Orman yangınlarına havadan müdahale sırasında, alevlerin üzerine bazı uçak ve helikopterlerden su; bazılarından ise kırmızı bir sıvı püskürtüldüğüne şahit olmuşuzdur.
Kırmızı renkli sıvı, suyun yere ulaşmadan önce buharlaşmasını veya istenen noktadan uzağa yönlenmesini önleyen yoğun bir kimyasal toz karışımı.
İlk kez 1963’te ticarileşen, yangını söndürmekten ziyade, yavaşlatıcı ve geciktirici özelliğe sahip olan ve havai fişeklerde de kullanılan bu kimyasal, itfaiyecilere de zaman kazandırıp, yol gösteriyor.
İnsan ya da hiç bir canlı üzerinde zehirleyici özelliği bulunmuyor. Bu kırmızı renkli kimyasal bulamaç, bitki örtüsü ile temas ettiğinde, alev almalarını engelliyor veya geciktiriyor. Etkisi, bölgede yoğun bir yağışı gerçekleşene kadar sürüyor.
Ana bileşeni su olan bu kimyasalın içeriğinde, guar zamkı ve kil bulunuyor. Bu yoğunlaştırıcı karışım, battaniye görevi görerek, daha geniş bir alanda yangına müdahale edebilme yeteneği sağlıyor.
Kimyasal karışım, kırmızı rengini, içeriğindeki demir oksitten (pas) alıyor. Bitki örtüsü üzerindeki kırmızı renk, birkaç hafta güneş ışığına maruz kaldıktan sonra kayboluyor.
Kimyasal karışıma, demir oksit eklenme sebebi, yangın sahasında yerde görev yapan itfaiyecilerin, hangi bölgelere havadan müdahale edildiğini ayırt edebilmelerini sağlamak.
Yangından sonra bitkilerin yeniden büyüyüp gelişebilmesi için karışımın içine gübre de ekleniyor.
Yangınların %5’inde Kullanılıyor
Son 10 yılda, ABD Orman Servisi, tek başına, yangınların yayılmasını önlemek için ülke çapında yaşanan orman yangınlarında yaklaşık 28 milyon galon geciktirici kimyasal kullandı. Bu da yaşanan orman yangınlarının sadece yaklaşık %5’inde kullanıldığı anlamına geliyor.
Geciktirici içeriğindeki kırmızı renklendirme pigmentleri de dahil olmak üzere tüm ham maddeler, toz halinde satın alınıyor. Bu malzemeler birlikte harmanlanıp, ince parçacıklar halinde öğütülüyor ve paketleniyor. Toz, bir bulamaç oluşturmak için suyla karıştırılıp, daha sonra tankerlere veya uçaklara yükleniyor. Yangın bölgelerine sevk ediliyor.
Sektörde Phos-Chek olarak adlandırılan bu kimyasal madde, adını aslında ev kullanımı için tasarlanmış yangın söndürme köpükleri, jeller ve renksiz yangın geciktiriciler de dahil olmak üzere birden fazla yangınla mücadelede kullanılan kimyasal ürüne sahip olan Phos-Check şirketinden alıyor. Ancak Phos-Chek, zaman içinde uçaklardan atılan kırmızı, yangın geciktirici bu kimyasal ile o kadar özdeşleşmik ki, bu özellikteki neredeyse tüm kimyasallara, ortak bir isim olarak Phos-Chek deniliyor.
