Hollanda’nın ulusal havayolu KLM’nin çoğu uçağına dışardan baktığınızda, uçağın ön kısmına yakın bir yerde “KLM Royal Dutch Airlines” adını, kuyruk kısmında ise “KLM” harfleri üzerinde bir taç yer aldığını görmek mümkün. Ancak KLM’ye ait bazı Boeing 777 uçaklarının, üzerinde “KLM Asia” yazan, taç bulunmayan ve Hollanda Kraliyeti’ne aidiyeti gösteren “Royal Dutch Airlines” ifadesinin bulunmadığı farklı bir dış görünüme sahip olduğunu biliyor muydunuz?
Bazı KLM uçaklarının KLM Asia markasına sahip olmasının nedeni, Çin Cumhuriyeti (Tayvan) ile Çin Halk Cumhuriyeti (Çin anakarası) arasında onlarca yıldır devam eden anlaşmazlığa dayanıyor. KLM Asia, 1995 yılında Tayvan’da kayıtlı, tamamı KLM’ye ait bir yan kuruluş olarak faaliyetlerine başladı.
O dönemde Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan’ı tanıyan ülkelere karşı büyük yaptırımlar uygulamıştı. Bu yaptırımlar arasında, Tayvan’a uçan havayollarının, Çin ana karasına hizmet verememesi ile Tayvan’a yapılan uçuşların, Çin anakarasına ait hava sahasından kaçınarak gerçekleştirilmesi gibi zorunluluklar da vardı.
Ancak bu ambargo kuralları içinde, aynı uçaklar Çin ana karasına uçmadığı sürece, havayollarının Tayvan’a uçmak için tamamen kendilerine ait yan kuruluşlar oluşturabilmesi konusunda bir boşluk vardı. Hollanda’nın ulusal havayolu KLM de tam olarak bu boşluktan faydalandı ve KLM Asia’yı kurdu.
KLM Asia’ya ait uçaklar Tayvan ve Çin ana karası dışındaki herhangi bir noktaya uçmak için kullanılabilirken, “normal” KLM uçakları, Çin ana karasına uçabiliyordu.
Yolcu deneyimi açısından bakıldığında, bu uçaklar aynı koltuklara, hizmete, mürettebata sahip oldukları için, her şey diğer KLM uçaklarıyla her zaman aynıydı. Aradaki fark, tamamen teknik bir farklılıktı.
O zamanlar bunu yapan tek havayolu KLM değildi; Air France ve Swissair gibi havayolları da yan kuruluşlar oluşturdu. Ancak, havayollarının artık Tayvan’a uçmaması veya artık faaliyetlerine son vermesi gibi nedenlerle bu yan kuruluşlar artık gökyüzünde değil. KLM, hâlâ böyle bir yan kuruluşa sahip olan tek Avrupalı havayolu şirketi durumunda.
KLM Asia’ya Bugünlerde İhtiyaç Var mı?
Tayvan ile Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki gerilim, birçok açıdan her zamanki kadar yüksek olsa da havacılık açısından birçok kısıtlama kaldırıldı. Günümüzde havayolları, Tayvan ile Çin ana karası arasında sorunsuz bir şekilde uçabiliyor. Dolayısıyla havayollarının hem Çin ana karasına hem de Tayvan’a hizmet verebilmek için artık yan kuruluşlara sahip olmasına gerek yok.
Dünyanın en eski havayolu ünvanını elinde bulunduran KLM’nin, şu anda KLM Asia markası altında uçan dokuz adet Boeing 777 uçağı bulunuyor. Bu uçaklar yalnız Tayvan’a değil; dünyanın her yerine uçuruluyor. Günümüzde KLM, Amsterdam ile Tayvan’ın başkenti Taipei arasında, haftada 4-5 uçuş gerçekleştiriyor.
Artık herhangi bir amaca hizmet etmediği için, KLM’nin bugünlerde neden KLM Asia yan kuruluşunu sürdürdüğü büyük bir soru işareti. Şirketin faaliyetlerini sona erdirmenin, ciddi bir çaba ve iş yükü getireceği mi düşünülüyor? Havayolunun sahip olduğu geniş uçuş ağını, Asya geneline yansıtacak bir çalışma mı yapılıyor? Ülkeler arasındaki gerginlik nedeniyle, gelecekte benzer kısıtlamaların getirilmesi ihtimali nedeniyle mi aksiyon alınmıyor? Bu soruların yanıtı şimdilik bilinmiyor.
