SKYTRAX 2020’NİN EN İYİ HAVALİMANLARINI AÇIKLADI!
Havacılık endüstrisinin, havalimanı alt başlığında en çok önemsenen ve dünya genelinde kabul gören sıralamayı 1999’dan bu yana İngiltere merkezli Skytrax yapıyor. Her yıl dünyanın en iyi havalimanlarını yolcularının tecrübeleri üzerinden araştırıyor. Bu yılki değerlendirmenin sonuçları da pandemi gündemine uygun olarak video aracılığıyla duyuruldu.
Dünya genelinde 550 havalimanında 100’den farklı milletten yaklaşık 15 milyon yolcu, Eylül 2019-Şubat 2020 arasındaki dönemde havalimanlarındaki performansı puanladı. Puanlama yapılırken havalimanlarındaki servis ve ürün kalitesi, check-in bankosundan varış terminaline; transferden alışverişe; güvenlikten göç ofisine kadar her açıdan değerlendirildi.
Havalimanlarının mükemmelliğinin küresel bir kriteri olarak atfedilen ve tamamen yolcu deneyimleri doğrultusunda yapılması sebebiyle çok önemsenen Skytrax 2020 sıralamasının sonucunda ise sürpriz olmayacağı üzere Singapur Changi Havalimanı, sekizinci kez üst üste dünyanın en iyi havalimanı oldu. Changi, toplamda 11. kez dünyanın en iyi havalimanı seçildi.
Changi Havalimanı’nın dört terminalinden üçünü birleştirmek için tasarlanan, çok kullanımlı bir kompleks olan ve dünyanın en büyük kapalı şelalesine de ev sahipliği yapan Jewel Changi’nin Nisan 2019’da hizmete açılmış olması, yıllardır zirveden inmeyen Changi’nin başarısını perçinledi.
Zirvede yer alan Changi’yi yerinden edecek hiçbir güç olmasa da listenin devamında geçen yıla göre bir miktar hareketlilikten söz etmek mümkün. Geçen yıl listede ikinci sırayı ele geçirmeyi başaran Tokyo Haneda Havalimanı, bu yıl da yerini korumayı başardı. Haneda Havalimanı ayrıca, dünyanın en temiz havalimanı ve en iyi iç hat havalimanı kategorilerinde de ödülü almayı başardı. 2019’da uzun süredir oturduğu 2’nci sırayı kaptıran Seul Incheon, bu yıl da 3’üncü sıradaki yerini Katar’ın başkenti Doha Hamad Havalimanı’na kaptırarak dördüncü sıraya geriledi. Seul Incheon pek çok kez olduğu gibi 2020’de de en iyi transit havalimanı ödülünü aldı.
Hamad Havalimanı, 2016’da olağanüstü bir atılım ile 22 basamak birden yükselerek 10. Sıraya tırmanmıştı. Yükselişini 2017’de de sürdüren Doha, altıncı sıraya kadar ilerledi. 2018’de beşinci, 2019’da dördüncü sıraya yükselen havalimanı istikrarlı çıkışını sürdürerek üçüncü sıraya yükselmeyi başardı.
Bir kaç yıldır düşüşte olan Münih Havalimanı, bu yıl yeniden yükselişe geçerek 5’inci sıraya tırmanırken, Hong Kong Havalimanı bir yıl aradan sonra yeniden ait olduğu altıncı sıraya döndü. 7 ve 8’inci sırayı Japonya’daki havalimanları elde etmeyi başarırken; 2019’u 14’üncü sırada kapatan Amsterdam Schiphol Havalimanı uzun süre sonra ilk kez ilk 10’a girmeyi başardı. Geçen yıl 11’inci sırada yer alan Kansai Havalimanı da 10’uncu sıraya yükseldi. Kansai Havalimanı ayrıca, en iyi havalimanı personel hizmeti ödülünü de almaya hak kazandı. Londra Heathrow ve Zürih Havalimanı, 2020’de ilk 10 sıradaki yerlerini kaybetti.
Hong Kong Havalimanı “Göç Hizmetleri Konusunda Dünyanın En iyi Havalimanı” ödülünü kazandı. “Dünyanın En Çok Gelişim Kateden Havaalanı” ödülü Paris Orly’e, “Alışveriş konusunda Dünyanın En İyi Havalimanı” ödülü Londra Heathrow’a ve ‘Web Sitesi & Dijital Hizmetlerde En İyi Havalimanı’ ödülü Houston Havalimanı’na verildi.
Kuzey Amerika’dan hiçbir havalimanı bu yıl da kendine ilk 10’da yer bulamadı. Kanada’nın Vancouver Havalimanı 13. Sırada kendine yer bularak kuzey Amerika’dan en iyi sırayı elde eden havalimanı oldu. Bırakın ilk 10’u; dünyanın en iyi 100 havalimanı içerisinde maalesef bu yıl da Türkiye’den hiçbir havalimanımız kendine yer bulamadı! Nisan 2019’da tam kapasite hizmete başlayan İstanbul Havalimanı’nın listede ilk 100 içinde kendine yer bulamaması büyük bir sürpriz olarak yorumlanırken; daha önce bu sıralamada Türkiye’deki havalimanlarının yer alıp almadığı merak konusu oldu. İstanbul Atatürk Havalimanı 2012 ile 2015 yılları arasında bu listede sırasıyla 57-33-40 ve 71’inci sırada kendine yer bulmayı başarmıştı.
Skytrax, açıkladığı onlarca kategori içerisinde İstanbul Havalimanı’nın adına sadece yıllık yolcu kapasitesi 50-60 milyon arasında değişen havalimanları kategorisinin 7’nci sırasında yer verdi…
AVIANCA İFLAS ERTELEMEK İÇİN BAŞVURDU!
Coronavirus’un havacılık sektöründe yarattığı hasarlar ortaya çıkmaya başladı. Kolombiya’nın bayrak taşıyıcı havayolu ve aynı zamanda Latin Amerika’nın ikinci en büyük havayolu Avianca, Kolombiya hükümetine yapılan yardım talebinin olumsuz sonuçlanmasının ardından, tahvil ödemelerini zamanında gerçekleştiremeyince; Türkiye’deki konkordato uygulamasına eş değer bir uygulama olan ve Chapter 11 adı verilen iflas erteleme başvurusunda bulundu. Eğer iflas erteleme başvurusu kabul edilmezse, KLM’den sonra dünyanın en eski havayolu ünvanına sahip Avianca iflas edecek. Başvurunun New York’ta yapılmasının nedeni, alacaklıların büyük bölümünün ABD’li şirketler olması.
Şirketin CEO’su Anko van der Werff, Avianca’nın 100 yıllık tarihindeki en büyük krizle karşı karşıya olduğu belirtilerek, Kolombiya Hükümeti ile bu süreçte ek likidite sağlanması için görüşmelere devam edileceğini açıkladı.
14 bini Kolombiya’da olmak üzere toplam 21 bin çalışanı olan; filosundaki 158 uçakla 27 ülkeye uçan şirketin, pandemi nedeniyle Mart ortasından bu yana gelirlerinin yüzde 80 azaldığı çalışanların da ücretsiz izinde olduğu duyuruldu.
Hükümetin kurtarma operasyonu için hala umudunu koruyan Avianca, koronavirüs salgını öncesinde de zorluklar yaşıyordu. Geçtiğimiz yıl şirketin borcu 7.3 milyar Dolar’a ulaşmıştı.
Avianca, 2000’li yıllarında başında da iflas etmiş, Bolivyalı iş insanı German Efromovich tarafından kurtarılmıştı. Efromovich, Avianca’yı agresif bir şekilde büyüttü ancak geçen yıl şirketin hissedarları arasında yer alan United Airlines Holdings tarafından görevden alındı. Ancak hâlâ Avianca’nın çoğunluk hissesi Efromovich’in elinde bulunuyor.
Efromovich’in görevden alınmasının ardından görevi devralan yönetim, pandemi öncesinde “Avianca 2021” olarak adlandırılan maliyet düşürücü bir yeniden yapılanmaya odaklanmıştı.
Avianca yönetim kurulu başkanı Roberto Kriete geçtiğimiz yıl çalışanlarla yaptığı bir toplantıda havayolunun maddi zorluk içinde olduğunu söylemişti. Geçen ay, Avianca’nın muhasebe şirketi KPMG tarafından yapılan bir açıklama ile şirketin bir yıl sonra varlığını koruyabilmesi konusunda ciddi bir şüphe olduğu duyurulmuştu.
Avianca’nın 2014’te 18 dolardan fazla olan hisseleri, cuma günü New York’ta 88 sentten kapandı. Analistlerin havayolunun ödeyemeyeceğini düşündüğü 65 milyon dolarlık tahvil ödemesinin, Pazar günü yapılamadığı yöneticiler tarafından doğrulandı. Van der Werff, Kolombiya hükümetinden acil yardım sağlamak için son haftalarda bir halkla ilişkiler kampanyası düzenledi, ancak başarılı olamadı.
Avianca’nın ana merkezleri Kolombiya, El Salvador ve Peru’da koronavirüs nedeniyle hava trafiği kapandı. Ancak Avianca, mayıs sonu için bilet satmaya başladı. Kolombiya’nın, karantinayı uzatma kararının ardından Avianca satışları tekrar iptal etmek zorunda kaldı.
Şirketin kayıpları telafi etmek ve operasyonu sürdürmek için likiditesi olmadığı açıklandı. Avianca, Peru’daki havayolu şirketinin gelirinin % 5’ini temsil eden operasyonlarını da durdurulacağını ve önümüzdeki 10 gün içinde yüzlerce çalışanı işten çıkaracağını duyurdu.
Kolombiya’daki Avianca, Efromovich’in son yıllarda iflas eden şirketlerinin üçüncüsü olurken, Avianca Brasil ve Avianca Argentina Havayolları, pazarlarındaki ekonomik sıkıntılar nedeniyle geçen yıl piyasadan çekildi. Coronavirus sürecinde sektörde iflasını ilk açıklayan İngiliz bölgesel havayolu şirketi Flybe olmuş, onu Trans States Airlines ve Compass Airline takip etmişti.
HAVAYOLLARI FİLODAKİ UÇAK TİPLERİNİ AZALTIYOR!
Havayollarının pandemi sonrası süreç için filolarını yeniden yapılandırma konusunda attığı adımlar adeta satranç oyununa döndü. Uçakların erken emeklilikleri, park pozisyonu veya storage durumuna almak, teslimat ötelemeleri, sipariş iptalleri ve kiralık uçakları erken göndermek de dahil olmak üzere pek çok hamle düşünülüp hayata geçiriliyor.
Filodaki tüm uçakların tek tip hale getirilerek, filoyu basitleştirmek de bu adımlardan biri. Bu adımı airBaltic’in yaptığı Airbus A220 sadeleştirmesinde gördük. İrlanda merkezli low cost havayolu Ryanair de benzer bir adıma hazırlanıyor. Rynair’in 400’den fazla Boeing 737’den oluşan bir filosu var. Öte yanda Ryanair Grubu bünyesinde, filosunda 30 adet Airbus A320 bulunduran bir Lauda Havayolları da bulunuyor.
2018’de Ryanair Group, Avusturyalı düşük maliyetli Lauda’yı satın aldığında, tamamen Boeing uçaklarından oluşan filosunu Airbus uçaklarıyla çeşitlendirmeyi amaçlıyordu. Geçtiğimiz yıl başlayan Boeing 737 MAX krizi ve ertelenen teslimatlarından sonra, İrlandalı şirket Ryanair adına Airbus A321 siparişi vermeyi bile düşündü.
Ancak şimdi pandemi sonrası işler değişti. Ryanair’in CEO’su Michael O’Leary, Boeing – Airbus karma filosunun artık mantıklı olmadığını, Airbus ile müzakerelerin “zaman kaybı” olduğunu açıkladı.
O’leary, önümüzdeki 12 ay içinde teslim edilecek Airbus uçakları olduğunu ve bu teslimatların neredeyse hepsini iptal edeceklerini açıkladı. Ryanair’in Boeing ile 200 adetten fazla 737 MAX’in teslim edilmesi konusunda kabul edilebilir bir anlaşmaya varması durumunda, mevcut Lauda’nın Airbus filosunu bile Boeing uçaklarıyla değiştirebileceği düşünülüyor.
AIRBUS VE BOEING’İN SİPARİŞ VE TESLİMAT RAKAMLARI KORKUTUCU!
Pandeminin neden olduğu krizin etkisi, Airbus ve Boeing’in nisan ayındaki uçak teslimatlarına da yansıdı. Nisan ayında Avrupalı imalatçı Airbus 14 uçağı, Amerikalı rakibi Boeing ise sadece altı uçağı sahiplerine teslim etti.
2020 yılının dört ayında ise Airbus’ın toplam teslimat sayısı 136; Boeing’in toplam teslimat sayısı ise 56 oldu.
Geçtiğimiz yıllara göre ciddi şekilde düşük teslimat rakamlarına gerekçe olarak pandemi gösterilirken; Boeing için devam eden 737 MAX krizi de en az pandemi kadar etkili. 15 aydır uçamayan sorunlu 737 MAX uçaklarının üretimi Ocak ayında geçici olarak tamamen durduruldu. Uçağın yeniden ne zaman gökyüzüne döneceği, üretimin ve teslimatların ne zaman başlayacağı hala bilinmiyor.
Düşen teslimatların yanı sıra, her iki imalatçı yeni siparişler konusunda da oldukça endişeli. Pandemi nedeniyle havayolları sadece yeni sipariş vermemekle kalmıyor, eski siparişlerine ait teslimatları erteliyor ve iptal etmeye çalışıyor. Boeing 2020 yılında Ocak ayından sonra Nisan ayında da hiç yeni sipariş alamadı. Nisan ayında Boeing müşterileri 108 uçak siparişini iptal etti.
Sipariş iptalleri ve dönüşümleri de dikkate alındığında, Nisan sonu rakamlarına göre Airbus’ın net yeni sipariş sayısı 299 olurken Boeing’in 2020’deki net sipariş sayısı -255. Yani Boeing müşterilerinin iptal ettiği sipariş sayısı, yeni siparişlerden 255 adet daha fazla.
Rakamlardaki bu olumsuz tablo nedeniyle hem Airbus hem de Boeing, üretim planlarını değiştirdi ve üretim rakamlarını talebe uygun hale getirdi.
KISA HABER TURU
PEGASUS ZARAR AÇIKLADI
Pegasus, 1-14 Haziran arasında tüm yurt dışı ve Kıbrıs seferlerinin iptal edildiğini duyurdu. Yolcuların biletlerini ücretsiz açığa alıp, 1 yıl içinde dilediği rotada kullanma hakkı bulunurken;
Para iadelerinin uçuş yasakları kalktıktan 2 ay sonra gerçekleştirileceği hatırlatıldı. Pegasus ayrıca yılın ilk çeyreğinde, beklentisinin %7,8 altında, 401,5 milyon TL net zarar açıkladı.
QATAR AIRWAYS A380’LERİ UÇURMAYACAK!
Qatar Airways CEO’su Akbar Al Baker, daha önce 2021’in ikinci yarısına kadar uçmayacağı açıklanan havayolunun filosundaki Airbus A380’lerinin hizmete geri dönmeyeceğini açıkladı.
Pandemi sonrası aktif filonun% 25 oranında küçüleceğini ver personelin yüzde 20’sinin işine son verileceğini açıklayan Al-Akbar önümüzdeki üç yıl içinde sektörde iyileşme beklemediğini duyurdu. Qatar Airways filosunda ilki Eylül 2014’te teslim alınan 10 adet A380 bulunuyor. Al Baker ayrıca, havayolunun % 9.99 hissedarı olduğu Cathay Pacific’e sermaye sağlamak istediklerini, bu yüzden Qatar Airways adına Airbus ve Boeing ile toplamda 200’den fazla uçak siparişini ertelemek üzere görüştüklerini duyurdu.
G600 EASA SERTİFİKASI ALDI!
Gulfstream G600, Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA) tip sertifikası için onayı aldı ve Avrupa’daki müşterilerine teslimatların başlaması için önemli bir virajı döndü. G600, Haziran 2019’da ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) sertifikasını aldıktan 1 ay sonra ilk ABD’li müşterisine teslim edilmişti. Seyir irtifasında 0.9 Mach hızına ulaşabilen G600, 10.186 kilometre menziliyle, Londra’dan Los Angeles’a veya Paris’ten Hong Kong’a uçabiliyor. 0.85 Mach hızındaki uzun mesafeli seyirlerde ise uçağın menzilid 12.038 km’ye ulaşıyor.
BRÜKSEL HAVAYOLLARI KÜÇÜLÜYOR!
Brüksel Havayolları, pandemi nedeniyle filosundaki uçak sayısını 54’ten 38’e düşüreceğini ve personelin % 25’inin işine son vereceğini açıkladı. Havaayolu kendi tedbirlerine ek olarak, hissedarı Lufthansa ve Belçika hükümetinden destek isteyeceğini söyledi. Havayolunun CEO’su Dieter Vranckx, amaçlarının sadece hayatta kalmak değil, uzun vadeli yapısal karlılık ve büyüme perspektiflerine sahip sağlıklı bir şirket kurmak olduğunu açıkladı.
DELTA 777’LERİ FİLODAN ÇIKARIYOR!
ABD’li Delta, pandemi nedeniyle filosunu basitleştirme adımı olarak, 2020 yılı sonuna kadar 8 adet 777-200 ve 10 adet 777-200LR’den oluşan tüm Boeing 777 uçaklarını aşamalı olarak filodan çıkaracağını açıkladı. Delta yönetimi, geçtiğimiz ay, filodaki MD-88 ve MD-90 uçaklarının da Haziran ayına kadar hizmet dışı kalacağını açıklamıştı. Havayolunun şu anda, 650’den fazla uçağı yerde.
AZUL E195-E2 TESLİMATLARINI ÖTELEDİ!
Brezilyalı Azul Havayolları, 4,4 Milyar Dolar değerindeki 59 adet Embraer 195-E2 uçağının teslimatını erteledi. 2020-2023 arasında gerçekleşmesi beklenen teslimatlar, 2024 sonrasına kaydırıldı. Havayolunun filosunda aktif 4 adet E195-E2 bulunurken bu uçak için 71 adet de siparişi bulunuyor.
CITYFLYER İÇİN YOLUN SONU!
İngiliz bölgesel havayolu Flybmi, Covid-19’dan önce iflas etmiş. Avrupa’nın en büyük bölgesel havayolu Flybe ise voronavirüs nedeniyle iflas açıklayan ilk havayolu olmuştu. British Airways’in bölgesel havayolu iştiraki olan CityFlyer için de yolun sonu göründü. 248 pilotun 72’si bu hafta işten çıkarıldı. İşten çıkarılanların çoğu yakında operasyonların duracağı Edinburgh merkezli çalışanlar arasından seçildi. İngilizlerin milli havayolunun tüm bölgesel havayolu iştiraklerini kapatacağı konuşuluyor. CityFlyer filosunda 6 adet Embraer E170 ve 18 adet E190 bulunuyor.
GOL İLE BOEING TAZMİNAT İÇİN ANLAŞTI!
Rio de Janeiro merkezli low cost havayolu Gol, Boeing ile 737 MAX uçakları nedeniyle yaşanan mağduriyet konusunda 412.03 milyon Dolar tazminat almak üzere anlaştıklarını duyurdu. Ödemelerin zamanlaması, pandemi nedeniyle pek çok havayolu gibi zor günler yaşayan Gol için derin bir nefes anlamına geliyor.
MITSUBISHI BÜTÇEYİ YARIYA İNDİRDİ!
Mitsubishi Aircraft tarafından uzun zamandır beklenen bölgesel jet programı için bütçenin yarıya yani 560 milyon Dolar’a indirileceği açıklandı. Karara gerekçe olarak ana şirket Mitsubishi Heavy Industries’in üç aydır büyük kayıplar vermesi gösterildi. Ayrıcaa ABD pazarı için tasarlanan SpaceJet’in 70 kişilik versiyonu için geliştirme çalışmalarının bir sonraki duyuruya kadar askıya alındığı da duyuruldu. SpaceJet’in ABD’de testleri devam eden 90 koltuklu versiyonuna dair bir değişiklik açıklanmadı.
LUFTHANSA!NIN 777-9’U İLK KEZ GÖRÜNTÜLENDİ!
Almanların milli havayolu Lufthansa için üretilen ilk 777-9, Boeing’in Everett tesislerinde ilk kez görüldü. Emirates ile birlikte 777X’in lansman müşterisi olan Lufthansa’nın 20 adet 777-9 siparişi bulunuyor. Katlanabilir kanat yapısı ve verimliliği ile öne çıkan 777-9, Boeing’in itibarını yeniden kazanmayı planladığı geniş gövde uçak modeli.
Geçmişte çok sayıda zorlukla mücadele eden uçak, ilk uçuşunu 25 Ocak’ta, planlanandan bir yıl sonra gerçekleştirebildi. İlk teslimatı 2021 yazında yapılması planlanan uçağın uçuş test programı yeni başladı. Yani teslimatın ertelenmesine kesin gözüyle bakılıyor. Lufthansa’nın da pandemi nedeniyle teslimatın ertelenmesini talep etmesi bekleniyor.
İlk kez görüntülenen Lufthansa’nın 777-9’unun GE9X motorlarının uçağa henüz takılmadığı görünüyor. Lufthansa yeni Business Class kabinlerini ilk kez 777-9 ile dünyaya tanıtmayı planlıyor.
