TÜRK HAVA YOLLARI’NIN KARA LİSTESİNDE KAÇ KİŞİ VAR?
Raporlar, COVID-19 süreci sonrası tüm dünyada, kuralları çiğneyen uçak yolcusu sayısında ciddi bir artış olduğunu gösteriyor. Geçtiğimiz hafta Türk Hava Yolları, uçuşlarında kabin ekiplerine zor anlar yaşatan kural tanımaz yolcuları ile gündeme geldi.
Önce, THY’nin 14 Eylül’de icra edilen İstanbul-Londra seferi öncesinde, bir yolcunun kabin ekibine ağır hakaret ve küfürler ettiği görüntüler, sosyal medyada büyük yankı uyandırdı. Sefer öncesi THY’nin operasyonel sebeplerle, uçak tipini değiştirmesinin ardından, check-in yaptığı koltuğa değil, başka koltuğa oturtulmak istenen yolcu adeta çileden çıktı. Kendisinin bilete 10 bin TL ödediğini yanındaki yolcunun ise 4 bin TL ödediğini iddia ederek uçakta olay çıkardı.
Uçaktaki mesul kaptan pilot tarafından Kuraldışı Yolcu Formu düzenlenerek, bu kişinin uçuşa kabul edilemeyeceği bildirildi. Uçağa gelen polislere “10 tane fabrikam var, bana dokunamazsınız” diyerek karşılık veren yolcu, polis eşliğinde uçaktan indirildi.
B.G. isimli yolcu hakkında, Gaziosmanpaşa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatıldı. Savcılık tarafından ifadesi alınan yolcu “görevi yaptırmamak için direnme” ve “kamu malına zarar vermek” suçlarından tutuklandı.
İstanbul Valisi Davut Gül de sosyal medya hesabı üzerinden “Beklenen son…” başlığıyla kabin ekibine zorluk çıkaran yolcunun havalimanından çıkarıldığı anların güvenlik kamera görüntülerini paylaşmıştı.
Beklenen son…#İstanbul 🇹🇷 https://t.co/mqZFqOgqWR pic.twitter.com/BFfMSeecCp
— Davut GÜL (@gul_davut) September 15, 2024
THY tarafından daha sonra yapılan açıklamada, sorunlu yolcu hakkında hukuki sürecin başlatıldığı ve B.G’nin kara listeye alındığı duyuruldu.
Bir diğer olay ise THY’nin Bodrum-İstanbul seferinde, şarkıcı İbrahim Tatlıses’in kızı Dilan Çıtak Tatlıses’in kedisi yüzünden yaşandı. Uçuş esnasında, Dilan Tatlıses’in miyavlayan kedisini pusetten çıkarıp kucağına almasının ardından, kabin ekibi kendisini uyarıp, kediyi pusete koymasını istedi. Ancak Dilan Tatlıses, kabin memurlarının uyarılarını dinlemek yerine onlarla tartışmaya girdi ve fiziki müdahalede bulundu.
Uçak İstanbul Havalimanı’na indikten sonra, kaptan pilot durumu polise haber verdi. THY’de görev yapan kabin memuru, kendisine saldıran Dilan Çıtak Tatlıses’ten şikayetçi olduğu için her ikisi de polis eşliğinde karakola götürüldü. Kendisini karakola götürmeye çalışan polislerle de çirkin diyaloğa giren Tatlıses, geçtiğimiz yıl İstanbul Havalimanı CIP Yolcu salonunda bir yolcuya saldırmıştı.
Yaşanan olay üzerine Dilan Tatlıses, THY tarafından kara listeye alındı. Havayolları, uçuşlarda benzer olayların tekrarlanmaması için “kara liste” yöntemini kullanıyor. Bu kural kapsamında asi yolcu havayolunun tüm uçuşlarından süreli ya da süresiz şekilde men edilebiliyor.
Kara liste uygulaması dünyada çok eski olmasına rağmen Türk sivil havacılığı, bu uygulama yaklaşık 10 yıl önce tanıştı. Türkiye’de kara liste uygulamasını ilk uygulayan şirket Pegasus olurken; daha sonra Atlasglobal ve Borajet de asi yolcuları kara listeye almaya başladı.
Türk Hava Yolları’nın kara listeye aldığı ilk yolcu ise 2014’te İstanbul Bağımsız Milletvekili Muhammet Çetin oldu. Ekonomi sınıfında aldığı biletin business class’a yükseltilmemesi sonrası uçakta olay çıkaran vekil, uçaktan indirilmişti. Sonrasında THY aleyhine kara propaganda yaparak kurum imajını zedeleyen paylaşımlarda bulunan Çetin, THY yönetimi tarafından kara listeye alındı ve kendisine bilet satılmama kararı alındı.
Londra uçağındaki yolcu ve Dilan Tatlıses’in kara listeye alınmasının ardından, Türk Hava Yolları, bugüne kadar uçuşta kuralları çiğneyen, itaatsizlik yapan veya uçuş emniyetini tehlikeye atacak durumlar yaratan toplam 441 yolcunun kara listeye alındığını açıkladı. Bu yolcular, THY sistemi üzerinden bilet alamıyor ve THY uçaklarıyla seyahat edemiyor.
AJET UÇAĞI PİSTTEN ÇIKTI!
Ajet Havayolları’nın VF4316 sefer sayılı uçuşu için, Ankara Esenboğa Havalimanı’ndan saat 11.20’de kalkış yapan Boeing 737 uçağı (TC-JKU) Hakkâri Yüksekova Selahaddin Eyyûbî Havalimanı’na saat 13:18’de iniş yaptıktan sonra, park pozisyonuna doğru taksi yaparken, kayarak pistten çıktı.
Ön iniş takımı, yaklaşık 5 metre pistin dışına çıkan ve toprak alana saplanan uçakta bulunan 185 yolcu ve 7 mütettebat, güvenli bir şekilde tahliye edildi.
Aralarında Şemdinli Belediye Başkanı Fahri Şakar ve Esendere Belde Belediye Başkanı Dırbaz Büyüksu’nun da olduğu yolcular ve mürettebatın sağlık durumlarının iyi olduğu açıklandı.
Uçağın ilk iniş denemesinde, pilotların zorlu koşullar nedeniyle pas geçme kararı aldığı, ikinci iniş denemesinde ise, uçağın pistten çıktığı biliniyor. Yaşanan olaya, yoğun yağış ve şiddetli rüzgarın sebep olduğu düşünülüyor. Teknik incelemeler sürüyor.
Öte yandan 31 Mart 2024’te AJet adıyla ticari hava taşımacılığına başlayan şirket, özellikle yaz aylarında yaşanan rötarlar ile adından söz ettirmişti. Türk Hava Yolları’nın yeni markası AJet ile ilgili şikayetler, milletvekillerinin soru önergeleri ile Meclis gündemine taşıdı. Ulaştırma Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun verdiği bilgiye göre yapılan denetimlerde uçuş emniyetini olumsuz etkileyen bir bulgu tespit edilemedi.
Bakan Uraloğlu, yolcu hakları ile ilgili başvuruların mevzuat kapsamında incelendiğini, mağduriyetlerin giderildiğini, teknik veya operasyonel sebeplerle yaşanan uçuş iptallerinde tazminat ödendiğini belirtti. 2024 yılı Haziran sonu itibariyle yani şirketin faaliyete başladığı ilk 3 ayda, AJet ile ilgili 11 bin 727 adet yolcu hakları başvurusu yapıldığı açıklandı.
ALASKA-HAWAIIAN BİRLEŞMESİNE ONAY ÇIKTI!
Aylar süren müzakerelerin ardından, ABD Ulaştırma Bakanlığı (DOT) Alaska Havayolları ile Hawaiian Airlines arasındaki birleşmeye onay verdi. Bu karar, iki havayolunun kendi kimliğini koruduğu; ancak operasyonlarını birleştirerek, çeşitli sinerjiler ortaya çıkaracağı bir entegrasyon sürecinin önünü açtı.
Havayolları için bir sonraki adım, iki şirketin tek bir taşıyıcı olarak faaliyet göstermesini sağlayacak olan ABD Federal Havacılık İdaresi’nden (FAA) alınacak uçuş işletme sertifikasının alınması olacak. Bu esnada, her iki havayolu da ayrı ayrı faaliyetlerini sürdürecek.
Bakanlık onayı gelmiş olmasına rağmen, iki havayolunun tam olarak birleşmesi için kabul etmesi ve yerine getirmesi gereken bir dizi koşul bulunuyor. Hawaii’de yaşayan yerel insanların ihtiyaçlarını karşılamak için “güçlü” bir ada içi hava operasyonu yürütülmesi, sık uçan yolcuların sadakat programlarında biriktirdikleri puanların değerinin korunması, aile birleyleri ile uçan kişilerin beraber oturmaları için fırsat sunulması, ABD askerleri ve ailelerine indirimli bilet gibi şartlar bulunuyor.
Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg, birleşme onayının verilmesinin ardından yaptığı açıklamada, en büyük önceliklerinin, uçakla seyahat eden halkın çıkarlarını korumak ve pazardaki rekabet ortamına zarar vermemek olduğunu söyledi.
İki havayolu arasındaki birleşme konusu ilk olarak Aralık 2023’te gündeme geldi ve Alaska Havayolları, 1,9 milyar Dolar ödeyerek Hawaiian Airlines’ı bünyesine kattı. Havayolları bir araya geldiğinde, Amerika, Asya, Avustralya ve Güney Pasifik’teki 29 uluslararası pazar da dahil olmak üzere, 141 varış noktasına günlük yaklaşık 1.500 uçuş gerçekleştirilecek. Seattle, Honolulu, Los Angeles, San Francisco, Portland, San Diego ve Anchorage merkezli uçuşlar sürdürülmeye devam ederken; Honolulu, Seattle’nin ardından ikinci en büyük merkez haline gelecek. Çeşitli model ve tiplerden oluşan toplam 350 uçaklık bir filo yapısına kavuşulurken; Kuzey Amerika, Asya ve Pasifik’te, 33.000’den fazla kişiyi istihdam eden bir şirket büyüklüğüne ulaşılacak.
Her iki havayolu da batı ABD’de çok sayıda uçuş noktasına sahipti ve her ikisi de Hawaii Adaları’na uçuş yapıyordu. Ancak iki şirketin uçuş ağları içinde ortak nokta sayısı oldukça azdı. Bu yüzden, her iki havayolunun uçuş ağları bir araya gelmesi, oldukça kapsayıcı bir network ağı ortaya çıkmasını sağladı. Birleşmenin gerçekleşmesiyle, Hawaii Adaları çok daha fazla ABD şehrine bağlanacak; rekabet artacak ve Alaska Havayolları’nın ana ABD merkezleri üzerinden olası bağlantıların kapsamı genişleyecek.
Birleşme onayının ardından, Hawaiian’ın uzun süredir görev yapan İcra Kurulu Başkanı Peter Ingram, görevini şirketin Hawaii-Pacific Bölge Başkanı olan Alaska Airlines yöneticisi Joe Sprague’ye bırakma kararı aldı. Ayrıca, Hawaiian Airlines’ın birleşme sürecinde “geçici bir liderlik ekibi” tarafından yönetileceği duyuruldu.
A350-900’DE MOTOR SORUNU OLABİLİR!
2 Eylül’de Cathay Pacific’in Hong Kong-Zürih seferi yapan Airbus A350-1000 uçağı, sağ motorunda yangın çıkması nedeniyle geri dönüş kararı almış ve kalkıştan 75 dakika sonra Hong Kong’a inmişti. Motorda yapılan kontrollerde, 17 numaralı yakıt püskürtme nozuluna bağlanan yakıt hortumunun çelik örgülü kılıfında, fark edilebilir bir delik olduğu tespit edildi.
Hazırlanan ön raporun ardından, Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı EASA, bir Uçuşa Elverişlilik Direktifi (AD) yayımladı ve tüm A350-1000 uçaklarının acilen kontrol edilmesini istedi.
Toplam 86 adet A350-1000 uçağının zorunlu kontrolüne sebep olan Cathay Pacific’e ait Airbus A350’nin motor yangınıyla ilgili daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Hasarlı motorun arka kısmında siyah is bulundu ve motordaki iki thrust-reverse kapağının alt tarafında da yanık izleri bulunduğunu tespit edildi. Ayrıca beş farklı ikincil yakıt manifoldu hortumunun da yıpranmış metal örgülere sahip olduğu veya deforme olduğu görüldü.
Rapora göre, yapılan detaylı incelemelerde, yakıt püskürtme nozuluna yönlendirilen yakıtın, deforme olmuş ikincil hortumlardan sızabileceği anlaşıldı. Oksijen ve bir ateşleme (ısı) kaynağı gibi dış faktörlerle birleştiğinde, bu durumun uçağın geneline yayılabilecek bir yangına yol açabileceği yorumuna yer verildi. Ön raporda, sorunun ele alınmaması durumunda çok daha ciddi motor yangınları oluşabileceği sonucuna varıldı.
EASA’nın Uçuşa Elverişlilik Direktifi’nde, motor bakımları sırasında yapılan bir temizleme işleminin, yakıt manifoldu ve ana yakıt hortumunun deforme olmasına yol açabileceği söylendi. A350-900 uçaklarına güç verem Trent XWB-84 motorlarına da bu şüpheli temizleme işleminin yapılması nedeniyle, bu motorların da potansiyel olarak durumdan etkilendiği duyuruldu.
Trent XWB-75, Trent XWB-79, Trent XWB-79B motorlarının da geçmişte bu temizleme işlemine tabi tutulmuş olabileceği belirlendi.
Bulgudan yola çıkılarak, bu temizleme işleminin yapılması yasaklandı ve bazı A350-900 motorlarının incelenme süreci başlatıldı.
Yapılacak kontroller, 18.500 saat ve üzerinde uçmuş, daha önce 2 veya daha fazla defa bakıma girmiş Trent XWB motorlarından güç alan uçakları kapsıyor.
Rolls Royce tarafından yapılan açıklamada EASA ile yapılan görüşmeler neticesinde, sınırlı sayıda Trent XWB-84 motorunda yüksek basınçlı yakıt hortumlarının incelenmesi için müşterilere talimat verildiği belirtildi. Türk Hava Yolları filosunda da 20’nin üzerinde A350-900 uçağı bulunuyor.
SEATTLE TACOMA HAVALİMANI’NA SİBER SALDIRI!
Teknoloji korsanları, kısa süre önce Seattle-Tacoma Uluslararası Havalimanı’na (SEA) gerçekleştirdikleri siber saldırı sırasında ele geçirdikleri belge ve bilgileri, karanlık web’de yayınlamamak için 100 bitcoin yani yaklaşık 5.780.000 $ talep etti. Havalimanının sahibi ve aynı zamanda işletmecisi olan Port of Seattle şirketi, hacker’lara bu ödemeyi yapmama kararı aldı.
Hafta içinde ABD Senatosu Ticaret, Bilim ve Ulaştırma Komitesi’nde yapılan duruşmada, SEA Havalimanı Genel Müdürü Lance Lyttle, “Bir suç örgütüne fidye ödeme fikrinin, şirket değerlerine ve kültürüne aykırı olduğunu” söyledi.
Rhysida isimli bir suç örgütüne ait olan saldırganlar, 3 TB büyüklüğündeki veri tabanını ele geçirdi. Bu durum, havalimanı için bilet satışı, reklam panoları ve bagaj teslim noktalarına kadar, tüm sistemleri kontrol eden çeşitli bilgisayarları kapatmaya zorladı ve bazı uçuş gecikmeleri ve iptallere yol açtı.
Havaalanının dahili sistemi ve web sitesi çökerken; bilgisayar korsanları, fidye olarak, yaklaşık 5.780.000 Dolar’ın ödenmemesi durumunda, havaalanı çalışanlarının kişisel verilerini yayınlamakla tehdit etti.
Çalınan belgeler içinde, çalışanların dahili oturum açma bilgileri ve parolalarından, Port of Seattle şirketi ve SEA Havalimanı için acil durum uygulamalarını içeren sunucuların tam bir dökümü ve hatta bazı personel ve müşterilerin kişisel verileri de bulunuyor.
Bilgisayar korsanları Port of Seattle şirketinin adını, durumdan etkilenen çalışanları ve şirket sistemleri üzerine çalışan sekiz dosyanın bir kopyasını, sızıntı sitelerinden birine gönderdi. Havaalanı yönetimi, dosyaların incelendiğini duyurdu.
Lance Lyttle, “yedeklerin büyük ölçüde sağlam olduğunu ve tüm operasyonları yeniden eski hale getirebilmek için şifre çözme anahtarına gerek olmadığını doğrulayabildiklerini açıkladı.
Havalimanındaki bagaj sistemi, check-in kioskları, halka açık Wi-Fi’ hizmeti, uçuş bilgi ekranları, web sitesi, mobil uygulama ve park yerlerine erişim dahil olmak üzere neredeyse tüm hizmetleri engelleyen saldırı nedeniyle, ilk günlerde, bazı havayolları 7.000’den fazla bagajı manuel olarak taşımak zorunda kaldı.
Saldırının üzerinden geçen üç haftanın sonunda, havaalanının sistemleri olması gerektiği gibi çalışıyor. Ancak bazı dahili operasyonlar kapalı şekilde bekliyor. SEA Havaalanı’ndan seyahat etmek ve havalimanındaki hizmetleri kullanmanın güvenli olduğuna yönelik duyurular yapıyor.
Havalimanında, tüm işleyişi eski haline getirmek için çalışmalar devam ederken; korsanların hangi verileri, nasıl elde ettiği araştırılıyor. FBI da yürütülen soruşturmaya aktif destek veriyor.
