Havayolu şirketlerinin CEO’ları, ABD’li üretici Boeing’in Yönetim Kurulu ile CEO David Calhoun’un katılmayacağı bir toplantı talep etti. Southwest ve United gibi büyük ABD’li taşıyıcılar, Boeing uçaklarıyla ilgili sorunlar yaşıyor ve bu durum operasyonları ciddi şekilde etkiliyor. Boeing, Copa Airlines gibi uluslararası müşterilerinden gelen yoğun tazminat talepleriyle de karşı karşıya.
Boeing’in yönetim kurulu, şirketin CEO’su David Calhoun’un katılmayacağı toplantı talebini kabul etti. Toplantı, 5 Ocak’ta Alaska Havayolları’na ait Boeing 737 MAX-9 uçağının havada acil çıkış kapısının koptuğu olayın ardından, şirket yöneticileri ile havacılık endüstrisinin liderleri arasındaki ilk kritik toplantı olacak.
Toplantıya hangi havayollarının katılacağı şimdilik belli değil. Boeing, konuyla ilgili yorum yapmaktan kaçınıyor. Boeing uçaklarının en büyük müşterileri arasında ABD’li havayolları bulunuyor. American Airlines, United ve Delta, filo büyüklükleri göz önüne alındığında, dünyanın en büyük 3 havayolu şirketi arasında yer alıyor.
Filo büyüklüğüne göre dünyanın 4’üncü büyük havayolu şirketi olan Southwest ise diğer Amerikalı üç büyük havayolunun ötesinde sorunlar yaşıyor. Southwest, Boeing’in yaşadığı krizler nedeniyle gelir tahminlerini revize etti ve uçuş programındaki büyüme hedeflerini sınırlamak zorunda kaldı.
United Airlines ise Boeing tarafından üretilen bazı uçaklarla, son dönemde üst üste kritik sorunlar yaşaması nedeniyle gündeme geldi. Bu teknik sorunların, havayolu operasyonlarının normal olduğu koşullarda artmış olması dikkat çekici. Havayolu, yakın geçmişte pilot alım sürecini de askıya aldı. Bu karara gerekçe olarak, Boeing 737 MAX 10 uçaklarında yaşanan gecikmeler ve diğer Boeing uçaklarındaki başlıca sorunlar gösterildi.
Kritik toplantının önümüzdeki hafta gerçekleşebileceği söyleniyor. Bu toplantı, David Calhoun’un ABD Kongre üyeleri ile özel olarak görüşmek üzere ABD’nin başkenti Washington DC’ye yaptığı ziyaretin ardından gerçekleşecek. Calhoun ve Boeing yöneticileri, Federal Havacılık İdaresi – FAA’nin liderleriyle hem FAA’nin Washington DC merkezinde hem de Seattle, Washington’daki Boeing tesislerinde bir araya geldi.
Tüm bu toplantılar, uçak üreticisinin hükümetten artan eleştirilere maruz kalması ve NTSB Başkanı’nın basına giderek Boeing’in Alaska Havayolları’nın 1282 sefer sayılı uçuşuna ilişkin soruşturmasını engellediğini söylemesi üzerine gerçekleşti.
Uluslararası Müşterilerle Yaşanan Sorunlar
Boeing için ABD’li havayolları ile yaşanan sorunların ötesinde, uluslararası müşterilerinden gelen baskılar da artıyor. Latin Amerika’nın en büyük 737 MAX operatörü olan Copa Airlines, 737 MAX 9 uçaklarını tamamen yere indirirken, günlük uçuş programının %20’sini de iptal etmek zorunda kaldı. Havayolu, yaşanan maddi kayıpları telafi etmek için Boeing’ten tazminat talep edeceğini duyurdu.
Yakın zamanda Ryanair CEO’su Michael O’Leary de daha fazla sayıda Airbus uçağına sahip olmak istediklerini açıkladı. İrlandalı düşük maliyetli havayolu Ryanair, tıpkı Southwest ve Copa Airlines gibi yalnızca Boeing 737’den oluşan bir filo ile operasyon yapıyor.
Boeing’in havayollarından gördüğü baskı, 737 MAX 9 uçakları ile sınırlı değil. ABD’li üretici ayrıca 737 MAX 10’un sertifikasyonu konusunda da ciddi gecikmelerle karşı karşıya kaldı. Öte yandan geciken 777X programının sertifikasyon sürecinde de tablo karanlık görünüyor.
Sertifikasyon süreçlerindeki bu gecikmeler, uçak üreticisinin üretim programını giderek yavaşlatması ve otoritelerin, ilk etapta piyasaya çıkışı hızlandırmak için emniyetten ödün verildiğini öne sürmesi nedeniyle, teslimatlarda ciddi şekilde aksamalar yaşanıyor.
Geçtiğimiz günlerde, 777X’in lansman müşterisi olan Emirates CEO’su Tim Clark, yeni nesil geniş gövde uçak programının 2026’ya ertelenebileceğini açıkladı. Tim Clark’ın sözleri havayolu endüstrisindeki manşetleri süsledi. 777X’in 2020 yılında hizmete başlaması bekleniyordu. Ancak Boeing, 737 MAX 8 krizinin patlak vermesinin ardından 777X programında çok uzun süreli bir öteleme yapmak zorunda kaldı.
