Biz valizimizle ilgili bir sorun yaşamadığımız müddetçe bu konu üzerine fazla düşünmüyor olsak da uçaklara yolcuların bagajlarının ve kargoların yükleme işlemleri, havalimanlarındaki yer operasyonlarının standart ancak hayati bir parçasıdır. Bagajların uçaklara yüklenme şekli, uçak tipleri arasında farklılık gösteriyor. Küçük uçaklarda, bagajlar genellikle manuel olarak yükleniyor. Ancak bazen bagajlarımızın uçağa metal konteynerler içinde yüklendiğine de şahit olmuşsunuzdur.
Bagajlarımızın check-in kontuarından uçağa uzanan yolculuğu, havalimanı altyapısının önemli bir aşamasıdır. Tüm büyük havaalanları, bir tür otomatik Bagaj İşleme Sistemi (Baggage Handling System) kullanır. Bu sistemin işleyişi, check-in işlemi sırasında özel olarak etiketlenen çanta ve valizlerin, bir konveyör ve deflektör sistemi kullanılarak, yükleme veya depolama alanına götürülmesi ile başlar. Burada valizler güvenlik taramasından geçirilir. Daha sonra uçağa gönderilmek üzere arabalara yüklenir.
Bu aşamaya kadar sistemin çalışma prensibinin, çoğunlukla manuel aşamalar üzerinden ilerlediği anlaşılıyor. Son dönemde bazı havayolları ve havalimanları, bu aşamalar için otomasyon sistemlerini denemeye başladı. Örneğin British Airways, 2019’un sonlarında, Heathrow’da otomatik bagaj teslimatı sistemini denemeye başladı. Bu sistem, bagajları doğrudan Bagaj İşleme Sistemi’nden uçağa almak için otomatik arabalar kullanıyor. Japon ANA Havayolları ise 2020’nin başlarında tam otonom bir bagaj sisteminin küçük ölçekli bir denemesini gerçekleştirdi.
Bagajların Uçağa Toplu Yüklenmesi
Bagajların, ilgili tüm işlemlerin ardından uçağa yüklenmesi gerekiyor. Sürecin bu aşaması da uçak tipleri arasında farklılık gösteriyor. Daha küçük uçaklarda, genellikle bagajlar, kargo kompartmanına manuel olarak yükleniyor. Bu, tüm bölgesel ve dar gövdeli uçaklarda uygulanan yöntem. Ancak A320 ailesi uçaklarına, dar gövde olmalarına rağmen, bagaj yüklemeleri için konteyner kullanımı mümkün.
Çanta ve valizlerin, kargo kompartmanına taşınması için genelde bir konveyör kullanılır. En küçük uçak tipleri için bu gerekli olmayabilir. Bagajlar daha sonra güvenli bir şekilde yerleştirilir. Çanta ve bagajları bulundukları yere sabitlemek ve bazen de kargo kompartmanını bölümlere ayırmak için özel file yapıları kullanılır. Uçuş sırasında bagajların başıboş şekilde hareket etmesini önlemek, uçakta ağırlık dağılımı ve dengesinin korunabilmesi için oldukça önemli bir detaydır.
Konteyner Kullanma
Bagajların elle yüklenmesine alternatif, Birim Yükleme Araçları (Unit Load Devices – ULD) olarak bilinen konteynerler kullanılıyor. Bagajları uçak kompartmanı içinde sabitlemek önemli olduğu için, daha büyük gövdeye sahip uçaklarda bu çok daha zor ve daha fazla zaman alıcı bir eylem olabiliyor. Bu yüzden tüm geniş gövdeli uçaklar (ve bazen A320 ailesi uçaklarına) bagaj ve çantalar konteynerler ile birlikte yüklenir. Bagaj ve valizler, uygun ULD’ye önceden yüklenir ve daha sonra bu konteyner, uçağın kargo kompartmanına alınır ve sabitlenir.
ULD’ler farklı uçaklar için farklı boyutlarda üretilir. En yaygın olanı LD3 modelidir. Bu model, tüm Airbus geniş gövde uçakları ile Boeing 747, 777 ve 787’de kullanılabilir. Diğer konteynerler, 747 ve 767 dahil olmak üzere farklı büyüklükteki uçak kompartmanları için optimize edilmiştir.
A320 ailesi uçakları için, küçültülmüş boyutlarda bir LD3 modeli (LD3-45 olarak bilinir) mevcuttur. Bu model daha az sayıda valiz alabilen ve uçağın boyutlarına uygun olacak şekilde azaltılmış yüksekliğe sahip bir konteynerdir. Boeing 737 ailesi uçaklara bagaj yüklemesi için konteyner kullanılmaz.
Paralı yük olarak adlandırılan kargoların uçağa yükleniş şekli de yolcuların bagajlarının yükleniş sistemi ile aynıdır. Tüm geniş gövdeli uçaklar ve A320 ailesi uçaklarında, yükleme için konteyner kullanımının en önemli avantajı, hız kazandırabilmesi. Ayrıca, çoğu konteyner, bir çok farklı uçak modelline uygun olduğu için, uçaklar arasında çok daha transfer edilebilirler.
2020 ve 2021’de pandeminin havacılık sektörü üzerinde oluşturduğu etkilerin bir sonucu olarak, bazı havayolları yolcu uçaklarını kargo taşımak için hızlı bir dönüşümden geçirdi. Kargo taşımak için uçağın yolcu kabinini de kullanmak, havayollarının uçaklarını uçurmaya devam edebilmesine ve kargo talebindeki büyümeye uyum sağlamalarına yardımcı oldu.
