Hava trafik kontrolörleri (ATC) uçuş operasyonlarının sorunsuz sürdürülebilmesi için hayati bir rol oynuyor. Yerdeki ve havadaki uçakların hareketlerini kontrol etmeye çalışırken, hava trafiğini koordine etmek için ciddi bir efor sarfediyorlar. Özetle, hava trafik kontrolörleri, havalimanları ile hava sahaları ile çevrelerindeki hava trafiğini, emniyetli ve verimli bir şekilde koordine etmekten sorumlu.
ATC’ler havalimanı kontrol kulelerinde, saha dışı kontrol merkezlerinde ve rota üzerindeki hava sahası kontrol merkezlerinde görev yapıyor. Kontrolörlük, azami eğitim ve durumsal farkındalık gerektiren, zihinsel açıdan oldukça zorlayıcı bir meslek olarak tanımlanıyor.
Hava trafik kontrolörleri, dönüşümlü vardiya düzeninde, gece, hafta sonlu ve resmi tatiller de dahil olmak üzere, zorlu bir çalışma programı içinde mesleklerini icra ediyor. İş kaynaklı yaşadıkları stres ve yorgunluğu en aza indirebilmek için, vardiya sırasında sık sık mola vermek zorunda kalıyorlar.
Ülkeye ve yetki alanına bağlı olarak, hava trafik kontrolörleri, fazla mesai hariç, haftada 25 – 45 saat arasında çalışıyor. Kontrolörler, genellikle ücretli izin, sağlık sigortası, emeklilik sigortası ve konaklama giderlerine yönelik ek ödemeler de dahil olmak üzere, havacılık sektöründe bir çok meslek grubuna göre çeşitli avantajları da elinde bulunduruyor.
Kontrolörlerin işlerini sorunsuz yapabilmeleri için, insan faktörleri eğitimi de dahil olmak üzere, tüm düzenleyici eğitimleri almaları ve sınavları başarıyla geçmeleri gerekiyor. Bölgeye ve deneyime bağlı olarak kontrolörler, genellikle havacılıktaki diğer pek çok alanda çalışan personele göre, daha iyi bir gelire sahip oluyor.
Nasıl hava trafik kontrolörü olunur?
Dünyanın en stresli işlerinden biri olarak kabul edilen bu mesleği icra edebilmek için, iki temel yoldan birini seçmek gerekiyor. İlk seçenekte, 4 yıllık bir fakülteden mezun olma şartı aranıyor. İkinci seçenekte ise Eskişehir Teknik Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksekokulu’nun, Hava Trafik Kontrol Bölümü’nden diplomanızı almak gerekiyor.
İlk seçenekte, Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından belli dönemlerde açılan ilanlardaki şartları sağlayan adaylar, hava trafik kontrolörü olabilmek için, çeşitli sözlü ve yazılı sınavlarda başarılı olmaları halinde, 6 ile 8 ay arasında süren bir eğitime katılıyor. Eğitim sonunda, yeterlilik testine girip başarılı olan adaylar, hava trafik kontrolü ünvanını kazanıyor.
İlgili Haber | Sanal Hava Trafik Kontrol Kulesi Nasıl Çalışıyor?
Üniversite seçeneğinde ise ilgili bölümden mezun olduktan sonra, çeşitli sınavlara girip başarılı olmanız ve 2 ay süresince stajınızı tamamlamanız gerekiyor. Tüm bu süreçleri sorunsuz tamamlayan adaylar, Hava Trafik Kontrolörlüğü Lisans sınavında da başarılı olmaları halinde, hava trafik kontrolü olabiliyor.
Türkiye’de, hava trafik kontrolörleri, genellikle dört ayrı grup halinde (Gündüz 11 saat iş 24 saat istirahat / Gece 13 saat iş 48 saat istirahat) şeklinde çalışıyor. Çalışma periyotları 2 saat çalışıp 2 saat dinlenme şeklinde düzenleniyor.
Hava Trafik Kontrolörleri Ne Kadar Maaş Alıyor?
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki hava trafik kontrolörlerinin maaşları yılda 60.000 – 200.000 Dolar arasında değişiyor. Mesleğin ABD’deki ortalama yıllık maaşı 130.000 Dolar civarında. ABD’de ATC’nin ortalama saatlik ücreti 63 Dolar civarında. Çalışma İstatistikleri Bürosu’na göre, New Hampshire, Virginia, Illinois ve Georgia Eyaletleri, kontrolörlerin ülkede en yüksek maaş aldığı yerler. Bu eyaletlerdeki yıllık rakamlar 136.000 ila 147.000 Dolar arasında değişiyor.
Avrupa’daki maaşlar ise birbirleriyle karşılaştırılabilir düzeyde. Bazı ülkeler deneyimli kontrolörler için daha yüksek maaşlar sunabiliyor. Almanya’da 3 yıldan fazla deneyime sahip bir ATC’nin ortalama maaşı 110.000 Euro veya saatlik ücret 52 Euro seviyesinde. 8 yıldan fazla deneyime sahip kontrolörler, yılda 135.000 Euro’ya kadar kazanabiliyor.
İspanyol ATC’ler, Kontrolörlerin ortalama yıllık maaşının 180.000 Euro olduğu İspanya, bu alanda Avrupa’da en yüksek maaş veren ülkeler arasında. İngiltere’de hava trafik kontrolörünün giriş seviyesi maaşı 35.000 ile 45.000 Sterlin arasında değişirken, daha büyük merkezlerdeki (Heathrow ve Swanwick gibi) deneyimli kontrolörler, yılda 100.000 Sterlin’in üzerinde kazanıyor.
Türkiye’de ise 2o23 verilerine göre, DHMİ tarafından, kontrolörlere ödenen en düşük maaş 32.600 TL; en yüksek maaş ise 51.400 TL seviyesinde.
