Amerikan Başkanı Donald Trump, göreve geldiğinden bu yana başkanlık uçağı Air Force One (AF1) ile bir türlü barışamadı. İlk tartışma, başkan seçildikten sonra, Air Force One yerine kendi özel jetini kullanmaya devam edip etmeyeceği üzerine oldu. Karar ABD başkanlarının kullandığı ultra özel güvenlik donanımlarına sahip olan AF1’den yana kullanıldı. Ardından emektar 747’yi değiştirmek istediğini söyleyip; Boeing’e yeni bir uçak hazırlanması konusunda talimat verdi. Beyaz Saray ve Boeing, Şubat ayında iki yeni AF1 uçağı için 3,9 Milyar Dolarlık bir anlaşma yaptı. Trump 2021 yılına kadar uçakların hazır olmasını istedi.
Trump şimdi de gökyüzündeki ikametgahı ve aynı zamanda komuta merkezi olan Air Force One’nin estetiğine ve rahatlığına kafayı takmış durumda. AF1’deki yatağının, kendi özel uçağı 757’deki kadar rahat olması için talimat veren Trump, mevcut AF1’deki yatağın çok demode olduğunu iddia ediyor.
Başkan Trump, yıllardır ABD başkanlarına hizmet veren emektar Air Force One uçağının ikonik boyamasından da hoşlanmıyor. Açık parlak lacivert rengin, “Jackie Kennedy rengi” olduğundan şikayet eden Trump, yeni uçaktaki boyamanın “daha Amerikalı” bir görünüme sahip olmasını tercih ettiğini söylüyor. Bu renklerin ve bu boyamanın Amerika’yı tam olarak temsil ettiğini düşünmüyor. Mavi beyaz ve kırmızı renklerin hakim olduğu yeni bir tasarım yapılması gerektiğini düşünüyor.
BOYAMANIN ALTINDA SANATÇI İMZASI VAR!
ABD başkanının J. F. Kennedy olduğu dönemde first lady koltuğuna oturan Jackie Kennedy, şıklığı, zarafeti ve stiliyle dünya çapında milyonlarca insanın hayranlığını kazandı. Beyaz Saray’da ve yurtdışında uçağın boyamasının yeniden canlandırılmasına adeta ilham verdi.
Ancak Air Force One uçağının yeni boyamasının altında, çok büyük tasarım mirasına sahip birinin ismi yazıyor: Endüstriyel tasarımın babası Raymond Loewy.
Loewy, Paris’te doğan Amerikalı bir tasarımcıydı. Coca Cola makinelerinden Exxon logosuna ve hatta ABD Posta Servisi’nin ikonografisine kadar bir dizi endüstriyel tasarım ve logonun tasarımcısı olması sebebiyle dünya çapında ünlü biri.
Loewy’nin ilk tasarım kariyeri 1919’da, Birinci Dünya Savaşı sırasında mühendislik birliklerinde askerlik görevini tamamladıktan sonra New York’a göç etmesiyle başladı. Loewy’nin illüstrasyonları Vogue ve Harper’s Bazaar’da görülmeye başladı. Ayrıca “Saks Fifth Avenue” ve “Macy’s” lerin vitrinleri için çalıştı.
Loewy’nin portresi, 31 Ekim 1949’da TIME dergisinin kapağında, uçak, tren ve otomobil gibi birçok ürünle çevrili bir şekilde yer aldı. Ayrıca New Yorker Dergisi’nin 30 Aralık 1953 tarihinde çıkan sayısının kapağında, Loewy, ofisinde o güne kadar yarattığı bir çok markanın logosu ile birlikte resmedilmişti.
Loewy çok sağlam ve pratik bir tasarım felsefesine sahipti. Fonksiyonel ve temiz bir güzelliği; gösterişli tasarımlara tercih eden bir anlayışı vardı. “İyi bir tasarım kullanıcıyı mutlu eder” kullandığı sloganlarından biriydi.
Loewy ayrıca uzay programı için 3000’den fazla tasarım geliştirerek NASA’ya yardım edecek kadar havacılık tutkusuna sahipti.
Başkan John F. Kennedy’nin isteği üzerine Air Force One projesinde çalıştı ve eserini milletin hizmetine bağışladı. Başkan Kennedy, o sıralarda kullanımda olan mevcut turuncu renkli boyamayı “Gaudi” eserlerine benzetip fazla renkli buluyordu. Ayrıca uçağın üzerinde yazan ‘MILITARY AIR TRANSPORT SERVICE’ yazısının da değişmesini talep ediyordu; Loewy’nin tasarımları arasından mavi ağırlıklı olanı seçti ve “Amerika Birleşik Devletleri” yazısında kullanılacak harflerin, Bağımsızlık Bildirgesi başlığında kullanılan harflere benzemesi gerektiğini belirtti.
Başkanlık uçağı için yapılan ilk özgün tasarım konsepti, bugün New York Modern Sanat Müzesi (MoMa) koleksiyonunda yer alıyor. Loewy tasarımı, 1962 yılında hizmete giren Boeing 707 uçağı için hazırlamıştı.
Bugün Air Force One olarak uçan Boeing 747 uçakları ilk uçuşunu 1969 yılında yaptı. Ancak 747’lerin askeri versiyonu olan VC-25’lerden biri Başkan George H. W. Bush döneminde, güvenlik ve iletişim ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak tasarlanarak ABD başkanlarının yeni uçağı haline getirildi.
Uçak Kennedy’den sonraki yıllarda değişmesine rağmen, Loewy’nin ikonik tasarımı, 1962’den sonra hiç değişmedi ve ABD’nin dünya çapında kolayca tanınan bir sembolü haline geldi.
Loewy’nin MoMa’da sergilenen ilk çizimlerinden birinde, mevcut lacivert boyamanın kırmızı çizgilerle tamamlandığı taslaklar görülüyor. Başkan Trump, belki Loewy’nin kırmızı beyaz ve mavi renk düzenini yeniden canlandırarak, kendini mutlu ederken; bir yandan da toplumsal bir miras haline gelen boyamaya saygı gösterebilir diye konuşuluyor.
Amerikan ordusunun yönetim kademesinin de boyamanın değişmesine sıcak bakmayacağı düşünülüyor. Ayrıca Trump’ın sipariş verdiği 2 yeni uçağın 21 Ocak 2021 tarihindeki başkanlık seçimleri öncesinde hazır olması imkansız. 2 ticari yolcu uçağının “Uçan Beyaz Saray” a dönüştürülmesi devam ederken, Trump’ın seçimleri yeniden kazanamama ihtimali de söz konusu. AF1’in boyama tartışmasının uzun süre daha devam edeceği kesin gibi görünüyor.
Eğer radikal olarak yeni bir şey denemeye karar verilirse; bu durum, Amerika’da uçak boyaması konusunda dünyaca ünlü bir tasarımcının ilk terk edilişi olmayacak.
American Airlines, 1967’den bu yana havayolu şirketine hizmet veren Massimo Vignelli’nin kartal logosu ve uçak boyamasını, 2013’te Futureband tasarımıyla değiştirdi. Pek çok insanın yeni logo ve boyamaya alışması epey zaman aldı.
Tabii ki burada unutulmaması gereken nokta, başkanlık uçağının herhangi bir ticari havayolunun uçağına göre, çok daha sembolik ve değişime kapalı olduğu.
