A380’lerindeki kabin iyileştirmeleriyle ilgili resmi bir duyuruda bulunmayan Emirates, ilk Boeing 777X’in 2023’e kadar teslim edilmeyeceğini doğruladı.
Emirates, 2013 Dubai Air Show’da 150 adet Boeing 777X sipariş ederek büyük bir sükse yapmıştı. O günkü tabloya göre, bu 777X’lerden ilkinin şimdiye kadar teslim edilmiş olması gerekiyordu. Fakat görünen o ki Emirates, Boeing 777X’leri filosuna katmak için bir kaç yıl daha beklemesi gerekiyor.
Boeing Kurumsal İletişim Müdürü Charlie Miller, 2013 yılındaki Dubai Airshow, Boeing için gerçekten tarihi ve rekor kıran bir fuardı.” diyor. ABD’li imalatçı fuarda tam 259 adet 777X siparişi aldı. İmalatçı en yeni geniş gövde uçağı için üretimin 2017’de başlayıp 2020’de ilk teslimatların başlamasını planlıyordu. Emirates ile yapılan anlaşma, 115 adet 777-9X ve 35 adet 777-8X uçakları için toplamda 76 milyar Dolar değerindeydi.
Emirates CEO’su Tim Clark, anlaşmayı imzaladığında yaptığı açıklamada, “777X bize uçuş menzili, daha fazla yolcu kapasitesi ve yakıt verimliliği açısından operasyonel esneklik sunacak ve 777X’leri 2020’den itibaren filomuza dahil etmeyi dört gözle bekliyoruz” demişti.
Boeing 777X’ler İçin Bir Plan Yapmadı
Boeing 777X için siparişler alındığından bu yana, işler tam olarak planlandığı gibi gitmedi. Bütün bu süreçte Boeing tarafında 777X’lere olan ilgi azaldı. Boeing’i zorlayan konular, Everett tesislerindeki montaj hattında yaşanan üretim gecikmeleri ve GE9X motorlarıyla ilgili önemli sorunlar oldu. Başlangıçta 2019’un başlarında yapılması planlanan ilk uçuş, Ocak 2020’ye kadar bir türlü gerçekleştirilemedi.
İlgili Haber | 777X İlk Kez Gökyüzü ile Buluştu
2013’teki ilk siparişten bu yana, Emirates de uçak için verdiği sipariş rakamlarını düşürdü. 777X siparişlerinin 30’u, Boeing 787-9 ile değiştirdi. Değişikliğin duyurulduğu gün Tim Clark, ‘2022’den önce 777X beklemediklerini; uçakları tam olarak ne zaman teslim alacaklarına dair hiçbir fikri olmadığını; bu sorunun muhattabının Boeing olduğunu’ söyledi. Seattle’da 777X ile ilgili yaşanan sorunlar göz önüne alındığında, Clark, “Bu durum tamamen Emirates’in kontrolü dışında bir durum” demekle yetindi.
Tim Clark, ayrıca geçtiğimiz yıl Boeing, Airbus ve General Electric gibi önemli tedarikçileri, üretimde yaşanan gecikmeler, maliyet aşımları ve kalite kontrol sorunları nedeniyle ciddi şekilde eleştirmişti.
İlgili Haber | 777X’in Kargo Kapısı Patladı!
“Düzgün çalışmayan uçaklarla uğraşacak bir iş yapmıyoruz” şeklinde sert bir çıkış yapan Clark, Emirates’in ihtiyaç duyduğu güvenilirliği sağlayana kadar herhangi bir üreticiden başka uçak almayacaklarını duyurmuştu.
2020 yılının ortalarında Boeing, 777X programında bir gecikme daha açıkladı. İmalatçı, bu karara gerekçe olarak, büyük uçaklara olan talebin azalmasını gösterdi.
777X’in Geleceği Parlak mı?
Bu yıl Tim Clark ve Emirates’in, 777X teslimatlarındaki gecikmeler haricinde endişelenmesi gereken çok fazla gündemi var. Filo ve network planlaması büyük oranda Airbus A380’e bağlı havayolunun, er ya da geç 777X’lere ihtiyacı olacak. A380’den çift motorlu yeni nesil geniş gövde uçaklara doğru önemli bir yönelme söz konusu. Uzun vadede Emirates, 777X gibi daha ucuz ve daha verimli uçaklar kullanmanın daha iyi olcağını düşünüyor. Ancak asıl mesele, bugünün nakit rezervlerini, yarının filo ihtiyaçlarına göre dengeleyebilmekten geçiyor.
Bu yüzden Emirates, 2020’de uçmakla ilgili yaşanan her türlü zorluğa rağmen, 777X’ler için plan yapmaya devam ediyor. 777X’leri kararlı bir şekilde istediğini söyleyen; ancak üretim ve teslimat sorunları yüzünden hayal kırıklığına uğrayan Clark, yine de 777X’lerin gökyüzü ile buluştuğunda, endüstride dengeleri değiştirebileceğini düşünüyor.
Eyüp AYIK
