Zambiya Devlet Başkanı Hakainde Hichilema, gereksiz bir varlık olarak gördüğü Cumhurbaşkanlığı’na ait uçağı, satın alınan rakamdan daha ucuza satmayı düşünüyor. Zambiya Hava Kuvvetleri, uçağın, hükümete ait değil; askeri mülk olduğunu iddia ederek, bu fikre karşı çıkıyor. Halkın bir bölümü, uçağın satışının devletin itibarına zarar vereceğini düşünüyor. Ülkedeki yolsuzlukla mücadele kurumu, konuyla ilgili soruşturma yürütüyor. Satış için meclis kararı gerekiyor.
Zambiya’da gündem, bir önceki hükümet tarafından 194.9 milyon Dolar’a satın alınan devlet başkanlığına ait uçağın satışı. Gulfstream G650’nin bakımı için de yıllık ortalama 2 milyon Dolar harcandığı söyleniyor.
Zambiya, bir önceki hükümetin 194.9 milyon Dolar’a satın aldığı başkanlık uçağının, çok yüksek bakım ve servis maliyetleri nedeniyle satışı kararını tartışıyor. Savunma Bakanı Ambrose Lufuma, Parlamento’ya yaptığı açıklamada, cumhurbaşkanlığı seyahatleri için sınırlı kullanımına rağmen, uçağın bakımı ve operasyonları için, son üç yılda hazinenin kasasından, 6,3 milyon Dolar’dan fazla para çıktığını açıkladı. Bu nedenle hükümet, zararına da olsa uçağı satma kararı aldı.
İlgili Haber | Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Filosunda Kaç Uçak Var?
Lufuma, Edgar Lungu liderliğindeki rejim tarafından gerçekleştirilen uçağın tedarik sürecinin de şüpheli detaylar barındırdığını söylüyor. Uçağın, piyasa değerinin 60 milyon Dolar üzerinde maliyetle satın alındığı iddia ediliyor.
Gulfstream G650, Zambiya ordusu, hava kuvvetleri ve ulusal servisin modernizasyonu için İsrail Discount Bank’tan alınan 400 milyon Dolarlık kredi kapsamında, tüm ekstra masrafları dahil, 194,9 milyon Dolar gibi fahiş bir fiyata satın alındı. Piyasa değeri 55 milyon Dolar olan uçağın, 70 milyon Dolar’a satın alındığı ve bazı iç donanımlar için 50 milyon Dolar ödendiği söyleniyor.
Lufuma, nakit sıkıntısı çeken bir Hazine nedeniyle uçağın bakımını yapmanın Zambiyalıların ve hükümetin çıkarına olmadığını söyledi. Uçağın elden çıkarılmasından sonra, çok daha düşük işletme ve bakım maliyetleriyle başka bir başkanlık uçağı tedarik edilecek.
Lufuma, hazinenin yaşadığı nakit sıkıntısı nedeniyle, uçağın bakımını yapmanın Zambiyalıların ve hükümetin çıkarına olmadığını açıkladı. Uçağın elden çıkarılmasından sonra, çok daha düşük işletme ve bakım maliyetlerine sahip başka bir başkanlık uçağı tedarik edilecek.
Uçaktan kurtulma fikri, Edgar Lungu’nun halefi, Hakainde Hichilema’nın, Ağustos 2021 seçimleri öncesinde yürüttüğü kampanyada dile getirdiği vaatleri arasındaydı. Göreve geldikten sonra ise uçağın satın alma anlaşmasının yolsuzluğu ortaya koyduğunu açıkladı.
Hakainde Hichilema, savurganlığı desteklemediklerini söyleyerek, menzil ve uçuş emniyeti açısından yaklaşık 20 milyon Dolar’a benzer yeteneklerde bir uçak satın alınabileceği fikrini savunuyor. Hichilema, bir metal parçasına harcanan 193 milyon Dolar ile yargıya sahip çıkılabileceğini, çocukların eğitimine destek verilebileceğini ve kritik sınır karakollarına yatırım yapılabileceğini söylüyor.
Ancak uçağın satış kararı, devlet varlıklarının elden çıkarılmasını düzenleyen yasalara uygun olarak, meclis onayı gerektiriyor.
Lufuma, Yolsuzlukla Mücadele Komisyonu’nun bu konuyu derinlemesine araştırdığını söyledi.
Lungu yönetimindeki eski Savunma şefi Stardy Mwale, yürürlükteki yasa ve prosedüre kasten uymamak ve kamu gelirinden yapılan ödemelere hile karıştırmak suçlarından tutuklandı. Ardından tutuksuz yargılanmak üzere kefaletle serbest bırakıldı.
