Türkiye, son üç günde, Akdeniz ve Ege Bölgesi’ndeki 24 ilde çıkan 84 farklı orman yangınlarıyla mücadele ediyor. Türkiye’nin kaç yangın söndürme uçağı olduğu ve bunların akıbetine ilişkin tutarsız açıklamalar ve çelişkili bilgiler kamuoyunda bilgi kirliliğine neden oluyor.
Türkiye’nin tek havadan yangın söndürme uçak filosuna sahip olduğunu belirten Gökçen Havacılık envanterinde, 2009 yılında alınmış 9 adet CL-215 Bombardier yangın söndürme uçağı olduğu belirtiliyor.
Oysa 2019 yılında Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, Türkiye’nin orman yangınlarıyla mücadele edecek uçak filosunun bulunmadığını açıklamış, Türk Hava Kurumu’nun elindeki 6 adet CL-215 model uçaklardan üçünün faal olmadığını belirtmişti.
Kamuoyundaki tartışmaların alevlenmesi üzerine, Türk Hava Kurumu, yaptığı yazılı bir açıklama ile “Şu anda Manavgat dahil ülkemizin çeşitli bölgelerinde 3 adet (10 bin litre kapasiteli) Beriev BE-200 amfibik (karada ve suda operasyon yapabilen) yangın söndürme uçağı, 15 adet (2.500 litre kapasiteli) Mİ-8 genel maksat helikopteri, 2 adet (7,500 litre kapasiteli) genel maksat yangın söndürme CH-47 Chinook helikopter olmak üzere toplam 20 hava aracımızın, orman yangınlarına müdahale ettiğini” duyurdu.
THK’NIN YANGIN SÖNDÜRME UÇAKLARININ DURUMU NE?
Türkiye’de özellikle son 3 yıldır orman yangınlarıyla havadan mücadelede planlama sorunları yaşanıyor. 2019 yılında hiç uçağı olmadan sezonu tamamlayan Türkiye, çıkan orman yangınlarda büyük kayıplar vermişti. 2020 yılında, bakanlık tarafından 4 uçak için çıkılan ihale sonucunda sadece 2 uçak tedarik edilebildi. 2021 yılı için ise 5 adet uçak için ihale yapıldı. Ancak sadece 3 adet uçak temin edilebildi.
Şu anda devam eden yangınlara müdahale eden 3 adet Beriev BE-200 amfibik uçakları, 1 Haziran-31 Ekim tarihleri arasındaki 153 günlük süre için, 203 milyon TL bedelli bir ihale ile kiralandı. Konuyla ilgili olarak, Sözcü Gazetesi’nin haberinde, THK’nın sadece işletme ruhsatı ve uçakların bakımına destek olup küçük bir komisyon alacağı ama asıl gelirin, CMC Savunma Sanayi A.Ş. tarafından tahsil edileceği belirtiliyor.
2020 yılında aynı firmadan kiralanan 2 adet Beriev BE-200 uçağına, 120 gün için 84 milyon TL kira bedeli ödenmişti.
Yaklaşık 30 yıl orman yangınlarıyla başarıyla mücadele eden THK, son üç yıldır kendi uçaklarıyla devletin düzenlediği bu ihalelere katılamıyor. Çünkü THK’nın elindeki uçaklar 4 bin 900 litre kapasiteli. Ancak ihale şartnamesinde, uçaklar için minimum 5 bin litre kapasite şartı yer alıyor. Bu sebeple Türk Hava Kurumu envanterindeki CL-215 yangınla mücadele uçakları kaderine terk edilmiş durumda.
Ukrayna’dan 2 Uçak Geliyor
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, yaptığı Twitter paylaşımı ile Türkiye’de yaşanan orman yangınları nedeniyle Türk halkının yanında olduklarını belirtmiş ve yangınla mücadele uçaklarının, Türkiye’ye desteğe gönderileceğini ifade etmişti.
İlgili Haber | Türkiye’ye Orman Yangınları İçin Hangi Ülkeler Uçak Gönderdi?
Ukrayna Devlet Acil Servisi ile Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) arasında Şubat 2020’de imzalanan Mutabakat Zaptı’na göre, Türk itfaiyecilerine yardımcı olmak amacıyla, afet önleme ve acil durumlar ve bunların sonuçlarının tasfiyesi alanında, Ukrayna bir destek grubu ile iki adet Antonov An-32P yangın söndürme uçağını Türkiye’ye gönderdi.
Akdeniz ülkelerinde yangın söndürme uçağı filoları ne durumda?
Türkiye gibi Akdeniz’e kıyısı olan ve sıcak havaların da etkisiyle sık sık orman yangınlarıyla karşı karşıya kalan diğer ülkelerdeki yangınla mücadele uçakları filosundaki son durumu Euronews araştırdı. Akdeniz ülkelerindeki tablo şu şekilde:
Yunanistan
Yunanistan bölgenin en geniş yangın söndürme uçak filolarından birine sahip. Canadair-Bombardier CL-215 Scooper ve CL-415 Superscooper uçaklarından oluşan filo, biraz yaşlı olsa da 13 adet CL-215 ile 7 adet CL-415’den oluşan 20 uçaklık filo faal olarak kullanılıyor.
Canadair CL-415, 12 saniye içinde 6 tona kadar su alma kapasitesine sahip. 1.400 km menzili bulunan uçakların su alabilmek için 1.5 km’lik bir su pistine ihtiyaçları var.
Yunanistan’ın elinde ayrıca 18 adet Polonya yapımı Pezetel tipi yangın söndürme uçağı da bulunuyor. 1983’ten bu yana kullanılan bu küçük uçaklar, özellikle yeni model Canadair CL-415’lerin gelmesinin ardından günümüzde devriye/kontrol görevlerinde görev yapıyor. Yakıt tanklarına yapılan modifikasyonlar ile 2,5 saatlik uçuş süreleri 4,5 saate çıkarılmış.
Fransa
Fransa Sivil Savunma bünyesinde yer alan yangın söndürme uçaklarının sayısı 29. Bunların içinde 12 adet Canadair CL415, 10 adet Grumman S-2 Tracker, 4 adet Dash-8 Q400 ve 3 adet Beechcraft King Air 200 var.
Filonun en eski uçakları olan ve 2019 yılı Ağustos ayında yangın söndürme çalışmaları sırasında düşerek bir pilotun ölümüne neden olan Tracker’lar, yerini 2020’de Dash-8 model uçaklara bıraktı. O dönem Fransa, 6 adet daha Dash-8 alacağını duyurdu. Yeni nesil yangın söndürme uçağı olarak tanıtılan Dash-8, 10 ton su taşıma kapasitesine sahip. Beechcraft model uçaklar ise daha çok devriye görevleri için kullanılıyor.
Bunların yanı sıra Fransa’nın ayrıca anakarasındaki ve denizaşırı Korsika topraklarındaki 22 üssünde faaliyet gösteren 40 adet EC145 helikopterden oluşan bir filosu bulunuyor. Filonun diğer arama kurtarma ve acil tıbbi müdahale görevleri arasında, gerektiğinde havadan yangınlara mücadele görevi de var.
İspanya
Akdeniz ikliminin de etkisiyle sık sık orman yangınlarıyla mücadele eden İspanya’nın elinde 17 uçaktan oluşan bir Canadair filosu bulunuyor. Bu filonun dağılımı, 14 adet CL-215 ve 3 adet CL-415 şeklinde
İspanya’da yangın söndürme uçakları hava kuvvetlerinin bünyesinde görev yapıyor. Bunun yanı sıra Babcock adlı uluslararası bir firma İspanya’ya yangınlarda önemli destek sunuyor. İtalya’ya da aynı şekilde hizmet veren firmanın İspanya’da çeşitli türlerde 57 adet yangınla mücadele hava aracı bulunuyor.
İtalya
İtalya’nın yangın söndürme filosunda 16 adet CL-415 ile 3 adet CL-215’ten oluşan 19 uçak yer alıyor.
Babcock şirketinin, yangınla mücadele için İtalya’da 100’ün üzerinde farklı türde hava aracı mevcut. Bunun içinde küçük, orta ve büyük boyutlarda helikopterler ve uçaklar var.
