Geçtiğimiz yıl Şubat ayında, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmek üzere harekete geçmesinin ardından, Batılı ülkeler Rusya’ya yönelik çok kapsamlı bir yaptırım süreci başlattı. Rus havayollarının birçok ülkenin hava sahasına bile girmesinin yasaklanmasının yanı sıra ABD ve Avrupa Birliği merkezli şirketlerin, Rus şirketleriyle iş yapmasını engelleyen ekonomik yaptırımlar da hayata geçirildi.
Bu yatırımlar, havacılık sektörünü de derinden sarstı. Rusya’nın ulusal havayolu Aeroflot başta olmak üzere tüm Rus havayolları, kendilerini derin bir çıkmazın içinde buldu. Dünyanın en büyük iki uçak üreticisi Airbus ve Boeing, Rus havayollarının filosundaki uçaklara bakım ve servis hizmetini durdurmanın yanı sıra, uçaklara yedek parça temin edilmesi de yasak kapsamına alındı.
Rusya, havacılık faaliyetlerinin sürdürülebilirliğini sağlamak için, yerli uçak üretim çalışmalarını canlandırmaya çalışsa da Rusların bu konuda daha gidilecek çok yolu var gibi görünüyor.
Üstelik, birçok uçak kiralama şirketinin merkezi de başta İrlanda olmak üzere çeşitli Avrupa Birliği ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunuyor. Bu nedenle Rus havayolları, bu şirketlerle de iş yapamayacakları için, Rus havayolları, filolarındaki birçok uçağa usulsüz şekilde el koydu ve kendi tesciline geçirip millileştirdi.
Rusların ulusal havayolu Aeroflot, bazıları doğrudan kendi sahibi olduğu ve bazıları da sahiplerine teslim edilmemiş kiralık uçaklar olmak üzere çok sayıda Airbus ve Boeing uçağı ile operasyonlarını sürdürüyor. Ancak Aeroflot için bu uçakların bakımını yapmaya devam etmek, çok büyük zorluklar yaratıyor.
Airbus ve Boeing artık Aeroflot’a yeni uçak teslim etmemekle kalmıyor. Aynı zamanda bu uçaklara hizmet de veremiyor. Sonuç olarak, Aeroflot, uçakların bakım uygulamaları konusunda çaresiz kalıyor
Aeroflot’un A330’u bakım için Tahran’a uçtu
5 Nisan 2023’te Aeroflot, İran’a bakım yapılması için, RA-73700 tescilli Airbus A330-300 uçağını gönderdi. Yaklaşık 11 yaşındaki uçak, Moskova’dan (SVO) Tahran’a (IKA) 3 saat 30 dakikalık bir uçuş ile ulaştı.
Bu A330, bir Rus havayolunun, İran’a bakım için gönderdiği ilk uçak olarak kayıtlara geçti. Ancak bu son olmayacak. İran, yıllardır maruz kaldığı yaptırımlar göz önüne alındığında, Rusya ile benzer durumda.
Aeroflot’un A330 uçağının bakımı, İran’ın en büyük özel havayolu şirketi olan Mahan Air tarafından gerçekleştiriliyor. Bir Aeroflot sözcüsü, Mahan Air’in bu işi gerçekleştirmek için “gerekli ekipman ve tesislere, sertifikalara ve engin deneyime” sahip olduğunu ve bakımın “yüksek kalitede” gerçekleştirileceğini doğruladı.
Mahan Air’in, uzun yıllardır devam eden yaptırımlara rağmen Airbus ve Boeing uçaklarının bakımlarını gerçekleştirme konusunda bir deneyime sahip olduğu kesin.
Mahan Air, başta olmak üzere İranlı havayolları, filolarındaki çok eski uçaklarla operasyonlarını sürdürmeye devam ederken, bazen filoya, nispeten daha yeni uçak katmak istediklerinde, enteresan uygulamalara başvurabiliyor.
Geçtiğimiz aylarda uzun yıllar Türk Hava Yolları filosunda uçan ve aralarında Deli Mike olarak da anılan uçağın yer aldığı dört adet Airbus A340 uçağı, park pozisyonunda bekledikleri Johannesburg’tan çok ilginç bir operasyon ile İran’a getirilmişti.
Havayolunun Airbus ve Boeing uçaklarına bakım yapmak için tam olarak hangi “sertifikalara” sahip olduğu, bakım için gerekli yedek parça ve ekipmanların, nereden ve ne şekilde temin edildiği büyük bir soru işareti.
Rus havayollarının, uçakları emniyetli bir şekilde uçurmaya devam etme konusunda giderek daha fazla sorun yaşayacağına kesin gözüyle bakılıyor. Önümüzdeki günlerde, başka uçakların da bakım için İran’a uçtuğunu görmek sürpriz olmaz. Ancak Rusya’da, uçuşa elverişli kalamadığı için, yere indirilmek zorunda kalınan çok daha fazla uçak göreceğimiz de kesin. Bakalım Rusya havacılığı, ayakta kalabilmek için başka hangi ilginç yollara başvuracak.
