Türk Hava Yolları Boeing 737 MAX 9 Uçaklarını Yere İndirdi

Alaska Havayolları’nın Portland-Ontario uçuşunu gerçekleştiren Boeing 737 MAX 9 uçağının havada acil çıkış kapısının patlamasının ardından, Türk Hava Yolları filosundaki 5 uçağını operasyondan çekip yere indirdi. MAX 9 filosunun küçük olması nedeniyle, uçakları yere indirme kararının, Türk Hava Yolları operasyonları üzerindeki etkisi kısa vadeli ve minimum düzeyde olacak.

Türk Hava Yolları, 5 Ocak’ta Alaska Havayolları’nın AS1282 sefer sayılı uçuşunda yaşanan olayın ardından, filosundaki 5 adet Boeing 737 MAX 9’un tamamını yere indirdi.

THY’nin uçakları operasyondan çekme kararı, ABD Federal Havacılık İdaresi FAA tarafından, 171 adet Boeing 737 MAX 9’un yere indirilmesini emreden Acil Durum Uçuşa Elverişlilik Direktifi (EAD) ile uyumlu görünüyor. FAA’nin hazırladığı direktif, bazı havayollarına, 737 MAX 9 uçaklarıyla operasyona devam etmeden önce, 4-8 saat süren bir kontrol yapılmasını zorunlu kılıyor.

Boeing 737 MAX 9 Uçaklarının Yere İndirilmesi THY Operasyonlarını Nasıl Etkiler?

Filosunda çok sayıda 737 MAX 9 bulunduran operatörler için, uçakların yere indirilmesi kararı, çok sayıda uçuş iptali ve uçuş ağlarında kesintiler yaşanmasına neden oldu. Dünyanın en büyük ikinci MAX 9 operatörü olan Alaska Havayolları için, filodaki 63 adet 737 MAX 9 uçağı, havayolunun toplam filosunun %20’sini temsil ediyor. Cumartesi günü itibarıyla, havayolu yaklaşık 160 uçuşunu iptal etti. 23.000 yolcu bu durumdan etkilendi. Benzer şekilde United Havayolları da uçakların yere indirilmesi nedeniyle 100’den fazla uçuşunu iptal etti.

Boeing 737 MAX 9 uçakları, toplam filosu içinde küçük bir orana sahip olan Türk Hava Yolları için, uçakların yere indirilmesi kararının operasyonlar üzerindeki etkisinin de minimum olması bekleniyor.

Türk Hava Yolları’nın filosundaki beş adet 737 MAX 9, havayolunun toplam yolcu uçağı filosunun %2’sinden azını ve toplam koltuk kapasitesinin ise yaklaşık %1’ini temsil ediyor. Bu nedenle Türk Hava Yolları’nın elindeki diğer uçak tipleri ile, uçuş tariflelerini kesintisiz sürdürebilmesi bekleniyor.

Cirium verilerine göre, Türk Hava Yolları’nın Ocak ayında MAX 9 ile gerçekleştirmesi planlanan 654 uçuşu bulunuyor. Havayolu, MAX 9 uçaklarını çoğunlukla Avrupa ve Asya’daki destinasyonlara uçuruyor. Havayolunun, uçakların yere indirilme kararının alındığı gün olan 6 Ocak’ta, bu uçaklarla, Bordeaux, Lyon, Malta, Astana, Basel, Tahran ve İsfahan gibi noktalara uçuşu vardı.

İlk Olarak Alaska Havayolları Uçakları İndirdi

Alaska Havayolları uçağında meydana gelen olay nedeniyle havayolu, havacılık otoritelerinin talimatından önce filosundaki Boeing 737 MAX 9 uçaklarını yere indiren ilk şirket oldu. AS1282 sefer sayılı uçuşta yaşanan olaydan saatler sonra havayolu, ihtiyati tedbir olarak 737 MAX 9 filosunun tamamını yere indirdi.

Havayolunun, ilk aşamada 18 uçağını kontrol ettikten sonra, bir bulguya rastlanamadığı için uçuşlara döndürdüğü; daha sonra ise yapılan kontrollerin, FAA’nin talimatlarına uygun olmayabileceği düşüncesiyle, bu uçakları yeniden indirmeye karar verdiği ortaya çıktı.

Öte yandan, acil çıkış kapısı patlayan Boeing 737 MAX 9 uçağının, Alaska Havayolları tarafından Hawaii uçuşlarında kullanılmadığı ortaya çıktı. Associated Press’in haberine göre, Ulusal Ulaşım Emniyeti Kurulu – NTSB Başkanı Jennifer Homendy, uçağın üç farklı uçuşta uyarı ışıklarının yandığını ve bu durumun basınçla ilgili bir soruna işaret ettiğini söyledi.

Bu nedenle Alaska, 737 MAX 9’u, Hawaii gibi su üzerinde uzun uçuşlar gerektiren rotalarda kullanma konusunda dikkatli davranıyordu. Homendy, bunun, uçuş sırasında basınçla ilgili bir sorun ortaya çıkması durumunda, uçağın “havaalanına çok hızlı dönebilmesi” için yapıldığını söyledi. Ancak önceki uçuşlarda yanan basınç uyarı ışıkları ile patlama olayının bağlantılı olup olmadığının kesin bir kanıtı henüz yok.

Dünyanın en büyük 737 MAX 9 operatörü United, FAA’nin direktifi uyarınca, 70 adet 737 MAX 9 uçağını hizmet dışı bırakıp bazı uçuşlarını iptal etti. Benzer şekilde Aeromexico ve Copa Havayolları da 737 MAX 9’larını kontrol amaçlı olarak yere indirdi.

Filosunda üç adet 737 MAX 9 bulunan Flydubai, bu uçaklarla operasyonlarını sürdürüyor. Şirket sözcüsü, “Flydubai, FAA tarafından yayımlanan direktif kapsamına girmeyen, acil çıkış kapısı devre dışı bırakılmış konfigürasyonuna sahip Boeing 737 MAX 9 uçakları ile uçmayı sürdürüyor” ifadelerini kullandı.

Boeing 737 MAX uçak ailesinin daha kısa versiyonu olan MAX-8 uçaklarında, devre dışı bırakılabilecek bir orta arka acil çıkış kapısı yok. Bu nedenle, FAA’nin uçakları yere indirin talimatı,  737 MAX 8 uçaklarını etkilemiyor. Türk Hava Yolları filosunda da 20 adet 737 MAX 8 bulunuyor ve bu uçaklar, operasyonlarını sürdürüyor.

Boeing 737 MAX 9 Hangi Hava Yollarında Var?

Boeing 737 MAX 9 uçaklarının dünyadaki en büyük iki kullanıcısı olan ABD’li United ve Alaska’nın, bu uçaklarla bu ay için gerçekleştirilmesi planlanan 13.000’den fazla tarifeli uçuşu bulunuyor.

Boeing 737 MAX 9 versiyonu, 215’e kadar yolcu ağırlama kapasitesine sahip. MAX 9 ile operasyon yapan 11 havayolu arasında, United ve Alaska Airlines, bu ay en fazla tarifeli uçuşa sahip olan havayolu şirketleri durumunda.

737 MAX 9 varyantı, son derece popüler olan MAX 8 modelinden sonra ve merakla beklenen MAX 10 modelinden önce piyasaya sürülen, 737 MAX ailesinin en büyük ikinci modeli durumunda. Yüksek yoğunluklu (full ekonomi) bir konfigürasyonda MAX 9, 215 kadar yolcuyu ağırlayabiliyor. Ancak çoğu uçağın kapasitesi 193 veya daha az olarak sınırlandırılmış görünüyor. Havacılık veri ve analiz firması Cirium’a göre, son 30 günde toplam 215 adet MAX 9 uçuş gerçekleştirdi. Uçakların biri Storage pozisyonunda. Bu uçak için 76 adet de sipariş bulunuyor.

Şu anda 737 MAX 9 ile operasyon yapan 11 havayolu bulunuyor: Aeromexico, Air Tanzania, Alaska Airlines, Copa Airlines, Correndon Dutch Airlines, flydubai, Irelandair, Lion Air, SCAT Airlines, Türk Hava Yolları ve United Airlines.

Cirium’a göre 11 havayolundan sekizi, bu uçaklarla tarifeli uçuş yapıyor. Chicago merkezli United Airlines, bu ay 7.000’den fazla uçuşla, bu varyantta en fazla uçuşu gerçekleştirmeye hazırlanıyor. Seattle merkezli Alaska ise yaklaşık 3.000 uçuşla United’ı takip ediyor.

Sırada ne var?

Yere indirilen 737 MAX 9 uçaklarının, önümüzdeki günlerde kapsamlı bir denetime girmesi ve tüm emniyet kontrolleri ile bakım testlerinden geçmesi durumunda, Türk Hava Yolları’nın da aralarında bulunduğu farklı hava yolu şirketlerinin filolarında yeniden hizmete başlaması bekleniyor.

Ancak, yaşanan olayın kesin niteliği ve nedenleri araştırılmaya devam ediyor. Havayolları ile üreticilerin, çıkacak sonuçlara göre aksiyon almesi bekleniyor. Sorunun, Boeing’in üretim sürecinden kaynaklanıp kaynaklanmadığı henüz netlik kazanmadı. Ancak havada kapısı patlayan uçağın, yaklaşık üç aylık olması nedeniyle, sorunun kök nedeninin, üretimden kaynaklı olduğu tahmin ediliyor.