İngiltere merkezli havayolu Virgin Atlantic, geleneksel kerosen bazlı uçak yakıtı yerine, yüzde yüz sürdürülebilir havacılık yakıtından güç alan bir uçakla Atlantik Okyanusu’nu geçerek, havacılık tarihi için önemli bir başarıya imza attı.
Londra Heathrow Havalimanı (LHR) ile New York John F. Kennedy Havalimanı (JFK) arasında gerçekleştirilen tarihi uçuş, iki adet Rolls Royce Trent 1000 motorundan güç alan 787 Dreamliner ile gerçekleştirildi. Virgin Atlantic Havayolları’nın tarihi VS 100 sefer sayısı ile gerçekleştirilen ve 7 saat 16 dakika süren uçuş, planlanandan 37 dakika erken tamamlandı.
Kısmen İngiliz hükümeti tarafından finanse edilen uçuş, havacılık endüstrisinin önümüzdeki yıllarda karbondan arındırılması planının fizibilitesini görmek ve konuyla ilgili farkındalık oluşturmak amacı da taşıyordu.
Bu tarihi uçuşta, biletli yolcu bulunmazken; havayolunun kurucusu Richard Branson, şirketin CEO’su Shai Weiss ve Britanya Ulaştırma Bakanı Mark Harper’ın yanı sıra, şirketin bazı yöneticileri, ülkedeki politikacılar ve medya mensupları da yer aldı.
Sürdürülebilir Havacılık Yakıtının Farkı Ne?
SAF, yemeklik yağlar, hayvansal yağlar ve tarımsal atık ürünlerinden üretiliyor. Elde edilen yakıt, kerosene benzer şekilde yanıp aynı performansı gösteriyor. SAF, emisyon üretiyor olsa da genel “yaşam döngüsü” emisyonları, kerosene göre %70 daha düşük. Bunun nedeni, yakıt üretiminden önce, bitkiler ve hayvanlar tarafından absorbe edilen karbonun yayılmış olması. Fosil bazlı yakıtların yakılması ve üretilmesi sırasındaki durumun aksine, SAF ile havaya karbon emisyonları çok daha az sunuluyor.
Our Sustainable Aviation Fuel (SAF) journey continues next week when Trent 1000 engines take to the skies to power @VirginAtlantic’s Flight100, the world's first 100% SAF transatlantic flight by a commercial airline. Check out the video to see more. #PowerofTrent #VS100 pic.twitter.com/CQ1UHrB1i6
— Rolls-Royce (@RollsRoyce) November 24, 2023
Ticari havacılık, küresel karbon emisyonlarının %2-3’ünü oluştursa da karbondan arındırılması en zor endüstriler arasında gösteriliyor. Elektrik gibi alternatif enerji biçimlerinin, uzun mesafeli uçuşlar için kullanılabilecek kadar geliştirilmesi konusunda bilim insanlarının onlarca yıl daha çalışması gerekiyor. Emisyon açısından en ağır uçuşlar, okyanus ve kıtaların aşıldığı uçuşlar olduğu için; bu uçuşlarda kullanılabilecek daha yeşil bir alternatif ulaşım yönteminin henüz bulunamadığı sonucuna ulaşılıyor.
Virgin Atlantic Uçuşunda Nasıl Bir Yakıt Kullanıldı?
VS100 uçuşunda kullanılan %100 SAF, AirBP tarafından sağlanan %88 HEFA (Hidroişlenmiş Esterler ve Yağ Asitleri) ile Marathon Petroleum Corporation’ın bir yan kuruluşu olan Virent tarafından temin edilen %12 SAK’dan (Sentetik Aromatik Gazyağı) oluşan benzersiz bir ikili karışımdı.
HEFA atık yağlardan, SAK ise bitkisel şekerlerden üretilirken; bitkisel proteinlerin, yağların ve liflerin geri kalanı besin zincirine devam ediyor. Yakıta motor fonksiyonu için gerekli aromatikleri vermek amacıyla %100 SAF karışımlarında SAK kullanımına mutlaka ihtiyaç duyuluyor.
Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı Neden Yaygınlaşmıyor?
Havayolları, doğrudan karbon yakalama gibi diğer teknolojilerin yanı sıra, 2050 yılına kadar “net sıfır emisyona” ulaşma planlarının bir parçası olarak SAF’a olumlu bakıyor. Havayolları, 2050 yılına kadar ulaşmayı umdukları emisyon azaltım hedeflerinin yaklaşık %65’ini SAF sayesinde gerçekleştirebileceklerini öngörüyor.
Ancak SAF’nın yaygın olarak kullanılmasının önünde çok sayıda zorluk var. Ticari uçak motorları, kerosenin içine %50’den fazla SAF karışımıyla uçmak üzere henüz sertifikalandırılmadı. Hafta içinde Virgin Atlantic’in yaptığı uçuş için hem küresel hem de yerel otoritelerden özel izin alındı. New York’tan Londra’ya dönüş uçuşu da geleneksel uçak yakıtı ile gerçekleştirildi.
Şu an için SAF tedarikleri ve düzenli üretim, yaygın kullanıma giremeyecek kadar düşük seviyede. SAF, az bulunur ve pahalı bir yakıt durumunda. Şu anda dünya çapında kullanılan havacılık yakıtının %0,1’inden daha azını oluşturabiliyor.
Hükümetlerden Destek Bekleniyor!
Havayolu patronları ve yöneticileri, hükümetlerin desteği olmadan, bu yakıtı yaygınlaştırmanın mevcut maliyetler nedeniyle neredeyse imkansız olacağı görüşünde. ABD’de 2022 Enflasyonu Azaltma Yasası, SAF üretimini artırmaya katkıda bulunması beklenen teşvik ve kredileri içeriyor.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak da Virgin Atlantic’in gerçekleştirdiği uçuşa desteğini ve heyecanını, sosyal medyada yaptığı bir paylaşımla duyurdu. Hükümetin projeyi desteklemek için 100 milyon Sterlin tutarında kaynak ayırdığını aktardı. SAF’nın, havacılığın karbondan arındırılmasında kilit rol oynamakla kalmayıp, aynı zamanda yıllık cirosu yaklaşık 2,5 milyar Sterlin olan ve 5.000’den fazla işi destekleyebilecek bir Birleşik Krallık endüstrisi yaratabileceğine vurgu yaptı.
Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı Geçici Bir Çözüm!
Uzmanlar ayrıca, arazinin tarımsal kullanım ve verimliliği de dahil olmak üzere, SAF üretiminin olası çevresel etkileri de göz önüne alındığında, bunun kesin bir çözümden ziyade, geçici bir ara basamak olarak görülmesi gerektiğini savunuyor. Havacılık Çevre Federasyonu politika direktörü Cat Hewitt, Virgin Atlantic uçuşunun, geleceğe yönelik atılmış gerçek bir adımdan çok, bir hile olduğunu söyledi.
So proud and excited to be onboard @VirginAtlantic’s #Flight100, the world’s first 100% Sustainable Aviation Fuel (SAF) transatlantic flight by a commercial airline. A huge well done to the Virgin Atlantic team and everyone involved in making this happen❤️ https://t.co/OJSbWZOjTt pic.twitter.com/NFH632Tzta
— Holly Branson (@HollyBranson) November 28, 2023
Hewitt, yaptığı açıklamada “Uçmak için gerçek anlamda sıfır emisyonlu teknolojiye sahip olana kadar, havacılıkta emisyonlarını azaltmak için kesinlikle işe yaradığını bildiğimiz bir tek şey var; o da daha az uçmak” ifadelerini kullandı.
Yakıt üreticileri, havayolu yöneticileri ve motor tedarikçileri, ticari uçuşlarda %100’e kadar SAF kullanımı için onay almak amacıyla otoritelerle birlikte çalışmaya devam ettiği için, Vigrin Atlantic uçuşunun SAF hakkındaki farkındalığı artırması ve bunun en azından olumlu bir etki yaratma potansiyeli oluşturması bekleniyor.
Yüzde Yüz Sürdürülebilir Havacılık Yakıtı ile Yapılan Uçuşlar
VS 100 sefer sayılı uçuş, ticari bir havayolu şirketi tarafından gerçekleştirilen ilk yüzde yüz SAF destekli transatlantik uçuş olsa da daha önce uzun mesafeli farklı uçuşlar gerçekleştirilmişti.
Bunların en sonuncusu, Kasım 2023’ün başında Emirates’in Dubai-Sydney rotasında, Shell Aviation tarafından sağlanan 315.000 galonluk harmanlanmış SAF kullanılan uçuştu.
19 Kasım 2023’te ABD’li uçak üreticisi Gulfstream Aerospace, Gulfstream G600 uçağında, yalnızca SAF kullanarak transatlantik uçuşu yapan dünyanın ilk şirketi oldu.
