AIRBUS HİDROJENLİ UÇAK PROJESİNİ NEDEN ERTELEDİ?
Birkaç hafta önce elektrikli dikey iniş kalkış yapabilen CityAirbus NextGen projesi ile ilgili çalışmalarını askıya aldığını açıklayan Avrupalı imalatçı Airbus, şimdi de hidrojenle çalışan uçak programı ZEROe’nin geliştirilme çalışmalarını ertelediğini duyurdu.
Financial Times’ta yer alan bir habere göre, Airbus, hidrojenle çalışan ZEROe isimli uçak ailesinin geliştirilmesinin, başlangıçta tahmin edilenden daha uzun sürebileceğini doğruladı. Programın resmi takviminin ilk hedef olarak belirlenen 2035 yılından 5 ila 10 yıl sonraya ertelediği duyuruldu. Bu bilgi, Fransız sendikası Force Ouvrière tarafından kamuoyuyla paylaşıldı.
Sendika ayrıca ZEROe programına ayrılan bütçenin dörtte bir oranında azaltılacağını hidrojenle beslenen yakıt hücrelerinin uçuş testlerinde, gerçek bir A380 kullanılması planlarının da rafa kaldırıldığını açıkladı.
Airbus’ın hidrojenli uçak teknolojisini büyük ölçekte geliştirmeye kendini adamış en büyük üretici olduğu göz önüne alındığında, bu kararın, havacılıkta yeni nesil teknolojiler konusunda ciddi bir olumsuz etki olarak yorumlanacağı kesin. Yaşanan bu gelişmeler, özellikle yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilecek hidrojenin büyük ölçekte bulunabilirliği ve belirli uçak teknolojilerinin olgunluğu gibi temel konular üzerindeki ilerlemenin tahmin edilenden daha yavaş yaşanacağını gösteriyor.
2020’de tanıtılan ZEROe projesi ksapmsında, 2035 yılına kadar hidrojenle çalışan üç farklı yolcu uçağından oluşan bir aile geliştirilmesi hedefleniyordu. Bu uçaklar arasında 100 yolcu kapasiteli bir turboprop uçak ile birlikte, 200 yolcu kapasiteli iki orta boy yolcu uçağı konsepti yer alıyordu. Bu modellerden biri uçan kanat konfigürasyonuna sahipti. 2035’te 100 koltuklu, 1.850 km menzille sahip, hidrojenle çalışan uçağın hizmete girmesi planlanıyordu. Bu hedefi desteklemek için megavat sınıfı yakıt hücreli güç aktarma organlarının geliştirilmesi de dahil olmak üzere çok sayıda araştırma ve teknoloji projesi başlatılmıştı.
Yeni bir tahrik teknolojisine sahip temiz enerjili bir uçak geliştirmek oldukça zor bir iş. Bu durum hidrojen söz konusu olduğunda, uçaklara dünya genelinde hizmet verebilecek ve onları yeterli miktarda yeşil hidrojenle besleyebilecek yeterli altyapının sağlanması ihtiyacı nedeniyle çok daha karmaşık bir hal alıyor.
Tüm bu gelişmelere rağmen Airbus, hidrojenle çalışan bir yolcu uçağı geliştirmeye devam etme taahhüdünü yeniden teyit etti. Hidrojenli uçak projesinin yavaşlatılması, Airbus’ın A320neo ailesinin yerini alacak olan Yeni Nesil Tek Koridorlu uçağa odaklanması, tasarım ve mühendislik kaynaklarını da bu projeye ayırması anlamına geliyor. Bahsedilen uçağın 2035 civarında hizmete girmesi hedefleniyor. Bu uçağın, A320neo ailesi uçaklara göre yaklaşık %25 daha az yakıt tüketimi gerçekleştirmesi ve uzun vadeli emisyon azaltma hedeflerine katkıda bulunması öngörülüyor.
KAZAKİSTAN’DA DÜŞEN AZERBAYCAN UÇAĞI İÇİN ÖN RAPOR AÇIKLANDI!
25 Aralık 2024’te J2-8243 sefer sayılı uçuş için, Bakü’den Grozni’ye gitmek üzere havalanan Azerbaycan Hava Yolları’na ait 4K-AZ65 tescilli Embraer E-190 uçağı, Kazakistan’ın Aktau Havalimanı’nın yaklaşık beş kilometre kuzeybatısında düştü. 62 yolcu ve 5 mürettebatın yer aldığı uçakta bulunan, kaptan pilot, yardımcı pilot, kıdemli bir kabin görevlisi ile birlikte 35 yolcu hayatını kaybetti. Yaşanan kazayla ilgili Kazak yetkililer tarafından hazırlanan ön rapor geçtiğimiz günlerde kamuoyu ile paylaşıldı.
53 sayfalık ön raporda, uçağın gövdesinin dış kısmında yapısal hasar tespit edildiği, özellikle uçağın arka kısmında yoğunlaşan hasarın, kazanın temel nedeni olduğuna vurgu yapıldı. Gövdedeki bu hasarın, yabancı cisimlerin uçağa ait bileşenlere nüfuz etmesi nedeniyle oluştuğu bilgisi yer aldı.
Raporda yer alan fotoğraflarda, kuyruk bölümünün sol tarafında çok sayıda delik olduğu görülürken; kuş çarpmasına dair bir kanıta yer verilmedi.
Azeri uçağındaki izlerin, uçaksavar füzesinden çıkan şarapnel etkileriyle tutarlı olduğu görüldü. Bu füzeler, hem patlayıcı hem de metal parçalar içeren bir savaş başlığıyla tasarlanıyor. Doğrudan çarpma anında patlamak yerine, hedefe yakın bir yerde patlayarak, dik açıyla şarapnel parçaları bırakan füzelerin birincil amacı, önemli sistemleri devre dışı bırakmak ve bunun sonucunda kontrolün kaybedilmesi ile nihayetinde uçağın imha edilmesi şeklinde özetleniyor.
Azerbaycanlı araştırmacıların uçakta, Pantsir-S füzesine ait parça tespit ettikleri biliniyor. Kazanın ardından Kremlin, uçağın Grozni’ye inmeye çalıştığı sıralarda, Rus hava savunma sistemlerinin aktif olduğunu doğrulamıştı.
Raporda ayrıca uçağın kalkış öncesi tamamen uçuşa elverişli olduğunun, kara kutudan alınan verilerle doğrulandığına vurgu yapıldı.
Kazanın yaşandığı ana kadar uçaktaki her iki motorun da sorunsuz çalıştığı; uçağın Rus hava sahası üzerinde seyir halindeyken GPS sinyallerini kaybettiği ve aynı sorunu Kadırov Grozni Uluslararası Havalimanı (GRV) üzerinde de yaşadığı belirtildi.
Kokpit ekibinin Bakü’ye dönmeye karar vermeden önce, Grozni’ye iki defa başarısızlıkla sonuçlanan iniş denemesi yaptığı bilgisi de raporda yer aldı.
Kara kutunun iki temel parçasından biri olan Kokpit Ses Kayıt cihazı (CVR) 24 saniyelik bir zaman diliminde iki dış gürültü kaydetti. CVR ve FDR verilerinin analizi, ilk sesten dört saniye sonra üçüncü hidrolik sistemin arızalandığını, ardından altı saniye sonra ilk hidrolik sistemin arızalandığını ve bundan 21 saniye sonra ikinci hidrolik sistemin arızalandığını ortaya koydu.
Kazakistan hükümeti, kazanın nedenine ilişkin tüm detayları içermesi beklenen nihai kaza raporunun bir yıl içinde tamamlanacağını duyurdu.
JAPON ANA HAVAYOLLARI TOKYO-İSTANBUL UÇUŞLARINA BAŞLADI
1952 yılında Japonya’nın en büyük hava yolu grubu olarak kurulan ve uluslararası ağını hızla genişleten dünyanın en prestijli hava yollarından biri olan All Nippon Airways (ANA), Tokyo Haneda Havalimanı’ndan İGA İstanbul Havalimanı’na ilk uçuşunu gerçekleştirdi.
Böylece dünyanın önde gelen hava yollarına ev sahipliği yapan İGA İstanbul Havalimanı, 12 yıl üst üste Japonya’nın en iyi 5 yıldızlı hava yolu seçilen ANA’yı da ağırlamaya başladı.
ANA Havayolları, Tokyo-İstanbul rotasındaki uçuşlarını, Boeing 787-8 uçaklarıyla, Pazartesi, Çarşamba ve Cumartesi günleri olmak üzere haftada 3 kez gerçekleştirecek.
Japon havayolu ANA’nın, İstanbul’a uçuşlara başlamasıyla, İGA İstanbul Havalimanı’na uçuş yapan havayolu sayısı 111’e yükseldi.
ANA Havayolları’nın ilk seferi için düzenlenen karşılama töreninde konuşan İGA İstanbul Havalimanı Ticaretten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Server Aydın, Türkiye ve Japonya’nın 2024 yılında diplomatik ilişkilerinin 100. yıl dönümünü kutladığını hatırlatarak, ANA’nın İstanbul’a uçmaya başlamasını iki ülke arasındaki dostluk ve iş birliğini güçlendiren önemli bir adım olarak değerlendirdi.
2024 yılını 80 milyon yolcu ile tamamlayarak küresel havacılıkta önemli bir konuma geldiğini bir kez daha gösteren İGA İstanbul Havalimanı’nda, operasyon kapasitesi artırılarak, Nisan ayında üçlü paralel iniş-kalkış operasyonlarına başlanması hedefleniyor. Bu gelişmenin, İstanbul Havalimanı’nı global bir aktarma merkezi olarak daha da ileriye taşıyacağı düşünülüyor.
Öte yandan İGA İstanbul Havalimanı’nın eğitim merkezi İGA Akademi, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından 45 ayrı kriterin değerlendirildiği TRAINAIR PLUS Programı’nın en prestijli unvanı olan “Platin / Mükemmeliyet Eğitim Merkezi” akreditasyonuna layık görüldü. İGA Akademi, Türkiye’de ve bölgesinde bu seviyeye ulaşan ilk ve tek kurum olarak kayıtlara geçti.
T625 GÖKBEY HELİKOPTERİ SOĞUK HAVA TESTLERİNİ TAMAMLADI
Türk Havacılık Ve Uzay Sanayi TUSAŞ tarafından üretilen T625 GÖKBEY Genel Maksat Helikopteri, İsveç’in Kiruna bölgesinde 1 ay boyunca devam eden, sivil ve askeri sertifikasyon süreçlerinin en önemli aşamalarından biri olan soğuk hava testlerini başarıyla tamamladı.
İklimlendirme sistemlerinin tekil performanslarının hava aracı seviyesinde değerlendirildiği yer testleri ile İtki, döner kanat ve hidrolik testlerini geçen GÖKBEY, kutup dairesindeki aşırı soğuk hava şartlarında dahi uçuşa hazır olduğunu kanıtladı.
Test süreci boyunca GÖKBEY’in kontrol edilebilirlik ve performans odaklı uçuş testlerinde iniş-kalkış ve uçuş limitlerini belirleyen zorlayıcı manevralar gerçekleştirildi. Testler, hız limitleri ve piste yaklaşım açıları soğuk hava şartları için uygulandı. Havacılık emniyet kriterleri çerçevesinde arıza senaryolarında güvenli uçuş kabiliyeti de başarıyla kanıtlanırken, saatte 325 km hızında kontrol edilebilirlik testleri icra edildi.
TUSAŞ’ın deneyimli yer personeli, pilot, uçuş test mühendisi, tasarım ve proje çalışanları eşliğinde gerçekleştirilen çalışmalarda, -30C’ye varan sıcaklıklarda 600’den fazla tekil test noktası, 60 sorti ve toplam 60 saatlik uçuş başarıyla tamamlandı.
İlk uçuşunu 6 Eylül 2018 tarihinde gerçekleştiren, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 12 Aralık 2018 tarihinde “GÖKBEY” adını verdiği T625 GÖKBEY Genel Maksat Helikopteri projesinde zorlu bir süreç daha geride kalmış oldu. T625 GÖKBEY, seri üretimi tamamlanan ilk 3 adet GÖKBEY helikopterinin Jandarma Genel Komutanlığı’na teslimatlarının ardından devam eden geliştirme süreci kapsamında sivil ile askeri sertifikasyon süreci için ihtiyaç duyulan testlerin gerçekleştirilmesi amacıyla İsveç’e gönderilmişti.
OCAK 2025’TE AIRBUS-BOEING REKABETİNİN KAZANANI KİM OLDU?
Dünyanın en büyük iki uçak üreticisi Airbus ve Boeing arasındaki rekabet 2025 yılının ilk ayında da tüm hızıyla devam etti. ABD’li üretici Boeing, Ocak 2025’te müşterilerine 45 yeni uçak teslim ederek; aynı dönemde 17 müşteriye 25 uçak teslim eden Avrupalı rakibi Airbus’ı geride bıraktı. Ocak ayında alınan yeni sipariş sayısında ise Airbus’ın Boeing’e karşı 55’e 36 üstünlüğü göze çarptı.
Boeing’in ay boyunca gerçekleştirdiği 45 uçak teslimatı, ABD’li üreticinin Aralık 2023’ten bu yana ay boyunca ulaştığı en yüksek teslimat rakamı olarak kayıtlara geçti. Öte yandan Boeing, ay boyunca yapılan teslimat konusunda Mart 2023’ten bu yana ilk kez Airbus’ı geride bırakmayı başardı.
5 Ocak 2024’te Alaska Havayolları’na ait 737 MAX-9’un acil çıkış kapısı yerine kullanılan kapağın havada patlaması ve Eylül 2024’te 33 bin Boeing personelinin yedi hafta süren grev kararı alması gibi olaylar, Boeing’in üretim süreçlerini adeta alt üst etti. Yaşanan tüm krizlerin üzerine Boeing’in Ocak 2025’deki teslimat rakamları yüzleri güldürdü.
Ocak 2025’te yapılan 45 teslimattan 40’ı 737 MAX uçakları için gerçekleştirildi. Ay boyunca ABD’li United yedi, Southwest beş adet 737 MAX teslim aldı. Ayrıca, dört adet 787 Dreamliner ve bir adet 777 kargo uçağı da müşterilere teslim edildi.
Seattle Times’ın haberine göre, Ocak ayı içinde teslim edilen 10 adet 737 MAX, uzun süre önce üretim bandından çıkan ve yeni sahibini bekleyen uçaklar arasındaydı.
FAA, Alaska Airlines olayından sonra Boeing’in ayda 38 adet 737 MAX uçağı üretimine sınır koydu. Boeing’in bu seviyelere 2025’in sonuna kadar ulaşması beklenmiyor. Boeing’in Ocak ayı içinde son montaj hattından kaç adet uçak çıktığına dair veri paylaşılmadı.
Boeing ayrıca Ocak 2025’te, 36 adet yeni uçak siparişi aldı. Bu siparişlerin 34’ü 737 MAX ve ikisi 777 kargo uçağı için verildi.
Avrupalı uçak üreticisi Airbus ise 2025’e yavaş bir başlangıç yaptı. Ocak 2025’te 17 müşteriye 25 uçak teslim eden şirket, Ocak 2024’te 18 müşteriye 30 teslimat yapmıştı.
2024’te toplam 766 uçak teslim ederek, ayda ortalama 63 teslimat rakamı yakalayan Airbus için, 2025’in ilk ayı beklentileri karşılamadı. Reuters’a göre Airbus’ın yaşadığı sıkıntının nedeni CFM International motorları oldu.
Airbus Ocak 2025’te China Southern Airlines’e bir Airbus A321neo, bir A319neo ve bir A320neo teslim ederken; United Havayolları’na iki adet A321neo teslim etti. Emirates, Ocak ayında bir A350-900 teslim alırken; Japan Airlines bir A350-1000’i filosuna kattı.
Ocak 2025’te 55 yeni sipariş alan şirket, 2024 yılının Ocak ayını 31 yeni sipariş ile kapatmıştı.
Ocak ayındaki siparişlerin 29’u geniş gövdeli uçaklar için yapıldı. Starlux beş adet A350F siparişi verirken, Lufthansa beş adet A350-1000 sipariş etti. Adı açıklanmayan müşterilerden 25 adet A320neo ve 10 adet A330-900 siparişi alındı.
