MOTOR KAPORTALARI NEDEN KAĞIT GİBİ YIRTILIYOR?
ABD’li Alaska Havayolları’na ait Boeing 737-900ER, Seattle’den San Diego’ya gitmek için havalandıktan kısa süre sonra, pilotlar motor arızası yaşadıklarını bildirerek, acil iniş izni istedi. Uçak, yaklaşık 25 dakika sonra, kalkış yaptığı piste teker koydu. İniş esnasında uçağın sol motoruna ait metal kaportalar adeta kağıt gibi yırtılarak etrafa savrulmaya başladı. Uçak sorunsuz bir şekilde park pozisyonuna yanaştı ve 182 yolcu uçaktan indirilerek, başka bir uçakla San Diego’ya gönderildi.
Son 30 yılda, Airbus A320 ve Boeing 737 uçaklarında, bu türden çok sayıda olay yaşandı. Bunların hiçbiri ölüm ve yaralanmayla sonuçlanmadı.
Alaska uçağında yaşanan olaya ilişkin görüntüler sosyal medyada paylaşıldığında, geçtiğimiz yıl United’ın 777’sinde yaşanan, fan blade adı verilen dönen bıçaklardan birinin kopması ile hem motora ciddi zarar veren hem de uçak gövdesine ağır metal şarapnel parçaları fırlatan olay ile karıştırıldı. Oysa bu iki olay birbirinden tamamen farklı. United uçağında yaşanan, çok daha nadir görülen ancak çok daha tehlikeli bir olaydı. O tip olaylar, genellikle fan blade’lerde uzun süreli metal yorgunluğundan kaynaklanıyor.
Ancak Alaska uçağında, motor kaporta kapakları olarak adlandırılan fan cowl door’lar açılarak etrafa dağıldı. Bu tip olayların temel nedeni, bakım teknisyeninin yaptığı bir hata ve uçuş öncesi yapılan kontroller sırasında bu hatanın gözden kaçırılması olarak özetlenebilir.
Bu kapaklar bakım yapacak teknisyenlerin motora erişimini sağlamak için, martı kanatları gibi yukarı doğru açılmasını sağlayacak üst kısmındaki menteşeler ile motorun her her iki tarafına yerleştiriliyor.
Fan cowl kapaklarının, bakım tamamlandıktan sonra, teknisyen tarafından düzgün bir şekilde kapatılıp mandallarının kilitlenmesi gerekiyor. Pilotların da uçuş öncesinde yaptıkları rutin kontrollerde bu kapakların tam kapandığından emin olması gerekiyor. Bu tür hatalara en çok bakımın, planlanan zamanın gerisinde kalması nedeniyle acele hareket edilmesi ve uçuş öncesi kontrollerin karanlık ortamda yapılması nedeniyle gözden kaçırılması sebep oluyor.
Yaşanan bu olayın ardından başlatılan soruşturmada hem Alaska Havayolları hem de Federal Havacılık İdaresi FAA için, odak noktası, bakım ve uçuş öncesi kontrol prosedürleri olacak.
Alaska uçağında yaşanan bu olay, ABD’de bir Boeing 737’de kısa süre içinde yaşanan ikinci olay olarak kayıtlara geçti. 12 Ağustos’ta Southwest Havayolları’na ait uçak, Orlando’da St. Louis’e inerken yine aynı kapakları yerinden fırladı. Neyseki kimse yaralanmadı.
Fan cowl kapakları, geçmişte Airbus A320 uçaklarında çok daha büyük bir sorun oldu. Otuz yıl boyunca A320 uçaklarında bu türde en az 45 olay yaşandı. Airbus, bunun üzerine tasarım değişikliği yapmak zorunda kaldı.
737’nin fan cowl kapaklarının mandalları bulundukları konum gereği yandan daha kolay görülebiliyor. Ancak Airbus uçaklarındaki fan cowl kapaklarına ait mandallar, oldukça zor bir noktada ve elinizi sürerek kontrol etmeniz gerekiyor. Yani Airbus uçaklarında kapakların kapanıp kapanmadığının gözden kaçması daha olası.
Fan cowl kapakları, nispeten ince Alüminyum malzemeden üretiliyor. Bu kapaklara ait parçalar, kırıldığında veya koptuğunda, uçağın kanatlarımnda ve gövdesinde çok büyük yapısal hasarlar oluşturmuyor. Ancak, yakın geçmişte, her ikisi de British Airways uçaklarının başına gelen iki ayrı olayda, kopan fan cowl kapaklarına ait parçalar, uçağın yakıt borusunu deldi ve motorda yangın çıkmasına neden oldu. 2015’te Londra Heathrow’dan kalkan bir A319’un her iki motorundaki fan cowl kapaklarının koptuğu ve motorda yangın çıkan olayın ardından uçak acil iniş yaptı ve yolcular tahliye kaydırakları ile uçaktan indi.
AIRBUS TASARIM DEĞİŞİKLİĞİ YAPTI!
Airbus, bu olaydan sonra A320 ailesi uçakların fan cowl kapakları ile ilgili bir modifikasyon yaptı. Belirli bir anahtarla kilitlenmesi ve açılması gereken kapak mandalları tasarlandı. Bu anahtarın üzerine de “uçuştan önce kaldır” işareti konuldu. Anahtarın, kokpitte belirlenen bir alanda saklanması gerekiyordu.
Air Canada ve United gibi bazı havayolları, bu değişikliğin insan hatalarını önlemeyeceğini savunarak çözüme itiraz etti. United, fan cowl kapaklarının kilitlenmesi için ikili kontrol prosedürü başlattığını ve daha sonra herhangi bir olay yaşamadığını açıkladı.
Bu itirazlara rağmen, FAA ve EASA, 2018’de Airbus modifikasyonunu zorunlu kıldı. Airbus sözcüsü James Darcy, geçtiğimiz hafta içinde yaptığı açıklamada, A320’de raporlanan son fan cowl kapak kopması olayının Kasım 2018’de yaşandığını ve bunun da henüz modifikasyonu tamamlanmamış bir uçakta gerçekleştiğini söyledi.
Airbus A320’de yapılan modifikasyonunun ardından benzer arızaların yaşanmasını engellemek için ek prosedürler de öneriliyor. United’ın yaptığı gibi ikili kontrol prosedürü; bakım vardiyası devir teslim protokolleri ile havayolu bakım kültüründe daha iyi iletişimi ve işbirlikçi bir tutumu teşvik etmeye odaklanmış bir eğitim ile insan faktörü kaynaklı benzer sorunların sıfırlanacağı öngörülüyor.
THY’NİN PATRONU AHMET BOLAT’TAN ‘NİTELİKSİZ’ GAFI!
Türk Hava Yolları yönetimi, turizm potansiyeline dikkat çekmek için İstanbul dışındaki haftalık yönetim kurulu toplantısının ilkini Van’da gerçekleştirdi. THY üst yönetimi, yönetim koordinasyon toplantısının ardından bölgedeki önemli turistik noktaları ziyaret etti. THY Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Ahmet Bolat, basın mensuplarına yönelik bir açıklama yaparak; Anadolu’daki turizmi Dünya’ya tanıtmak için ellerinden geleni yapacaklarını söyledi.
Ahmet Bolat, şirketin filo, network ve personel planlamasına yönelik yaptıkları çalışmaları anlatırken, söylediği bazı sözler nedeniyle tepki çekti. THY’de yeni başlayan personelin başlangıç maaşının 17 bin Lira olduğunu anlatan Bolat, uzman, kabin memuru gibi niteliksiz personellere bu parayı veriyoruz sözleriyle, şirkette görev yapan personelleri ve bağlı oldukları sendikaları kızdırdı. Bolat’ın bu tepkiler sonrası nasıl bir açıklama yapacağı merak konusu.
Öte yandan hem Türk Hava Yolları hem de Pegasus, Eurocontrol’ün geçtiğimiz hafta gerçekleştirilen uçuş verilerine göre, günlük ortalama uçuş sayısında, 2019’un aynı dönemindeki rakamları geride bırakmayı başardı. Bu durum, pandemi etkilerinin tamamen ortadan kalkması için kritik bir eşik olarak yorumlanıyor. Geçtiğimiz hafta, dünyanın en çok uçuş yapan havayolları listesinde, Türk Hava Yolları, günlük ortalama 1406 uçuş ile 9. sırada yer alırken; Pegasus, günlük ortalama 529 uçuş ile 33’üncü sırada yer aldı.
Uçuş sayısındaki artışı hızlı bir şekilde sürerken, THY, son günlerde rötar ve sefer iptalleri ile gündeme geliyor. Günde ortalama iç ve dış hatlarda 100’ün üzerinde seferde gecikme yaşanırken; özellikle Anadolu’daki şehirlere yapılacak bazı seferler iptal ediliyor. Türk Hava Yolları’nın geride kalan birkaç gün içinde Sivas, Sinop, Denizli, Trabzon, Zonguldak, Balıkesir ve Isparta’ya yapacağı uçuşlar, karşılıklı olarak iptal edildi.
Yetkililer, bu duruma sebep olarak personel sıkıntısını gösteriyor. Geciken seferler nedeniyle uçuş süreleri dolan uçuş ekiplerinin yerine yeni ekiplerin evden getirilmesi, rötarların artmasına neden oluyor. Havacılık kurallarına göre görev saati dolan uçucu mürettebatın uçuşa devam etmesi, uçuş emniyetini tehlikeye atması nedeniyle yasak.
Uzun rötarlar nedeniyle saatlerce havalimanında beklemek zorunda kalan yolcular ise yaşadıkları mağduriyetin yanında, kendilerine havalimanında görevli personeller tarafından sağlıklı bilgi akışı yapılmaması konusunda da oldukça şikayetçi.
İstanbul aktarmalı yolcular rötarlar nedeniyle bağlantılı uçuşlarını kaçırdığı için otellere yerleştirilmeye çalışılıyor. Bu nedenle Türk Hava Yolları’nın otel sırasının önünde uzun kuyruklar oluşuyor. THY’nin uçucu ekipleri de uzun süredir, böylesine yoğun tempo içinde, limitleri zorlayan çalışma koşullarında işe gidip geldikleri için, ciddi bir yorgunluk ve uykusuzluk problemi yaşadıklarından şikayetçi.
8,5 SAAT TAKSİ YAPAN UÇAK TÜM YAKITINI TÜKETTİ!
22 Ağustos’ta, 1910 sefer sayılı uçuş için Newark’tan Denver’a uçması planlanan ABD’li United Havayolları’na ait Boeing 737-900ER tipi uçak, Liberty Havalimanı’nda o kadar uzun süre taksi yaptı ki; uçağın yakıtı, daha kalkış yapamadan tükendi.
Gök gürültülü sağanak yağış, fırtına ve yıldırım gibi kötü hava koşulları nedeniyle, uçak önce yaklaşık 3 saat boyunca havalanamadı ve taksi yaptı. Havalimanında geçerli olan ve bir uçağın apronda en fazla üç saat kalmasına izin veren kural nedeniyle, uçak geçici olarak kapıya döndü ve yeniden hareket etti. Kalkış izni beklerken, yeniden 3 saat boyunca apronda taksiye devam edildi. Uçak, altı saatten uzun süre pistte ve taksi yollarında dolaşmak zorunda kaldı.
Uçağın kaptan pilotu: “Saatlerce taksi yapmanın yanı sıra, hava trafik kontrolörünün, fırtınadan kaçınmaları için Denver’e normalden daha uzun bir güzergah verdiğini; ancak bu rota üzerinden oraya gidebilmek için yeterli yakıtlarının olmadığını söyledi ve uçağı yeniden terminale çekti.
Uçağa yakıt ikmali yapılırken, kabin ve kokpit ekibinin de yasal görev süresi dolduğu için uçağı terk etmeleri gerekiyordu. Saatlerdir uçağın içinde oturan yolcuların telefonlarına, bu esnada havayolunun mobil uygulaması üzerinden uçuşun iptal edildiği bilgisi geldi. Uçak yaklaşık, 8,5 saat pistte kalıp, yakıt ikmali yapılmasına rağmen, yolcular uçaktan indirildi.
Yolcular bu korkunç süreçte kendilerine sadece bir bardak su ve bir paket bisküvi verildiğini iddia etti. Üstelik 8.5 saat uçakta oturup hiçbir yere ulaşamadılar.
Havayollarının uçucu mürettebatının görev süresi dolması nedeniyle uçuşların iptal edilmesi olayları son dönemde biraz daha sıklaştı. Geçtiğimiz günlerde, TUI Havayolları ve Avustralyalı Qantas’ın uçuşlarında da mürettebatın görev süresinin aşılması nedeniyle, yolcular geceyi havalimanlarında geçirmek zorunda kaldı.
SON BOEING 747 ÜRETİM HATTINA GİRDİ!
1960’larda uygun fiyatlı ticari hava yolculuğuna yönelik artan talebe bir yanıt olarak tasarlanıp geliştirilen Boeing 747, 50 yılı aşkın süredir kesintisiz olarak üretiliyor. Uçak, Şubat 1969’daki ilk uçuşundan bu yana, pek çok havayolu şirketinin filo yapısının bel kemiği oldu.
Geçtiğimiz hafta içinde, üretilecek son 747, son montaj hattına girdi. ABD’li Atlas Air’in Ekim ayında teslim alacağı 747F kargo uçağının ardından, havacılık endüstrisinde bir dönem sona ermiş olacak.
Pan American World Airways, uzun mesafeler uçabilecek daha büyük kapasiteli bir yolcu uçağına ihtiyaç duyuyordu. Şirketin kurucusu Juan Trippe, Boeing’den gereksinimleri karşılayacak yeni bir uçak üretmesini talep etti.
Trippe’nin talebi üzerine, ilk 747’nin, tasarlanıp üretilmesi yaklaşık iki yıl sürdü. Uçak, ortalama bir insanın, uluslararası hava yolculuğu gerçekleştirebilir hale gelmesine önemli ölçüde katkıda bulunan, büyük bir başarıya dönüştü.
Pan Am, 47 adet 747-100′ uçağını filosuna katarak, 747’nin en büyük operatörü oldu. 747, KLM, British Overseas Airways Corporation, Qantas ve Japan Airlines dahil olmak üzere dünyanın en büyük havayollarının filolarının göz bebeği durumuna dönüştü..
Boeing 747, kendisinden yaklaşık 30 yıl sonra piyasaya sürülmesine rağmen Airbus A380 ile rekabeti son derece iyi yürüttü. Boeing, yıllar boyunca 747’yi geliştirmeye devam etti. Yeni varyantlar üretti ve uçağın uzunluğunu artırdı. Başlangıçta yolcu uçağı olarak tasarlanan 747, daha sonra dünya genelinde, en yaygın kullanılan kargo uçaklardan biri haline geldi.
Birkaç yıl öncesine kadar, 747’nin üretiminin durdurulması nispeten uzak bir ihtimal gibi görünüyordu. Ancak daha modern uçakların yakıt ekonomisinde 747’ye göre çok daha verimli olması, tüm dünyada artan yakıt fiyatları, havayollarının eskiyen 747 uçaklarından uzaklaşmasına neden oldu. Pandeminin sektör üzerinde yarattığı baskılar da buna eklenince, uçağın talep görmeyeceğine kanaat getirildi ve üretiminin sonlandırılmasına karar verildi.
Günümüzde 747’nin birincil kullanım amacı, şu anda Atlas Air ve UPS gibi havayollarının kargolarını taşımak. Bu iki şirket, 747’nin en büyük operatörleri durumunda.
747’nin üretimi kısa süre içinde tamamen bitecek olsa da havayollarının bugüne kadar teslim aldığı 747’ler önümüzdeki yıllarda uçmaya devam edecek. Bugüne kadar 1608 adet üretilen 747’nin, havacılık endüstrisine çok değerli bir miras bırakacağını şimdiden söylemek mümkün.
WHATSAPP’TAN BİLET SATAN HAVAYOLU!
Seyahatlerimizi yönetmeye yardımcı olacak web siteleri ve mobil uygulamalar sayesinde, bugün yolcu olmak, geçmişe göre çok daha kolay. Peki uçuşunuza WhatsApp üzerinden rezervasyon yaptırıp, uçuş ile ilgili tüm işlemlerinizi yine WhatsApp aracılığı ile gerçekleştirebilseniz hayat ne kadar kolay olurdu değil mi? Güney Afrikalı düşük maliyetli havayolu FlySafair, yolcularının mesajlaşma uygulaması WhatsApp üzerinden uçuş arama, check-in gibi temel işlemlerini yapabilmelerini sağlayan yepyeni uygulamayı hayata geçirerek; havacılıkta dijitalleşmeyi yepyeni bir düzeye taşıdı.
WhatsApp hizmetlerine erişmek için yolcuların, havayolunun WhatsApp numarasına mesaj atması yeterli. Yolcu, basit bir “Merhaba” mesajı attığında, uçak bileti rezervasyonu, check-in, uçuş durumunu kontrol etme, diğer uçuş bilgilerine erişme veya yeni uçuş arama araçları ve diğer tüm konularda yardım hizmeti de dahil olmak üzere, çok çeşitli seçenekler barındıran bir menü ekrana getiriliyor. Yolcu, yapmak istediği işlem için ekranda çıkan yönlendirmeleri takip etmek ediyor.
FlySafair, önümüzdeki günlerde, yolculara aynı yöntem ile mevcut rezervasyonlarına fazladan valiz ekleyebilme ve hatta uçuş için yemek kuponu satın almak gibi yeni hizmetler de sunmaya hazırlanıyor. Havayolu, check-in yaptıktan sonra biniş kartlarının gönderilmesi ve müşteri hizmetleri temsilcileriyle doğrudan mesajlaşma özelliklerini içeren hizmet yelpazesini de WhatsApp içerisine yakın zamanda ekleyecek.
Havayolu, WhatsApp hizmetini, internet bağlantısının zayıf olması nedeniyle web sitesi veya mobil uygulamaya erişmekte sorun yaşayabilecek yolcuları için hayata geçirdi. Böylece yolcular Web sitesi ve mobil uygulamaya ihtiyaç duymadan; havalimanına gelmeden önce seyahatleri ile ilgili tüm bilgilere erişebilecek.
Havayolu bu hizmeti, bulut teknolojisi üzerinden sağlıyor. Havayolu, yolcuların kişisel bilgilerinin bulut teknolojisi üzerinde güvende kalmasını ise CipherWave isimli şirketle yaptığı anlaşma kapsamında garanti ediyor. Havayolunun altyapı ihtiyaçları ve güvenliği sürekli olarak analiz edilip, geliştirilirken; en yüksek güvenlik seviyelerini sağlamak için kodlar düzenli olarak yeniden yazılıyor.
