Rusya’nın uçak üreten şirketi United Aircraft Corporation-UAC yönetimi, Çinliler ile birlikte çalıştıkları geniş gövde yolcu uçağı CRAIC CR929 programındaki rolünü, proje ortağından, kilit tedarikçiye düşürdüğünü doğruladı.
UAC Genel Müdürü Yury Slyusar, “Army-2023” uluslararası askeri-teknik forumunda yaptığı konuşmada, “CR929 projesinde bizimle ve Çinlilerle işbirliği yapan dünyadaki tüm teknoloji liderleri, iş birliklerini durdurdu” şeklinde bir ifade kullandı ve Ukrayna işgali nedeniyle, Batılı ülkelerin Rusya’ya uyguladığı yaptırımları eleştirdi.
Slyusar, yerli yolcu uçağı MC-21‘de kullandıkları çözümlere dayalı olarak, kompozit kanat tasarımı ve üretimi ile Rus motor üreticisi United Engine Corporation (UEC) tarafından tasarlanıp geliştirilen PD-35 model motorlarının tedariği gibi, çok sayıda konuda iş birliği seçeneklerini değerlendirdiklerini de açıkladı.
Slyusar ayrıca Çin Ticari Uçak Şirketi – COMAC‘ta görev yapan mevkidaşını da yaptırım tehdidi konusunda uyardı. Batılı ülkelerin, günün birinde uçağın en temel bileşenleri, aksamları, parçalarını tedarik etmeyi engelleyeceğini ve uçağın ortaya çıkarılamayacağını söyleyen UAC Genel Müdürü, “Bu nedenle, onları ortak projelerin bir parçası olarak, uçağın iç kısımlarını yeniden değerlendirmeye ve Batılı şirketlere bağımlılığı azaltmaya çağırıyoruz” ifadelerini kullandı.
Proje Haziran 2016’da Başladı
Rusya ve Çin, geniş gövdeli bir uçağın geliştirilmesine başlama niyetini ilk kez yedi yıl önce açıkladı. Haziran 2016’da UAC ile COMAC arasında, CR929 olarak bilinen çift koridorlu bir geniş gövde yolcu uçağının geliştirilmesine yönelik bir ortak girişim anlaşması yapıldı.
Kremlin’den yapılan duyuruda, “[…] geniş gövdeli, uzun menzilli bir uçağın geliştirilmesi, üretilmesi, ticarileştirilmesi ve satış sonrası hizmetlerinin organize edilmesine ve bu uçağa dayalı başka modellerin geliştirilmesine yönelik bir programın ortak uygulanmasına ilişkin işbirliğine ilişkin hükümetlerarası anlaşma” ifadelerine yer verilmişti.
Kasım 2016’daki Zhuhai Airshow sırasında hem UAC hem de COMAC, o zamanlar C929 olarak bilinen uçağın, ölçekli bir maketini sergiledi ve uçağın 2027’de hizmete gireceğinin sözü verildi.
Haziran 2023’teki Paris Air Show’da, COMAC standında, CR929’un herhangi bir UAC logosu olmadan, kuyruğu, gövdesi ve karnında “COMAC – geniş gövde” kelimelerinin yer aldığı dijital bir modeli gösterildi.
Çinli uçak üreticisi, web sitesinde hala CR929’u “Çin ve Rusya tarafından ortaklaşa geliştirilen” bir uçak olarak tanımlıyor.
Uçak ile ilgili yapılan açıklamada ise şu ifadelere yer veriliyor: “Çin, Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu’nun adımlarıyla başlatılan proje kapsamında geliştirilen uçak, uluslararası küresel pazarlar ve bölgesel hava taşımacılığı pazarının ihtiyaçlarını da geniş çapta karşılıyor.”
