737, ABD’li imalatçı Boeing için büyük bir başarı öyküsü oldu. Bugüne kadar en çok satan ticari jet ünvanını elinde bulunduruyor. Boeing 737, 50 yılı aşkın süredir üretimi devam eden; başarı öyküsünün bir parçası olarak birçok varyantla sürekli olarak değiştirilen, yenilenen ve güncellenen bir uçak. Bu yazıda 737 ailesindeki üyelerin zaman içinde ortaya çıkan 4 farklı neslinin – Orijinal, Klasik, NG ve MAX – aralarındaki temel farklılıklara göz atacağız.
Uzun ve Başarılı Bir Geçmiş
İlk olarak 1967’de tanıtılan Boeing 737, o zamandan beri uçmaya ve üretilmeye devam ediyor. 30 Kasım 2020 rakamları itibariyle, 16.632 adet Boeing 737 siparişi alındı. 10.437 uçak müşterilerine teslim edildi.
Bu büyük başarının bir kısmı, iyi tasarlanmış bir uçak olması ile birlikte havayollarının taleplerini karşılamak için sürekli güncellenebilmesinde yatıyor. 1960’larda, ilk 737, Douglas DC-9, BAC One Eleven ve Sud Aviation’ın Caravelle uçak modelleri arasındaki rekabette öne çıkabilmek için tasarlanmıştı. 737 varyantlarında ilerme ve gelişimler devam etti. Birçok havayolu için en iyi dar gövde seçeneği haline geldi.
Orijinal Boeing 737: 737-100 ve 737-200
İlk üretilen 737’lerin temel özelliklerinden biri iki motorlu oluşuydu. Bu, 737’nin geliştirilmesinde itici bir motivasyon kaynağı oldu. Önceki Boeing uçakları olan 707 ve 727’nin ikisi de çok başarılı olmuştu. Ancak pazarın dikkati daha ekonomik iki motorlu uçaklara yönelmişti.
Boeing, 737’nin iki motorunu gövdenin arkasına monte etmek yerine kanat altına yerleştirerek rekabette öne geçti. Kritik olarak, bu 737’ye ekstra yolcu kapasitesi vererek daha geniş bir gövdeye sahip olmasını ve kargo alanlarının genişlemesini sağladı.
Boeing 737-100 1967’de Hizmete Girdi
Boeing 737-100, sadece 60 adet satıldı ve kısa süre içerisinde iyileştirilerek 737-200 piyasaya sürüldü. 737-200, başlangıçta United Havayolları tarafından talep gördü ve popülerlik kazandı. Ayrıca uçağın geliştirilmiş aerodinamik, daha güçlü motorlar ve daha yüksek yakıt kapasitesi ve menzili olan gelişmiş bir sürümü de vardı.
Havayollarının talepleri doğrultusunda, uçak üzerinde başka değişiklikler de yapıldı. Bunlar, kargo versiyonuna kolay dönüşüm için çok amaçlı kabin tasarımı ve asfalt olmayan pistlere inişlere izin veren bir “Toprak Pist Kiti” ni içeriyordu.
Klasik Boeing 737: 737-300, 737-400 ve 737-500
“Klasik” serisinin üretimi 1984 yılında 737-300 ile başladı. Amaç, artan kapasite ve yakıt verimliliğine odaklanan yeni bir dönüşümdü. Uçaklar biraz değiştirilecek, ancak önceki modellerle (hem tasarım hem de uçuş operasyonu) ortak noktalar korunacaktı.
Temel farklık ise uçaklara yeni motorlar eklemekti. 737-300 için CFM56 turbo fan motorları kullanıldı. 737-200’e güç veren Pratt & Whitney motorlarının gücü 16.400 lb iken klasik serideki motorun gücü 23.500 lb’ye yükseldi. Bu artan itki kuvveti, birkaç tasarım zorluğuna yol açtı. 737’nin daha büyük motor çapı ve yerden yüksekliğinin az olmasından dolayı, motorların kanadın bir miktar önüne yerleştirilmesi zorunlu hale gelmişti.
İlgili Haber | 737’nin Ana İniş Takımında Neden Kapak Yok?
737-200’deki 136 yolcu kapasitesi, 737-300 modelinde küçük bir tasarım iyileştirmesi ile maksimum 149’a kadar çıkarılabildi.
Klasik serisi modellerinde yapılan diğer yapısal iyileştirmeler ise şu şekilde :
- Gelişmiş aerodinamik sunan kanat açıklığı ve kanat uçlarının genişlemesindeki artış
- Yeniden tasarlanan kuyruk yapısı
- Kabin iyileştirmeleri (Boeing 757 için geliştirilen özelliklere göre)
737-300’e göre üç metre uzatılan gövdesi ile 737-400’ün yolcu kapasitesi 188’e çıkarıldı. 737-500 ise daha küçük bir modeldi. 737-500 modeli, 737-200’ün boyutuna ve kapasitesine geri döndü; ancak klasik serisinin tasarımı ve verimliliğine göre iyileştirmeler sağlandı. Klasik serisinin son üyesi 737-500, yaşlanan 737-200 uçakları için bir alternatif oldu.
Boeing 737 NG (New Generation – Yeni Nesil)
Boeing 737-600, 737-700, 737-800 ve 737-900 modellerinin oluşturduğu NG serisi, ilk kez 1993’te piyasaya sürüldü. İlk uçuşunu ise 1997’de yaptı. Bu seri, aslında Airbus A320 ailesi uçakları ile artan rekabete ve o sırada iyice yükselen yakıt fiyatlarına hitap etmek için geliştirildi.
NG serisi, daha iyi yakıt verimliliği, genişletilmiş menzil ve 215 yolcuya kadar ulaşabilen daha büyük kapasite varyantları da dahil olmak üzere, klasik serisi uçaklara göre çok çeşitli iyileştirmeler sundu. Uçaktaki temel bazı değişiklikler şu şekilde:
- İyileştirilmiş yakıt verimliliği ile yeni nesil CFM56-7 serisi motorlar
- Daha fazla açıklığa ve yüzey alanına dolayısıyla daha fazla yakıt kapasitesine sahip yeniden tasarlanmış kanatlar
- Geliştirilmiş dijital kokpit
- Daha büyük kargo alanı da dahil olmak üzere iç kabin iyileştirmeleri (Boeing 777’nin tasarımına dayalı çeşitli güncellemeler yapıldı)
737-600, 149 yolcu kapasitesi ile NG ailesinin en küçüğüdür. Yaklaşık 2,4 metre uzatılmış versiyonu olan 737-700, ayrıca kargoya dönüştülebilir bir varyant olan 737-700C’yi sunuyor.
737-700’den daha da fazla uzatılmış olan 737-800 ise 737-400’ün yerine iyi bir alternatif olarak üretildi. 189’a kadar yolcu kapasitesine sahiptir. Yolcu kapasitesi, en uzun model olan 737-900ER’de, 220’ye kadar artırıldı. 737-900 ise daha az çıkış kapısına sahip olması nedeniyle 189 kişilik kapasite ile sınırlandırıldı.
737-800, Boeing’in en çok satan 737 modeli oldu. Onu bu kadar başarılı kılan ise; mükemmel menzil ve kapasite kombinasyonu sunması ile havayolları için çok yönlü bir seçenek olması.
737 MAX Serisi
737 ailesinin dördüncü nesli olan 737 MAX, 2011’de piyasaya sürüldü. 737 MAX serisi, 2010’da piyasaya sürülen A320neo ailesi uçakları ile rekabet edebilmek ve bir kez daha verimliliği artırmaya odaklanılarak üretildi.
Bu seride yeni ve daha verimli CFM International LEAP motorları kullanılıyor. Ayırt edici kıvrık kanat ucu winglet dahil olmak üzere çeşitli aerodinamik modifikasyonlar da gerçekleştirildi.
İlgili Haber | Bir Uçağın 737 MAX Olduğunu Nasıl Anlarsınız?
Boeing 737 NG serisinde olduğu gibi, farklı boyutlarda dört MAX çeşidi bulunuyor. Bunlar genellikle NG varyantlarına göre artırılmış yolcu kapasitesi ve menzil sunuyor.
737 MAX, 2018 ve 2019 da 5 ay içinde yaşanan iki kazanın ardından Boeing’in imajına büyük bir zarar verdi. Yaklaşık 20 ay boyunca dünya genelinde yere indirilen uçaklar, yazılım güncellemesi ve pilot eğitimi gibi pek çok konuda yapılan bir dizi değişikliğin ardından, Kasım 2020’de FAA’den yeniden uçabilir onayı aldı. Şimdi Boeing sorunların tam anlamıyla üstesinden gelerek, 737 MAX ile yeniden büyük bir başarı elde etmenin hesaplarını yapıyor.
Sonraki Model Yine 737 Ailesinden mi Olacak?
MAX serisiyle ilgili sorunlar ve 2020’de havacılık endüstrisindeki durağanlık, ABD’li imalatçının üreteceği yeni uçak modeli konusundaki planlarını değiştirebilir. Boeing’in hali hazırda yeni bir uçak için planları olduğu biliniyor. 2030’lu yıllarda bu uçağın piyasaya sürülmesi hedefleniyor.
Yakıt açısından verimli olması ve kompozit bir gövde yapısına sahip olması düşünülen uçaktaki potansiyel modifikasyonlar ile daha geniş bir kabin tasarımı sunulabilmesi düşünülüyor. Kabini genişletmek 737’nin orijinal tasarımı üzerinde daha önce denenmişti. Bunun bir kez daha tekrarlanıp tekrarlanmayacağını zaman gösterecek.
Dilan Nur Yetik
