Amerikalı imalatçı Boeing’in en yeni uçağı 787 Dreamliner, yolcularına kabinde daha fazla alan sağlıyor. Daha sessiz ve daha fazla yakıt tasarrufu sağlayan motorlar, yolculara huzurlu bir uçuş vaat ederken; daha keyifli ve daha az yorulduğunuz bir yolculuğun kapısını açıyor. Daha büyük pencerelere sahip olması nedeniyle daha iyi bir görüş açısı sunan uçak; özellikle uzun uçuşlarda meydana gelebilecek göz kuruluğu ve dehidrasyon gibi biyolojik problemlerin önüne geçip jet lag etkisini azaltacak özel sistemlere sahip.
Filosunda Boeing’in bu en yeni modeli uçakları bulunan havayolu ile seyahat etmek için insanların o havayolunu tercih etmesi pek şaşırtıcı değil. Peki, 787 ile uçacağınız için bilet aldığınız bir yolculuk için havalimanına gittiğinizde uçağınızın değiştiğini öğrenirseniz ne olur?
Bu senaryo kısa bir süre önce uzun mesafeli uçuşlar yapan düşük maliyetli havayolu Norwegian Havayolları yolcularının başına geldi. Bugün için, gökyüzündeki en teknolojik ve en gelişmiş uçak olan 27 tane Boeing 787’yi filosunda bulunduran şirket; Londra-New York uçuşu için eski bir uçak kiralamak zorunda kaldı.
Seferi yapması planlanan 787 Dreamliner’larda bir motor değişimi gerekince, havayolu çareyi, Portekizli charter seferler yapan Hi-Fly Havayolları’ndan bir Airbus A330 kiralamakta buldu. Durumu öğrenen yolcular ise elbette buna pek memnun olmadı.
Everybody avoid @Fly_Norwegian. They’ll stick you on an 8 hour flight with no entertainment! Oh and leg room and seats are crap… Booked a Norwegian Airways flight, then it got changed to Hi-Fly. Turn up at the airport and it’s Wamos? Such a joke. pic.twitter.com/cL7opEndHA
— Hannah ⚡️ (@hmhortonx) March 7, 2018
Hannah Cooper isimli yolcu, Twitter’da “Herkes Norwegian’dan uzak dursun. Eğlence sistemi olmayan bir uçakla bizi sekiz saatlik bir yolculuğa çıkaracaklar! Koltuklar ve diz mesafesi berbat. Norwegian uçuşu için bilet aldım ama Hi-Fly olarak değiştirildi. ” diyerek durumu özetliyor.
Flew back from JFK to LGW on the 13th March. It was subcontracted out to Hi-fly. Not happy as there was no running water, no hot drinks, half the toilets not working. Very disappointed. @Fly_Norwegian
— ♥Teresa♥ (@teresa1974) March 17, 2018
Bir başka yolcu Ellie Smith de LGW-JFK uçuşunu Hi-Fly havayolları ile yapacağı için memnun olmayanlardan. Uçakta bulunmayan eğlence sistemi ve korkunç yiyecekler yüzünden Norwegian’ın iyi itibarını kaybettiği görüşünü savunuyor.
Havayolları Bunu Neden Yapıyor?
Norwegian Havayolları yetkilisi: “Uçuşları iptal etmek ve müşterilerimize daha büyük rahatsızlık vermekten kaçınmak için sadece gerekli durumlarda başka bir operatörün hizmetlerini kiralarız.” diyerek durumu açıklıyor.
Ancak Norwegian dünyada başka havayolunun uçaklarını kendi uçuşlarında kullanan tek havayolu değil.
Codeshare adı verilen ortak uçuşlar, bir havayolu şirketinin diğeri adına uçuş gerçekleştirmesi anlamına gelir ve aynı ittifaka bağlı havayolları arasında sıkça uygulanır.
Bir Bakışta | Havayolu İttifaklarına Genel Bakış
Star Alliance
- Üye Sayısı: 27 (THY, Lufthansa, Swiss, United,…)
- Pazar Payı: 23%
Sky Team
- Üye Sayısı: 20 (Air France, Delta, Aeroflot,…)
- Pazar Payı: 20.4%
oneworld
- Üye Sayısı: 13 (British Airways, American, Japan Airlines,…)
- Pazar Payı: 17.8%
Örneğin Virgin Atlantic ve Delta, aynı uçuş numarasına sahip uçuşlara bilet satarak birbirlerinin yolcularını pek çok ABD şehrine uçurabiliyor. British Airways; American, Finnair ve Iberia, gibi havayolları ile Atlantik boyunca icra ettiği uçuşlarda aynı şeyi yaparken, doğuya yaptığı uçuşlarda ise Japan Airlines ile güçlerini birleştiriyor.
İlgili Haber | Havayolları Neden Partner Oluyor?
Burada yolcunun sağladığı avantaj, bir havayolu şirketinin web sitesi üzerinden bilet alırken daha fazla destinasyon için hizmet seçeneğine sahip olabilmesi. Dost taşıyıcılar arasında uçuşların sorunsuz bir şekilde ilerlemesini uyumlu hale getiren sistemde, havayolları kendi uçamayacakları yerlere yolcularını ulaştırabilmenin keyfini yaşıyor.
Uçuşu hangi havayolu ile yapacağını bilmek isteyen yolcular, rezervasyon yaparken siteyi dikkatli bir şekilde kontrol etmelidir. Tarih ve zamanlama ayrıntılarıyla birlikte uçuşu kimin yapacağı bilgisi de “operated by …” şeklinde belirtiliyor.
Uçuşlarda Ortak kod kullanımı (codeshare) dışında havayolları arasında başka ortaklıklar da olabiliyor. Bazen havayolları, başka bir havayolundan uçakla birlikte mürettebatını da kiralayabiliyor. Wet lease olarak adlandırılan bu sistemde, ihtiyacı olan havayolu, yeni uçak satın almak ve personel temin etmek zorunda kalmadan; sezonluk veya kısa süreli ihtiyacını gidermiş oluyor. Örneğin geçtiğimiz yıl EasyJet, Letonyalı havayolu şirketi SmartLynx Airlines ile Nisan ve Ekim ayları arasında wet-lease anlaşması imzaladı. British Airways, geçtiğimiz yıl Qatar Airways’e ait 9 adet A320 uçağını ve ekibini kiralamıştı.
Türk Hava Yolları da ULS Havayolları Kargo şirketinin filosundaki 3 tane Airbus A310 kargo uçağını wet lease kapsamında kendi uçuşlarında kullanıyor.
Politik nedenlerden ötürü EgyptAir’in İsrail’e uçuşları Air Sinai tarafından gerçekleştiriliyor.
Hangi Uçakta Uçacağımı Garanti Altına Alabilir miyim?
Bu kesinlikle mümkün değil. Zira uçuşunuz, bilet aldığınız havayolu tarafından gerçekleştiriliyor olsa bile, uçak tipi çeşitli sebeplerle değişmiş olabilir. Dünyanın en büyük yolcu uçağı A380, bir Boeing 747 veya 777 ile değiştirildiği zaman, yolcuların öfkelendikleri çok sayıda olayın örneği bulunuyor.
Giles White isimli yolcunun twiti “Lanet olsun. Singapur Havayolları, A380’i, 747 ile değiştirdi. Oh, belki de bir sonraki bacakta artık”
Andy Taylor ise “British Airways, A380 uçuşumu 747 ile değiştirdi. Ben A380 ile yolculuğa çıkmak için rotamı planlamıştım.” şeklinde sorununu özetliyor.
Havayolları, operasyonel nedenlerden ötürü, belirli bir uçağı hiç bir uçuş için asla garanti edemez. Yolcunun rezervasyonunu değiştirmesi opsiyonu üzerinde durulabilir ancak bunun için de bazen ekstra bir ücret ödenmesi gerekebilir.
Yolcu Tazminat Talep Edebilir mi?
Maalesef sorunun cevabı yine olumsuz. Zira Norwegian ve diğer büyük havayolları, bilet alırken size satır aralarında bunları söylüyor ve rezervasyon süreci boyunca siz de bunu kabul etmiş oluyorsunuz. Müşteriler, başlangıçta Norwegian ile uçmak için bilet aldıysa; wet lease vb bir durum sebebiyle operasyonu yapacak havayolu değişimi veya uçak tipinde yapılacak bir değişim konusunda yolcular bilgilendirilir. Bunun üzerine yolcu seyahatten vazgeçerse, rezervasyonu ücretsiz değiştirilir veya para iadesi yapılır.
Sivil Havacılık Otoritesi (Civil Aviation Authority-CAA) havayolu şirketlerinin, uçuşu gerçekleştirecek olan yolculara “satış noktasında” bunu anlatması gerektiğini söylüyor. Havayolları için bunun bir zorunluluk olduğunu iddia ediyor. CAA, yolcuların da rezervasyon sürecinde şart ve koşulları iyice kontrol ettikten sonra bilet almaları gerektiği konusunda uyarıyor.
