17 Şubat 2024 tarihinde Frankfurt’tan (FRA) İspanya’nın Sevilla kentine (SVQ) gitmek üzere havalanan Lufthansa’ya ait bir Airbus A321 yolcu uçağında yaşanan olay, ilk başta sıradan bir “sağlık sorunu” gibi görünse de, yeni yayınlanan resmi raporlar olayın aslında ne kadar ciddi olduğunu gözler önüne serdi.
140 yolcunun yer aldığı LH1140 sefer sayılı uçuşu gerçekleştiren A321, kokpit ekibinden birinin rahatsızlanması nedeniyle, Madrid’e (MAD) acil iniş yapmıştı. Ancak olayın gerçek boyutu, İspanya Sivil Havacılık Kaza ve Olayları Araştırma Komisyonu (CIAIAC) tarafından geçtiğimiz günlerde açıklanan kapsamlı raporla ortaya çıktı.
Kaptan Tuvalete Gitti, İkinci Pilot Bilincini Kaybetti
Olayın en çarpıcı kısmı, uçağın seyir irtifasında seyrederken, kaptan pilotun tuvalet molası için kokpiti terk etmesi ve o sırada yardımcı pilotun (first officer) ani ve şiddetli bir sağlık sorunu nedeniyle bilincini yitirmesi.
Raporun detaylarına göre:
-
Kalkıştan bir süre sonra uçak seyir irtifasına ulaştı.
-
Kaptan pilot, uçuş öncesi ikinci pilotla hava durumu ve uçak sistemleri hakkında görüştü, herhangi bir anormal durum fark etmedi.
-
Tuvalet molası için kokpiti terk etti.
-
Kaptan dışarıdayken, ikinci pilot ani bir rahatsızlık yaşadı ve kokpitte bilinci kapalı şekilde kontrolsüzce düğmelere ve uçuş sistemlerine temas etmeye başladı.
-
Şans eseri, otopilot devredeydi ve uçak rotasını bozmadan uçmaya devam etti.
-
Yaklaşık 10 dakika boyunca uçak, kokpitte hiçbir bilinçli müdahale olmadan havada kaldı.
-
Kaptan pilot, uçuş güvenliği prosedürleri gereği acil kokpit giriş kodunu kullanarak içeriye girmeye çalıştı.
-
Ancak kodun zamanlayıcısı dolmadan hemen önce, ikincil bilinçli bir hareketle ikinci pilot kokpit kapısını içeriden manuel olarak açtı.
Bu dramatik gelişmelerin ardından, kaptan pilot uçağın kontrolünü devralarak en yakın havaalanı olan Madrid Barajas’a acil iniş yaptı. Uçak yaklaşık 5,5 saat Madrid’de yerde kaldıktan sonra Sevilla’ya uçuşuna devam etti.
Pilot Sağlığı ve İki Kişilik Kokpit Kuralı Tekrar Gündemde
Bu olay, tek pilotun kokpitte yalnız bırakılmasının ne kadar büyük riskler taşıdığını bir kez daha gözler önüne serdi. Rapor, ikinci pilotun rahatsızlığına neyin sebep olduğunun tam olarak bilinmediğini, fakat bunun önceden teşhis edilmemiş bir sağlık sorununun ilk belirtisi olduğunu ifade ediyor.
Olayın ardından birçok uzman ve yolcu, “iki kişi kokpitte olmalı” kuralının önemine yeniden dikkat çekti. ABD’de bu kural uzun zamandır standart uygulama. Ancak Avrupa’daki bazı havayolları bu kurala istisnalar uygulayabiliyor.
Bu olay, akıllara Germanwings 9525 kazasını da getirdi. 2015’te yaşanan kazada, kaptan pilot tuvaletteyken, ikinci pilot bilinçli olarak uçağı dağa çarptırarak 150 kişinin ölümüne neden olmuştu. Ayrıca Malaysia Airlines 370, EgyptAir 990ve SilkAir 185 gibi tarihe geçen olaylarda da kokpitte yalnız kalan pilotların kasıtlı eylemleri şüpheli bulunmuştu.
Uçuş Güvenliği Açısından Ders Niteliğinde
Bu olayda ikinci pilotun kötü niyetli olmaması, uçağın otopilotta olması ve kaptanın hızlı müdahalesi olası bir felaketi önledi. Ancak yaşananlar, havacılıkta insan faktörünün ne kadar kritik olduğunu ve prosedürlerin neden titizlikle uygulanması gerektiğini bir kez daha hatırlattı.
