Uzunca bir süredir Suudi Arabistan’da, “RIA” adı ile yeni bir havayolu kurulması için çalışmalar sürdürüldüğünü biliyorduk. Kurulacak yeni havayolunun planları resmen açıklandı ve şirketin ismi herkes için bir sürpriz oldu.
Riyad Air, Suudi Arabistan’ın havacılık ekosistemini, hem yerel hem de küresel olarak daha da genişletmeyi amaçlayan Suudi Arabistan’ın yeni ulusal havayolu olmaya hazırlanıyor. Havayolu ile ilgili açıklanan detaylara göre:
- Şirketin merkezi Riyad olacak ve 2030 yılına kadar Suudi Arabistan’ın başkentini, dünya çapında 100’den fazla varış noktasına bağlayacak. Bu stratejinin bir parçası olarak Riyad, yeni bir mega havalimanına da ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.
- Havayolu, Suudi Arabistan’da seyahat ve havacılık için yeni bir çağ başlatmayı ve dünyanın dört bir yanından gelen turistlere, Suudi Arabistan’ın kültürel ve doğal cazibe merkezlerini ziyaret etme fırsatı sunmayı amaçlıyor.
- Havayolu, Suudi Arabistan’da seyahat ve turizmi büyük ölçüde genişletmek amacıyla, Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu (PIF) tarafından finanse ediliyor.
- Havayolunun petrol dışı GSYİH büyümesine 20 milyar Dolar eklemesi ve 200.000’den fazla doğrudan ve dolaylı istihdam yaratması bekleniyor.
- Riyad Air’in Başkanı PIF Valisi Yasir Al-Rumayyan, CEO’su ise Etihad’ın eski CEO’su Tony Douglas olacak.
- Yeni havayolunun, operasyonların başlatılması için belirlenen takvim de henüz paylaşılmadı.
Suudi Arabistan’da yeni havayolu şirketi kurmanın mantığı nedir?
Ülkenin ulusal havayolu Saudia, filosunu modernize etmek de dahil olmak üzere büyüme konusunda ciddi adımlar atıyor. Havayolu, hem Cidde’ye hem de Riyad’a verdiği hizmetler ve sık sık bu iki şehre alternatif frekanslar yaratmasıyla, aslında oldukça iyi bir iş çıkarıyor.
Aeroflot’un Rossiya ile yaptığı gibi, havayollarını ayırmak bazen mantıklı olsa da küresel anlamda uzun mesafeli uçuşlar yapan iki ayrı rakip yaratma konseptini, sinerji, marka bilinirliği vb. açısından mantıklı bulmayanların sayısı da bir hayli fazla. Suudi Arabistan yönetiminin, “miras” sorunları yaşadığı düşünülüyor.
Sıfırdan başlamak daha kolay gibi görünse de devlete ait iki rakip havayoluna sahip olmak yerine, Saudia’yı kapatmak, uçakları yeni havayoluna göndermek ve baştan başlamanın daha mantıklı olduğunu düşünenlerin sayısı hiç de az değil.
Neden Saudia Havayolları Büyütülmüyor?
Havayolu, Emirates ile rekabet etmeyi umuyor olsa da aslında çok büyük bir zorlukla karşı karşıya. Pek çok insanın Suudi Arabistan’a veya Suudi Arabistan üzerinden başka yerlere seyahat etme konusuna mesafeli yaklaşacağından şüphe yok. Suudi Arabistan şirketini destekleme fikrinin yarattığı olumsuzluğun, bu konuda en büyük etken olduğu düşünülüyor.
Yeni kurulan havayolu, transit yolcular için küresel anlamda gerçekten rekabet etmek istiyorsa, kilit nokta Suudi Arabistan’ın alkol, giyim, insan davranışları vb. konulardaki kısıtlamaları gevşetmek zorunda.
BAE, dünyanın her yerinden turist çekmeye devam ederken; İslam’a dayalı yasalara sahip olunabileceğinin iyi bir örneği oldu.
Kurulacak havayolunun büyüme konusundaki planı, sadece Suudi Arabistan’a gelip giden yolculardan ziyade (Körfez’deki rakipleri gibi) uluslararası transit yolculara hizmet vermek üzerine odaklanmış durumda. Rekabet koşulları ve birçok kişinin, Suudi Arabistan ile ilgili endişeleri göz önüne alındığında, havayolunun bunu karlı bir şekilde yaparak çok başarılı olacağını hayal olarak görenler büyük bir çoğunluğu oluşturuyor.
Riyadh Air’in Uçak Siparişleri
Suudi Arabistan’ın, Emirates’in tahtını ele geçirmeyi planlayan yeni ulusal havayolu şirketi Riyad Air, ABD’li imalatçı Boeing’e 39’u kesin ve 33’ü opsiyonlu olmak üzere toplam 72 adet 787-9 Dreamliner siparişi verdi.
Riyad Air’in müşterilerine taahhüdü, kusursuz bir seyahat deneyimi sunmak için dijital inovasyon ve otantik Suudi misafirperverliğinin entegrasyonu üzerine kuruldu. Havayolu, hem küresel bir bağlantı noktası hem de Suudi Arabistan’a turistik ve iş seyahatlerini yönlendiren bir araç olarak konumlandırmayı amaçlandığı için; sipariş edilen 787-9 uçakları da bu amaç doğrultusunda gerçekleştirilecek operasyonların bel kemiğini oluşturacak.
Sipariş edilen uçaklar için potansiyel teslimat zaman çizelgesi hakkında bir açıklama yapılmadı.
Riyad Air’in önümüzdeki günlerde, Boeing’e başka uçak siparişleri de vermesi bekleniyor. Havayolunun kurmayı planladığı bölgesel ağı için Boeing 737 MAX siparişleri vermesinin kuvvetle muhtemel olduğu belirtiliyor. Boeing 777X için de sipariş verilip verilmeyeceği ise büyük bir soru işareti.
Bu yatırım, yeni havayolunun sahibi olan Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu (PIF) tarafından yapılıyor. Uçak siparişleri, Suudi Arabistan’ın 2030 yılına kadar yılda 100 milyon ziyaretçi çekme vizyonunu desteklemeyi amaçlıyor.
Reuters, Ekim 2022’de paylaştığı bir haberde, Riyad Air’in liste fiyatı 12 milyar Dolar olan 40 adet Airbus A350 siparişi vereceğini açıklamıştı. Bu siparişin son durumu tam olarak net değil. Riyad Air’in istediği hızda büyümek için, hem Airbus hem de Boeing’e büyük siparişler vereceği fikrine şüphe ile yaklaşılıyor.
Ancak, havayolunun Boeing’e, Airbus’tan daha önce sipariş vermesi; Amerika Birleşik Devletleri ile Suudi Arabistan arasındaki derinleşen gerilim göz önüne alındığında, oldukça ilginç olarak yorumlandı.
