İngilizler, Brexit sonrası, havayolu ile seyahat eden yolcu haklarına ilişkin uzun süredir devam eden bir tartışmada sona yaklaştı. British Airways’in, 440 Sterlin tazminat ödemesine hükmedildiği bir mahkeme kararına yaptığı itiraz, Yüksek Mahkeme tarafından önümüzdeki günlerde karara bağlanacak. Bundan sonra da bu karar emsal olarak kullanılacak.
İngilizlerin Avrupa Birliği’nden ayrılmasından önce başlayan bir davada sona gelindi. İngiliz yargıçlar, ilk kez havayolu seyahatlerinin iptal edilmesine neden olan gerekçeler arasında hangilerinin ‘olağanüstü durum’ olarak kabul edileceği konusunda son sözü söyleyecek. Bu karar, havayollarının iptal veya gecikme durumunda, kendilerini yolculara tazminat ödemekten kurtarabilmesinin tek yolu gibi görünüyor.
Dava Süreci Nasıl Başladı?
Ocak 2018’de, British Airways’in, London City Havalimanı merkezli operasyonlar yapan bölgesel yan kuruluşu CityFlyer ile Milano’dan Londra’ya uçuş rezervasyonu yapan Lipton ailesi, yaşadıkları gecikme nedeniyle, havayolundan tazminat talep etti.
Uçağın kaptan pilotunun beklenmedik rahatsızlığı nedeniyle uçuş iptal edildi. Çift, AB’nin EC/EU 261 olarak bilinen yolcu hakları mevzuatı kapsamında, tazminat talebinde bulundu. Mevzuata göre, bu uzunluktaki bir uçuş için, yolcuların varış yerlerine ulaştırılmasındaki gecikmenin, iki buçuk saatten fazla sürmesi halinde, havayolunun yolcu başına 250 Euro tazminat ödemesi öngörülüyor.
Havayolu adına hareket eden avukatlar, başlangıçta bir pilotun görev haricindeki bir zamanda hastalanması ve havayolu tarafından, uçağı uçuracak başka bir pilot bulunamaması senaryosunun “olağanüstü bir durum” olarak kabul edilmesi gerektiği konusunda başarılı bir savunma yaptı.
Havayolu tarafından, Bay ve Bayan Lipton’a aynı gün içinde başka bir uçuş için rezervasyon yapıldı. Ancak Lipton çifti, London City Havalimanı’na, başlangıçta planlanandan iki buçuk saat kadar geç ulaştı. Tazminat başvurusu, British Airways tarafından anında reddedildi.
Çift kararlı bir duruş sergileyip, talebi mahkemeye taşıdı. Bölge Yargıcı, British Airways’in yanında yer aldı ve pilotun hastalığının gerçekten de olağanüstü bir durum olduğunu kabul etti.
Lipton çifti, alınan karar için Yüksek Mahkeme’ye itiraz etti. Bu itiraz da yargıç tarafından hızla reddedildi. Yüksek Yargıç da bir pilotun hastalandığı için uçuşa gelememesinin, olağanüstü bir durum olduğu konusunda hemfikirdi.
Lipton’ların vazgeçmeye niyeti yoktu. Davayı Yargıtay’a götürerek, tazminat taleplerine son bir şans daha verdi. İngiliz hukuk sisteminin, British Airways’ten aniden Lipton’ların lehine döndüğü yer tam olarak burasıydı.
Temyiz hakimleri, pilotun rahatsızlığının, olağanüstü bir durum oluşturmaktan ziyade, şirketin yönetmesi gereken tamamen normal ve gündelik bir olay olduğu sonucuna vardı.
Pilotun rahatsızlığının iş dışında başlayıp başlamadığı veya hastalığın birdenbire olağanüstü bir duruma dönüşüp dönüşmediğinin, konuyla hiçbir ilgisi olmadığına hükmedildi. Başka bir deyişle pilot, çalışırken soğuk algınlığı veya gribe yakalanmış ya da “şüpheli karidesli sandviç” yemiş olabilirdi. Hatta uzun çalışma saatleri de hastalığına katkıda bulunmuş olabilirdi.
Yargıtay bu kararı vermiş olsa da British Airways’in itiraz hakkını saklı tuttu. Havayolu da hemen gerekli itirazı yaptı. Yüksek Mahkeme itirazı kabul etti ve duruşma tarihini 6 Şubat olarak belirledi.
‘Olağanüstü Durum’ Kararı Tartışmalı Bir Konu
‘Olağanüstü durum’ konusuyla ilgili sorunlardan biri, Avrupalı yasa koyucuların, bunun tam olarak ne anlama geldiğini tanımlamamış olması. Bu tanım ve içerdiği kapsamı, yıllardır hem ulusal hem de AB mahkemelerinde tartışılıyor.
Şu anda konuyla ilgili oldukça fazla içtihat var. Yüksek Mahkeme’de görülecek duruşma, Britanya’nın değiştirilen yolcu hakları mevzuatında, bu önemli yasal terimin nasıl yorumlanacağını kesinleştirmek adında bir fırsat olarak görünüyor.
Genel olarak, yolcu hakları mevzuatında, kötü hava koşulları ve terör eylemleri kesinlikle ‘olağanüstü durum’ olarak kabul edilirken, havayolunun hatası olsun ya da olmasın uçakla ilgili teknik/mekanik arıza ve problemler, bu kapsamda değerlendirilmiyor.
