Hava yoluyla yolcu ve kargo taşımacılığının tarifeleri ve yetkilendirilme süreçlerini düzenleyip denetleyen kurum olan Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (International Air Transport Association – IATA) havayolu şirketleri ve havaalanlarına çeşitli kodlar vererek bu yetkilendirmeyi yapıyor.
Bu kodların oluşumu ve tayin edilmesi, bir havayolu veya havalimanının varlığını ispat etmesi ve birkaç bin ABD Doları ödeme yapması koşulu ile oldukça kolay bir işlem. IATA kodunun nasıl alındığını ve aşamalarını beraber inceleyelim:
İnternetten Başvuru
IATA, havayolları için iki haneli (Türk Hava Yolları için TK gibi) veya havaalanları için 3 harften oluşan (İstanbul Havalimanı için IST gibi) uygun kodlandırmalar için online bir portala sahiptir. Kod almak isteyen havayolu veya havalimanı ilk olarak bu portal üzerinden başvuruda bulunmalı.
Bir Havayolunun IATA Koduna Sahip Olması
Bir havayolunun IATA koduna ihtiyacı varsa, her şey bir başvuru formu ile başlar. IATA’nın web sitesinde bir kullanıcı hesabı oluşturularak bu forma erişim sağlanr. Kod başvurusu için 5700 $ bedel ödenmesi gerekir. Bu başvuru kabul edildiğinde 15.000 $ kayıt ücreti ve ardından bugün için12.857 $ olan yıllık ücret ödemelerinin tamamlanması şart. Daha önce IATA’da kaydı bulunan havayolları için bu bedeller daha düşük olabiliyor.
Bir havayolunu hizmete sokabilmek için çeşitli gereksinimlerin giderilmiş olması gerekiyor. Bunlardan biri, yolcu taşıyan bir havayolunun sahip olması zorunlu bir sertifika olan AOC (Air Operator’s Certificate – Hava Operatörü Sertifikası) Havayolu, operasyonlarının saygın ve güvenli olduğunu kanıtlamak için, çok aşamalı ve uzun bir sürecin ardından bu dokümanı elde eder. AOC, iflas eden ya da operasyonlarını durduran havayolları tarafından, yeni kurulmaya hazırlanan bir havayoluna, yeniden kullanılabilmesi için satılabilen değerli bir belgedir. AOC ile ilgili prosedürler, ülkeden ülkeye farklılık gösterir. AOC almak için gereksinimlerinin tam listesine bu linkten erişebilirsiniz.
Havayolunuzu Kanıtlayın
Bütün bu süreçlerin dışında, uçuş tarifelerinizin yayınlandığına dair kanıtlara da ihtiyacınız olacak. Bu da genellikle tarifelerinizin resmiyet kazanmalarını sağlamak için OAG veya Cirium ile birlikte çalışmak anlamına gelir. Charter iş modeline sahipseniz ve tarifenizi yayınlamıyorsanız, o zaman da sizi başka gereksinimler bekliyor demektir:
- Bir IATA havayoluyla herhangi bir güzergah için anlaşmaya sahip olmanız
- Önceden belirlenmiş ve onaylı birkaç telekomünikasyon ağından birine katılmanız
- “A4A Interlina Trafik Anlaşmasına (ITA)” katıldığınızı kanıtlamanız.
Ayrıca resmi kuruluş belgeleri, şirket hissedarlarının dökümü, online rezervasyon sistemi (CRS) ile bir anlaşmanız olduğuna dair kanıt ve İngilizce olmayan herhangi belge varsa onaylı çeviriler de gerekli olanlar arasında yer alıyor.
İlgili Haber | Havayolları Arasındaki Partnerlikler
Tren, otobüs ve feribot şirketleri de bir havayolu ile birlikte taşımacılık hizmeti vermeleri şartıyla IATA kodlarına başvurabilirler.
Havalimanlarının Koda Sahip Olması Daha Kolay!
IATA kurallarına göre, havaalanı sahipleri ve devletlerin aslında doğrudan üç harfli bir havaalanı kodu için başvuruda bulunmaları gerekmiyor. Aksine, o havalimanına uçuş yapmak isteyen bir havayolunun bu kodu talep etmesi gerekiyor. 5.700 $ ‘lık başvuru ücreti ve birkaç zorunlu belge ile birlikte, kod başvurusu havayolu tarafından yapılır.
İlgili Haber | Havalimanı Kodlarını Kim Veriyor?
Havalimanı sahipleri ve devletler için, bunların bir havayolu kurarken olması gerekenden daha az kapsamlı gereksinimleri olması elbette memnun edici bir durum. Yeni bir havaalanı kodu başvurusunda, hem konumun görsel kanıtları (tabelalar dahil) hem de bir ticari operatörün oraya uçmayı planladığına dair kanıtlar IATA’ya sunulmalıdır.
Bilal Çakmak
