Seyahatinizi gerçekleştireceğiniz uçak, muhtemelen kısa bir süre önce başka bir şehirden onlarca kişiyi bulunduğunuz yere getirdi. Bunun anlamı şu: önümüzdeki bir ya da bir kaç saati geçirmek zorunda olduğunuz koltuk ve tabii uçağın geneli pek temiz durumda değil.
Uçaklar yerdeyken değil; havadayken para kazandırır. Dolayısıyla hiçbir havayolu patronu, uçağının yerde 1 dakika bile fazla kalmasını istemez. Havayolları müşterilerine sunduğu hizmet kalitesini artırmaya çalışırken; uçuşlar arasındaki süreyi en aza indirip daha fazla yolcu taşıyarak, maksimum kâr elde etmeyi amaçlar. Peki bu yoğun uçuş trafiği içinde uçakların temizliği nasıl oluyor dersiniz?
Uçakların temizliğine dair uluslararası standartlar yok. Her havayolu kendi kurallarını belirliyor. Uçaklarda verimli bir temizlik süreci iyi bir planlama gerektiriyor. Uçakların iniş ve kalkış saatleri takip edilip temizlik planlaması yapılıyor ve personel uçağa yönlendiriliyor. Öyle sistemler var ki temizliğin ne aşamada olduğu ve kalitesi online olarak takip edilebiliyor.
Ülkemizdeki havayolları, uçakların temizliğini, sefer aralarında, yer hizmetleri aldığı şirketten sağlıyor. Uçak iner inmez temizlik ekibi için adeta zamanla yarış başlıyor. Ekip uçağa girip hızlıca tuvaletleri elden geçiriyor, çöpleri topluyor, koltuk ceplerine el atıyor. Battaniye ve yastıkları yerline koyuyor. Koridordaki halının üzerine özel bir şampuan dökülüp daha sonra vakumlanıyor. Çok nadir de olsa koltuk başlıkları değiştirilip servis masaları anti bakteriyel bezlerle siliniyor. Bu esnada uçağı bir sonraki sefere zamanında verebilmek her şeyden önce geliyor. Yani yüzeysel bir temizlik yapılıyor. Standart bir prosedür olarak kokpit de ıslak mendille sterilize ediliyor.
İç hat uçan uçaklar, gün içinde çok daha sık sefer yaptığı için, onların temizliğine daha az zaman ayrılabiliyor. Gece boyunca yerde kalacak olan uçaklara ise daha ayrıntılı temizlik yapılıyor.
Dar gövde bir uçağın kaba temizliğini bir kişi ortalama 40 dakikada, geniş gövde bir uçağınki ise 5 saatte yapabiliyor. Airbus A380 gibi dev bir Jumbo jetin kaba temizliğini sekiz kişilik bir temizlik ekibi ortalama iki saatte tamamlıyor.
DERİN TEMİZLİK PERİYOTLARI
Bunun haricinde şirketlerin uçaklar için kendi planladıkları “derin temizlik” periyotları var. Örneğin Lufthansa her 500 uçuş saatinin ardından uçakları tepeden tırnağa temizletiyor. Singapur Havayolları ise ayda bir genel temizlik yapıyor.
Uçakta temizliğin en hassas olduğu bölüm tuvaletler. Özel temizlik maddeleriyle uçaktaki her bir tuvaleti temizlemek yaklaşık 10 dakika kadar sürüyor. Seyir esnasında her yolcunun tuvaletten çıkmasının ardından kabin ekibi tuvalette yüzeysel bir kontrol yapıyor ve temizlik için küçük müdahalelerde bulunuyor.
Tuvaletlerin yerdeki temizlik yöntemi ise bundan 30 yıl önceki ile tamamen aynı. Atıkların toplandığı foseptik tank boşaltılıyor ve temiz su deposu yeniden dolduruluyor. Bazı şirketler, özellikle kısa mesafe uçuşlar yapan uçaklarda atık tanklarını iki üç uçuşta bir boşaltıyor. Ancak bu riskli. Çünkü uçak ağırlaştıkça daha fazla yakıt tüketiyor. Ayrıca tuvaletin çok sık kullanıldığı bir uçuşta, hizmet dışı kalması olası. Böylesi bir durumda yaratılacak mağduriyet ve kötü koku da cabası.
İlgili Haber | Uçak Tuvaletindeki Atıklar Nereye Gidiyor?
Uçakların dışı da ortalama 2 ayda bir yıkanıyor. Bu görsellik kaygısının ötesinde. Çünkü temiz bir uçak yüzde 1-2 civarında daha az yakıt tüketip çevreye daha az zarar veriyor. Bunun nedeni uçağın üzerinde biriken kirlerin aerodinamik yapıyı bozarak havada daha fazla sürtünme yaratması. Uçakların dış yüzeyinde kirlilik en çok hidrolik sızıntılar nedeniyle meydana geliyor. Bu nedenle kanatlar ve gövdenin alt kısmı uçağın en çok kirlenen bölgeleri oluyor.
Temizliğin bir faciaya dönüşmemesi için önce uçağın gövdesindeki sensör ve portlar kapatılıyor. Uçak basınçlı suyla yıkandıktan sonra çeşitli kimyasallarla siliniyor.
Uçağın yıkanması için harcanan binlerce litre suyu kaynak israfı olarak gören Emirates, çevre dostu bir temizlik için kuru yıkama tekniğini hayata geçirdi. Uçağın yüzeyine özel bir temizlik maddesi kirleri çözüyor; ardından temizlik ekipleri özel fırçalarla uçağı siliyor. Neredeyse hiç su kullanılmadan uçak temizlenmiş oluyor. Emirates, kuru yıkama yöntemiyle yılda 11,7 milyon litre su tasarrufu sağladığını iddia ediyor. Her uçağa yılda yalnızca üç kez kuru yıkama yapılıyor.
Uçakların motorları da, düşük devirde çalışır durumdayken saf su kullanılarak özel bir yöntemle yıkanıyor. Motorun temizliği de; verimini artırıp yakıt performansını etkiliyor.
Son olarak da temizlik konusunda size bir kaç öneride bulunmak istiyorum. Uçağa binerken yanınızda mutlaka ıslak mendil bulundurup koltuğunuza oturur oturmaz servis masanızı silin. Uçakta tuvaleti kullandıktan sonra ellerinizi mutlaka sabunla yıkayın. Tuvalette kapı kolu, sifon gibi yerlere elinizle değil peçeteyle dokunun.
