Yeni bir ticari uçak geliştirmek, çok fazla teknik uzmanlık gerektiren, maliyetli ve oldukça fazla zaman alan bir süreçtir ve başarı garantisi yoktur.
İkonik süperjumbo A380, 2019’da üretimden kaldırılana kadar, geliştirme maliyeti olan 20 milyar Dolar’ı bile Airbus’a geri kazandıramadı. Bu nedenle, günümüzde havacılık endüstrisi, tamamen yeni uçaklar yaratmak yerine, mevcut modelleri çok daha düşük bir maliyetle değiştirmeyi, dönüştürmeyi, uzatmayı ve yeniden tasarlamayı tercih ediyor.
Yeni yakıt tasarruflu motorlara sahip Airbus A320neo, Avrupalı uçak üreticisinin düşük riskli yaklaşımı sayesinde, 2016 yılında hizmete girdiğinden beri en çok sattığı dar gövdeli uçak olmayı başardı. Bu ailenin üyelerinden A321’in, A321LR ve A321XLR gibi daha uzun menzilli çeşitleri, daha uzağa uçmak için biraz daha büyük bir uçak talep eden, ancak geniş gövdeli bir uçağın işletme maliyetinden kaçınmak isteyen havayolu şirketlerini kendisine çekmeye devam ediyor.
Şimdi, Airbus’ın aynı stratejiyi A220 için planlıyor. Airbus, birkaç yıl önce, Kanadalı uçak üreticisi Bombardier’in, C-Series isimli uçak programını, Boeing ile yaşadığı yasal bir anlaşmazlığın ardından, Avrupalı havacılık devine satmak zorunda kalması üzerine A220 isimli uçaklar ortaya çıkmıştı.
Ancak Boeing’in, bu segmentte yarattığı bir rakip olmaması, onu Avrupalı rakibine karşı savunmasız bırakıyor. 57 milyar Dolar borcu ve 737 MAX’in arka arkaya yaşadığı iki kazanın devam eden sonuçlarıyla yüzleşmek zorunda olan Amerikalı uçak üreticisi, önümüzdeki on yıl içinde yeni bir uçak tasarlamayacağını, kısa bir süre önce itiraf etti.
Boeing, daha önce, Yeni Orta Boy Uçak (NMA) veya Boeing 797 olarak adlandırılan, tamamen yeni bir uçak tasarımı geliştirmek için yeterli talep olduğunu belirtmişti.
Boeing için, yeni konseptin arkasındaki fikir, bazı amaçlara hizmet edecekti:
- 225-275 yolcu kapasiteli, çift koridorlu, her sırada yedi koltuklu ve Boeing 767’nin yerini alması amaçlanan bir uçak.
- Şimdiye kadar önerilen en uzun menzilli dar gövdeli uçak olan yeni Airbus A321XLR ile rekabet edebilecek bir uçak.
Boeing, bu konseptle ilgili herhangi bir özel detayı, hiçbir zaman kamuoyuna açıklamadı Ancak şirketin bir süredir bunun üzerinde çalıştığı biliniyor.
Program, dünya genelinde Boeing 737 MAX’ların yere indirilmesi, COVID-19 salgını ve 777X programındaki gecikmeler dahil olmak üzere bir dizi olumsuz gelişme nedeniyle rafa kaldırıldı.
Bu rekabet edememe durumu, endüstrinin en karlı segmenti olan tek koridorlu uçak pazarında ABD’li rakibini geride bırakmaya çalışan Airbus’a önemli bir avantaj sağlayacak gibi görünüyor.
Yaklaşık iki ay önce Airbus CEO’su Guillaume Faury, Airbus A220 Ailesi’nin daha yüksek kapasiteli bir versiyonu olacağı iddia edilen A220-500 için ilerleme katetmelerinin an meselesi olduğunu belirtmişti. A220’nin şu anda iki modeli bulunuyor: 137 yolcu kapasiteli A220-100 ve 150-160 yolcu kapasiteli A220-300.
A220, yakıt verimliliği, geniş kabini ve gelişmiş aviyonik sistemleri ile tanınıyor. Dünya çapındaki havayolları tarafından hem kısa hem de orta mesafeli rotalarda kullanılıyor. A220-500 ile yolcu kapasitesinin 175’e kadar çıkabileceği tahmin ediliyor.
A220-500, Boeing 737 MAX 8’e göre daha kısa bir uçuş menziline sahip olabilir. Ancak benzer sayıda yolcuyu daha düşük bir işletme maliyeti ile taşıyabilecek olmasıyla fark yaratması muhtemel.
Airbus’ın A220-500 programını başlatmaya karar verip başarılı olması halinde, kısa mesafeli uçak pazarında hakimiyetin Avrupa’ya doğru daha da kaydıracağına kesin gözüyle bakılıyor.
Airbus, A320 Ailesi uçaklarının boyutunu ve menzilini, şu anda 737 MAX’ın ulaşamayacağı bir seviyeye çıkarmayı başardı. Bu da dar gövde sektöründeki başarısına ciddi bir katkıda bulundu. Ancak Avrupalı üreticinin, altı aydan kısa bir süre içinde karıştığı iki ölümlü kazanın ardından 737 MAX’ın, dünya genelinde 20 ay süreyle yerde kalmasından da ciddi şekilde faydalandığını söylemek gerek.
Bir süredir havayolları, daha uzun rotalarda daha fazla yolcu taşıyabilen dar gövdeli bir uçak talep ediyor. A321neo ve onun uzun menzilli varyantları, 244 yolcuya kadar taşıyabildikleri için, operatörler arasında hızlı bir şekilde popüler hale geldi.
Havayolları, 180 koltuklu, daha az yakıt verimli A320ceo varyantlarını sipariş etmeyi bıraktığı için, Airbus’ın artık pazara, A220-500 programı ile yeni nesil orta boy dar gövdeli bir alternatif sunma fırsatı var.
A220-500, Kasım 2020’de uçuş yasağı kaldırılan, ve o günden bu yana Boeing için iyi satış yapan tek tek koridorlu modeli 737 MAX 8 ile doğrudan rekabet edecek.
Boeing, MAX serisindeki başarısını, MAX uçaklarına tekrar uçma izni verildiğinden bu yana aldığı 1.400 sipariş ile yeniden gösterdi. Bu başarının, havayollarının filolarındaki mevcut önceki nesil 737’lerle çok yönlülüğünün ve ortaklığının bir sonucu olduğu iddia ediliyor.
Öte yandan A220-500, Airbus’a koltuk bazında 737 MAX 8’e göre %13 verimlilik avantajı sağlayabilir. Bu önemli maliyet tasarrufu, özellikle mevcut yüksek yakıt fiyatları ve havayolları üzerinde emisyonların azaltılması için artan baskı ortamında, Airbus’a rekabet avantajı sağlayabilir.
Airbus’ın A320neo Ailesi uçakları için 6.100’den fazla birikmiş sipariş olmasına rağmen, A220-500, Airbus’ın yeni sipariş almaya devam etmesine ortam hazırlayacak. Bu siparişlerin eritilmesi, mevcut üretim hızıyla yaklaşık sekiz yıl alacak bir süreç. Bu birikmiş siparişler, bazı havayollarını şu anda yeni uçak siparişi vermek konusunda caydırıyor.
Saydığımız tüm bu avantajlarına rağmen A220-500, A220’den 20 milyon Dolar daha yüksek satış fiyatına sahip olan ve Airbus’ın en çok satan uçak ailesi olan A320neo’ya ilginin başka yöne çevrilmesi ihtimalini de beraberinde getirdiği için, Airbus adına riskli bir hamle olabilir. Bu nedenle Avrupalı uçak üreticisinin, A220-500 için sorunsuz bir geçiş ortamı sağlayabilmesi, geleceğiyle ilgili çok kritik bir konu olacak.
