Uçak motoru üreten CFM International, sahte sertifikalı bileşenler tedarik ettiği gerekçesiyle, İngiltere merkezli AOG Technics isimli şirkete karşı dava açtı. Tedarikçi şirketin, sahte sertifikalar düzenlemek ve çalışanların kariyer geçmişlerini değiştirmek gibi yanıltıcı uygulamalara giriştiği de ortaya çıktı. Havayolları, otoriteler tarafından, bu şirket üzerinden temin edilen parçaların uçaklardan sökülmesi konusunda uyarılıyor. Şimdiye kadar 68 farklı uçak motoruna sahte sertifikalı yedek parçaların takıldığı tespit edildi.
Uçak motoru üreticileri General Electric (GE) ve Safran’ın ortak girişimi olan CFM International, 68 farklı CFM56 tipi uçak motoruna, İngiltere merkezli bir tedarikçiden temin edilen sahte sertifikalı yedek parçaların takıldığını açıkladı.
CFM’den yapılan açıklamaya göre, elde edilen bulgular, yedek parça tedarikçisi AOG Technics Ltd’ye karşı açılan dava dosyasına eklendi. Açılan dava, AOG Technics’i konuyla ilgili daha fazla bilgi vermeye zorluyor. Hem üreticilerin hem de havayollarının, filolarına entegre edilen sertifikasız yedek parçaları bulmasına yardımcı olmasını sağlamayı amaçlıyor.
Bir CFM sözcüsü yaptığı açıklamada, “Uçuş emniyeti bizim birinci önceliğimizdir. Endüstrinin bu üçüncü taraflarca satılan parçaları, sahte belgelerle tanımlama yeteneğini hızlandırmak için AOG Technics’e karşı agresif yasal işlemler başlatıyoruz” ifadelerini kullandı.
Bu gelişme, Londra merkezli AOG isimli şirketin, sahte uçuşa elverişlilik kayıtlarıyla sattığı iddia edilen CFM56 tipi motorlara ait yedek parçalarla, kaç adet Airbus A320CEO ve Boeing 737NG model uçağın donatılmış olabileceğine dair ilk ipucunu sağlıyor. Uçak üzerinde takılı olmayan yedek motorlara da sahte sertifikalı yedek parçaların takılıp takılmadığı henüz belli değil.
Bloomberg News’in haberine göre, Avrupa’daki havacılık otoriteleri, AOG’nin sahte sertifikalarıyla, dünyanın en çok satan türbinli uçak motoru CFM56 için çok sayıda yedek parça tedarik edildiği belirlendi.
Sahte sertifikaya sahip parçaların çoğalması, uçuş emniyetini sağlamak için her bileşenin doğrulanmaya ihtiyaç duyulduğu bir sektörde, adeta şok etkisi yarattı. Sahte sertifikaya sahip parçaların, seyir esnasında yüksek gerilim altında ne kadar dayanıklı olabileceğini kestirmek imkansız.
Otoriteler, havayolları ve diğer sektör paydaşları, o günden bu yana, krizin merkezindeki tedarikçi AOG Technics tarafından satılan şüpheli bileşenleri bulmak için kayıtlarını inceliyor. AOG’nin CFM veya ortaklarıyla doğrudan bir bağlantısı bulunmuyor. CFM, sahte parçalarla donatılmış motorların hiçbirinin, herhangi bir kazaya karışmadığını açıkladı.
Ağustos 2023’te Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA), uçak sahiplerine, operatörlere, bakım kuruluşlarına ve distribütörlere, “uçak veya motor yedek parçalarının doğrudan veya dolaylı olarak AOG Technics’ten temin edilip edilmediğini belirlemek” için kayıtlarını incelemelerini tavsiye etti. Sahte sertifikalı parçalar arasında, uçakların tahrik sisteminin kritik bir bileşeni olan, zamanla yorulmaya duyarlı ‘ömrü sınırlı parçalar’ kategorisindeki, türbin kanatlarının da bulunduğu belirlendi.
CFM sözcüsü, “AOG Technics ile ilgili araştırmaları desteklemeleri için havacılık otoriteleriyle tam bir iletişim halindeyiz. Müşterilerimizle birlikte, doğrudan veya dolaylı olarak AOG Technics’ten aldıkları parçaların orijinalliğini değerlendirmek için birlikte çalışmaya devam ediyoruz” şeklinde konuştu.
Sahte Parça Sorunu Nasıl Tespit Edildi?
Geçtiğimiz Temmuz ayında, AOG Technics’ten alınan parçaların, şüpheli evraklarla birlikte gelmesinin ardından bu durum, CFM’nin dikkatini çekti. Düzenlenen sertifikalar, parçaların yepyeni olduğunu iddia ediyordu. Ancak deneyimli teknisyenler bunların kullanılmış gibi göründüğünü söyledi. CFM ve Safran konuyu inceledi ve otoritelere resmi bildirimde bulunmadan önce, sertifikaların sahte olduğunu doğruladı.
4 Ağustos’ta EASA tarafından yapılan açıklamada, “AOG Technics tarafından, birçok CFM56 motor parçasının, sahte bir sertifika (Authorized Release Certificate-ARC) ile sağlandığını belirtildi. ARC olarak bilinen bu sertifikalar, uçak parçalarının uçuşa elverişliliğini sağlamak için belirlenen üretim standartlarını karşıladığını doğrulayan belgeler olarak kabul ediliyor.
Öte yandan AOG isimli şirket için, sahte sertifika üretmek, buzdağının sadece görünen kısmı. Bloomberg’in haberine göre şirketin kilit çalışanları, kariyer geçmişlerini çarpıtıyor ve hatta LinkedIn profillerinde stok fotoğraflar kullanıyor.
Örneğin, baş ticaret sorumlusu Ray Kwong, profilinde All Nippon Airways (ANA), Mitsubishi ve Nissan gibi şirketler için onlarca yıl çalıştığını iddia ediyor. Ancak bu şirketlerin hiçbirinde onun çalıştığına dair herhangi bir kayıt yok. AOG ayrıca Singapur, Miami ve Frankfurt gibi yerlerde atölyeleri olduğunu iddia ediyor. Ancak bu bilgi de tamamen yanlış.
Southwest Parçaları Söküyor
ABD’li düşük maliyetli havayolu Southwest, Boeing 737-800 uçaklarının birinden, iki şüpheli sahte parçayı söktü. Parçalar (bir çift düşük basınçlı türbin kanadı) AOG Technics tarafından temin edilmişti. Bu parçalar tedbiren motordan söküldü.
Havayolları ve düzenleyici kurumlar, artık hatalı parçalarla donatılmış motorları bulmak için çabalıyor. AOG Technics isimli şirket, henüz yetkililerle işbirliği yapma kararı almadı ve web sitesi de çevrimdışı durumda. Sonuç olarak EASA, operatörlere AOG tarafından sağlanan parçaları, uçaklarından sökmelerini ve bunları sertifikalı bileşenlerle değiştirmelerini tavsiye ediyor. Farklı motorlar kullanan A320neo ve 737 MAX gibi yeni nesil dar gövdeli modellere rağmen CFM56, günümüzde en yaygın kullanılan jet motoru olmaya devam ediyor.
CFM56 Nasıl Bir Motor?
CFM56 yüksek bypasslı turbofan uçak motoru, Airbus A320ceo, Airbus A319ceo, A318ceo, A321ceo, Boeing 737NG ve Boeing P-8 Poseidon (737NG’nin bir türevi) gibi uçaklara güç vermek için kullanılıyor. Uzun bir aktif hizmet geçmişine sahip motor, bugüne kadar 33.000’den fazla üretildi.
EASA, bu parçaların fiziksel olarak motorda ilgili kısıma uyabileceğini; ancak katı standartlara uygunluğunu kanıtlayan sertifikalara sahip olmadığını Sahte olduğu iddia edilen belgelerle birlikte bu bileşenlerin spesifik yapısı açıklanmadı.
2015 yılında faaliyete geçen AOG Technics, kendisini önemli bir küresel uçak destek sağlayıcısı olarak tanımlıyor. Merkezi Londra’da bulunan şirketin, Birleşik Krallık hükümetinin web sitesinde Genel Müdürü olarak Jose Alejandro Zamora Yrala bilgisi yer alıyor. İlginç bir şekilde şu anda AOG Technics’in resmi web sitesine erişilemiyor.
EASA, şu anda havayolları ve operatörlerin incelediği parçaların AOG Technics’ten alındığı tespit edilire; sertifikasının menşeini doğrulamak için ARC’de belirtilen onaylı kuruluşla iletişime geçilmesini öneriyor.
Onaylı kuruluş, ARC’nin kendi kuruluşu tarafından temin edilmediğini beyan ederse, uçağa takılmasına uygunluğuna ilişkin bir karara varılıncaya kadar, etkilenen tüm parçaların karantinaya alınması gerekiyor. Bu esnada sahte ARC’ye sahip bir parça zaten uçak veya motor üzerinde takılıysa EASA, bunun onaylı bir parçayla değiştirilmesini öneriyor.
