nesil çalışmalar için motor üreticilerimizle sürekli irtibat halindeyiz. Birçok çalışma yürütülüyor; ancak hepsinin üretime geçmesi mümkün değil’ ifadeleri ile bitiriliyor.
Airbus, Boeing’i Kandırıyor mu?
Ancak sektör uzmanlarının bir kısmı: ‘Airbus, teknolojiler hazır olmadan önce; sırf rakibi Boeing’i aldatmacalı bir şekilde, erken hareket etmeye teşvik etmek için formaliteden görüşmeler yapıyor olabilir.’ görüşünü savunuyor. Bu durum, Avrupalı uçak üreticisinin birkaç yıl sonra yeni teknolojileri bünyesine katmış bir şekilde, sektördeki en büyük rakibi Boeing’in karşısına tam donanımlı bir uçakla çıkmasına sebep olabilir.
İlgili Haber | Uçağın Havada Tüm Motorları Durursa!
Bilindiği üzere Boeing’in tek koridor yolcu uçağı pazarındaki stratejisi, Airbus’ın A320neo serisine karşılık, aceleyle sunduğu 737 MAX uçakları olmuştu. Ardından yaşanan iki kaza ile ABD’li şirket tarihinin en türbülanslı dönemini yaşamaya başladı. Geçtiğimiz günlerde FAA ve EASA’dan uçuş izni alan MAX serisi uçakların, bunca yaşanan olayın ardından uçuşlara geri dönse bile, Airbus’ın A320neo serisiyle boy ölçüşmesi pek de olası görünmüyor.
Günümüzde Airbus ve Boeing’in karbon emisyonlarını azaltması üzerine yoğun bir baskı altında olduğu hepimiz tarafından bilinen bir gerçek. Tüm bu baskılarla karşı karşıya kalan şirketler, koronavirüs salgınıyla beraber daha da zor bir duruma düştü. Sektörün iki devi, piyasaya yeni bir uçak modeli sürebilmek konusunda, uzun teslim süreleri ve derin maliyet gibi sebeplerle birlikte, yeni bir tasarımın oldukça büyük risk içermesi nedeniyle çok temkinli davranıyor. Boeing ile Airbus arasında süregelen rekabet, motor üreticileri GE, P&W, Rolls-Royce arasındaki rekabeti de ciddi şekilde etkiliyor.
Bakalım uçak ve motor imalatçılarının sıradaki hamlesi ne olacak? Hangileri en yeni ürünlerini piyasaya sürmeyi başarıp, pazar payını artıracak. Hep birlikte göreceğiz.
Berkcan Mertoğlu
