Uçaklarda, Lityum-İyon pillerin aşırı ısınmasından kaynaklanan olayların sayısı, son 5 yılda %28 arttı. Bu tip olaylar, dünya genelinde yapılan toplam uçuş sayısı içinde hâlâ oldukça düşük bir oranda gerçekleşiyor olsa da Lityum-İyon bataryalarla ilgili endişeleri gidermek için, eğitimler ve çeşitli ortaklıklar öneriliyor.
Dizüstü bilgisayarlar, cep telefonları ve çeşitli giyilebilir elektronik cihazların kullanımı, giderek daha yaygın hale geldikçe, uçaklar da bu durumdan etkileniyor. Bu tip cihazların içindeki Lityum-İyon pillerin ısınması nedeniyle yaşanan olayların sayısı da giderek artıyor. Konuyla ilgili yapılan yeni bir araştırma, bataryaların havacılık emniyeti üzerindeki etkisini ortaya çıkardı.
Kâr amacı gütmeyen UL Standards & Engagement (ULSE) tarafından hazırlanan bir rapor, uçaklarda Lityum-İyon pillerin aşırı ısınarak, uçuş emniyeti sorunu oluşturması olaylarının arttığını gösteriyor. Bu piller, dizüstü bilgisayarlar, tabletler ve cep telefonları gibi şarj edilebilir cihazlarda bulunuyor. Bataryalar, aşırı ısınmaları nedeniyle, her an yangın veya patlama ile sonuçlanabilecek potansiyel termal kaçak riskleri barındırıyor. Bataryalar hasarlıysa, uygun şekilde şarj edilmemişse veya üretim sürecinde bir sorun yaşandıysa, bu tip istenmeyen olayların yaşanma ihtimali de yükseliyor.
Raporda, bu tür olayların 2019 ile 2023 arasında %28 oranında arttığı belirtildi. Ancak, dünya genelinde her yıl milyonlarca uçuş gerçekleştiği düşünüldüğünde, bu olayların meydana gelme sıklığı hâlâ oldukça düşük. Ancak, yaşanan olayların artış eğiliminde olması, endişe verici olarak yorumlanıyor.
Her Yolcunun Ortalama 4 Cihazı Var!
Raporun hazırlanması için 35 farklı yolcu ve kargo havayolundan elde edilen veriler kullanıldı. Elde edilen sonuçlar, tüm sektörle paylaşıldı.
Ortalama bir yolcunun uçağa binerken yanında akıllı telefon (%82), dizüstü bilgisayar (%41), kablosuz kulaklık (%39) ve tablet (%36) gibi yaklaşık dört adet şarj edilebilir cihaz taşıdığı tespit edildi. Ancak ilginç bir şekilde, 2023’te en fazla olay, elektronik sigaralar nedeniyle yaşandı. Gökyüzünde, batarya ısınması nedeniyle yaşanan olayların yaklaşık %35‘ine buharlı cihazlar neden oldu. Listenin ikinci sırasında ise %16 ile powerbank cihazları yer aldı.
Yaşanan her on olaydan dokuzunda, sorun çıkaran cihaz yolcunun yanındaydı. Bu sebeple aşırı ısınan cihaz nedeniyle yangın veya patlama gibi olayların yaşanması engellendi.
Raporda, yürürlükteki katı kurallara rağmen, Lityum-İyon bataryaya sahip cihazların hâlâ uçak altına verilen bagajlarda taşındığı da tespit edildi. Bu nedenle, yolcuların bu farkındalık eksikliğini aşmaları için eğitilmeleri konusuna daha fazla odaklanılması gerektiği sonucuna ulaşıldı. Hazırlanan raporda, “konuyla ilgili net, tekrarlanan ve bağlamsallaştırılmış eğitimin, yolcuların bu riskin azaltılmasına yönelik katkılarını artırabileceğine” vurgu yapıldı.
Ayrıca, mürettebat eğitiminin de bu tip olayları önlemek veya kontrol altına alabilmek için önemli bir detay olduğu belirtildi. ULSE raporunda ayrıca, bu önerileri hayata geçirmek için sektör, hükümet ve diğer paydaş grupları arasında ortaklıkların gerekli olduğu belirtildi.
Uçakta Telefonunuz Düşerse Almayın!
Lityum-İyon batarya ile çalışan cihazların, mürettebatın uçuş sırasında bunlara erişemiyor olması nedeniyle, uçak altına gönderilen bagajlarda taşınması yasak! Bu durum, bataryalar nedeniyle oluşacak yangın veya patlama riskini önemli ölçüde azaltıyor.
American Airlines’in Airbus A321 uçuşunda, yolculardan birinin dizüstü bilgisayardan çıkan dumanlar nedeniyle, üç yolcu etkilenirken; uçak acil iniş yaptı ve yolcular hızlı şekilde tahliye edildi.
Boeing 767 ile Zürih’ten Chicago’ya gerçekleştirilen bir United Airlines uçuşunda ise yolculardan birinin dizüstü bilgisayarı, koltukların arasına sıkıştığı için, uçak İrlanda’nın Shannon şehrine acil iniş yaptı. Pilotların divert kararı almasının nedeni, sıkışan cihazın bataryasının hasar görmesi nedeniyle yangın çıkarma ihtimalini engellemekti.
Bu yüzden uçuş esnasında, eğer cep telefonunuz veya Lityum-İyon bataryası bulunan kişisel cihazlarınız yere düşerse veya hasarlanma ihtimali oluşursa, cihazı yerden almak veya bulunduğu yerden kurtarmak için bireysel olarak uğraşmak yerine, ivedilikle kabin ekibine haber vermek gerekiyor.
Kaynak: SimpleFlying
