TÜRK HAVA YOLLARI 1 HAFTADA 2 KIRIMA UĞRADI!
Son 1 hafta içinde Türk Hava Yolları uçakları iki ayrı kazaya karıştı. THY’nin İstanbul Havalimanı’ndan kalkan ve içinde 134 yolcu ile mürettebat bulunduran TC-JGZ tescilli Boeing 737-800 tipi ‘Midyat’ isimli uçağı, Odesa Havalimanı’na inişte önce pisti pas geçti. İkinci denemede piste teker koyulduktan sonra uçağın burun iniş takımı henüz bilinmeyen bir sebeple katlandı. Uçak burnunu yere vurdu ve kontrolden çıktı.
Kokpit ekibinin, pistin sol kenarında güçlükle durdurabildiği uçakta slide olarak adlandırılan tahliye kaydırakları açıldı ve yolcular ve mürettebat sorunsuz bir şekilde tahliye edildi. Yaşanan kırım sonrasında uçağın gövdesinde de ciddi hasar meydana geldi. İstanbul’dan gelen THY Teknik ekibi, uçakla ilgili çalışmalarını sürdürüyor. Hazırlanan rapor doğrultusunda uçakla ilgili karar verilecek.
Olayla ilgili olarak Ukrayna sivil havacılık otoritesi tarafından soruşturma başlatıldı. Çünkü aynı gün öğle saatlerinde de aynı pistte bir olay daha yaşandı. Odesa’dan kalkışa hazırlanan Türk şirketi Tahe Havacılık’a ait TC-AEH tescilli Gulfstream 150 tipi bir iş jetinin de burun iniş takımı hasarlandı. Yaşanan olay üzerine kalkıştan vazgeçen uçak, kurtarma ekipleri tarafından aprona çekildi. Üst üste yaşanan iki olayın pist yüzeyinin bozuk olması ve güçlü rüzgardan kaynaklandığı iddia edilse de kesin sebepler önümüzdeki günlerde açıklanacak resmi raporlarla belli olacak.
Odessa’da yaşanan olayın şoku atlatılamadan THY’ye bir kötü haber de Afrika’dan geldi. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin başkenti Kinsaşa’da, Türk Hava Yolları’nın kargo iştiraki Turkish Cargo’ya ait Airbus A330-200F tipi kargo uçağının winglet olarak adlandırılan kıvrık kanat ucu, taksi sırasında Etiyopya Havayolları’na ait Airbus A350’nin yatay kuyruğuna çarptı. İki uçakta da maddi hasar meydana geldi. Olayın meydana geldiği anda Etiyopya uçağının park halinde ve THY uçağının hareket halinde olduğu öğrenildi. Olayla ilgili soruşturma başlatıldı.
THY uçakları geçtiğimiz yıl da benzer olaylara karışmıştı. 13 Mayıs 2018’de Atatürk Havalimanı apronunda Seul’e gitmek üzere pist başına doğru ilerleyen Asiana Havayolları’nın A330-300’ünün kanat ucu, Kıbrıs Ercan seferinden dönen ve körüğe yanaşmaya çalışan Türk Hava Yolları’nın A321 uçağının dikey kuyruğuna çarptı.
9 Ağustos 2018’de ise yine Atatürk Havalimanı’nda Royal Air Maroc’a ait Boeing 787’nin kanat ucu, Türk Hava Yolları’nın park halindeki Boeing 777 uçağının kuyruk kısmında bulunan harici güç ünitesi APU’ya çarptı.
22 Mayıs 2019’da ise İstanbul Havalimanı’nda Türk Hava Yolları’nın Ankara uçuşunu için pist başına doğru hareket eden Boeing 777-300ER tipi yolcu uçağının kokpit ekibi, yanlış taksi yoluna girip sağ kanadını elektrik direğine çarpmış ve direği devirmişti!
GENEL MAKSAT HELİKOPTERİ T-70 FABRİKADAN ÇIKTI
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) ana yükleniciliği; Aselsan, Alp Havacılık, TEI ve Sikorsky firmalarının alt yükleniciliğinde, Sikorsky Aircraft firmasının S-70i modelinden geliştirilen ve T-70 olarak adlandırılan Genel Maksat Helikopteri düzenlenen törenle üretim hangarından çıkarıldı.
Türk havacılığı için çok önemli bir adım olarak kabul edilen helikopterin, birçok görevde yer alması bekleniyor.
Ana yüklenici TUSAŞ, T-70 helikopterlerinin kabin, kokpit, kuyruk konisi, yatay ve dikey kuyruk, ana ve kuyruk rotor palleri gibi tüm önemli yapısal parçaların üretimini, nihai montaj işlemlerini, testlerini ve entegre lojistik desteğini; Aselsan, temel aviyoniklerin geliştirilmesi ve entegrasyonunu ve Sikorsky ile birlikte helikopter kokpiti geliştirilmesin; Alp Havacılık iniş takımları, dişli kutusu detay parça üretimi ve dinamik parçalarının üretim ve montajını gerçekleştiriyor. TEI ise helikoptere güç verecek olan T700 motorunun üretimini yapıyor.
Sözleşme bedeli yaklaşık 3.5 Milyar ABD Doları olan Türk Genel Maksat Helikopteri Programı’nda test uçuşlarının 2020’de başlaması ve ilk helikopterin 2021 yılında teslim edilmesi planlanıyor. 2023 için hedef 36 helikopter teslimatına ulaşmak olarak belirlendi.
“Kara Şahin” olarak adlandırılan S-70i helikopterleri 1970’li yılların ortasında Sikorsky tarafından üretildi. Sahada yaklaşık 10 milyon emniyetli uçuş yapan Kara Şahin’ler 28 ülkede kullanılıyor. Türkiye, ABD’den sonra dünyada en büyük ikinci Kara Şahin filosuna sahip ülke durumunda.
1980’den bu yana güvenlik güçlerimiz tarafından kullanılan kara şahinlerin 140 tanesi aktif envanterde yer alıyor.Şimdi ilave olarak 109 helikopter de bize özgü üretilecek. Lisans sahibi Sikorsky, bu konfigürasyondan 109 helikopterin üçüncü ülkelere satışına yönelik yaklaşık 1,5 milyar dolarlık ihracat taahhüdünde bulundu.
Üretilecek 109 adet T70 Genel Maksat Helikopteri, önümüzdeki 10 yıl süresince Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Özel Kuvvetler Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü olmak üzere 6 farklı kullanıcıya teslim edilecek.
Maksimum Kalkış Ağırlığı 9,979 kg, maksimum Seyir Hızı Saatte 296 km olacak helikopter, servis tavanı 6,096 m olacak şekilde tasarlandı.
BOEING 737 MAX 10 FABRİKADAN ÇIKTI!
Amerikalı imalatçı Boeing, 737 MAX uçak ailesinin en yeni ve en büyük modeli olan 737 MAX 10’u sessiz bir şekilde fabrikadan çıkardı. Sessizliğin nedeni, 5 ay içinde iki ölümcül kazaya karışan ve Mart ayının ortasından bu yana dünya genelinde uçuşları yasaklanan MAX 8 ve 9 varyantlarının hizmete yeniden gireceği tarih konusundaki belirsizliğin sürmesi.
Uçağın “Temmuz 2020’de yapılması planlanan ilk uçuşundan önce sistem kontrolleri ve motor çalıştırma aşamalarından geçeceği” belirtildi. Ancak, uçağın gökyüzüyle ne zaman buluşacağı konusunda kesin bir tarih verilmedi. Bu tarihin, MAX 8 ve 9 uçaklarının yeniden sertifikalandırılması ve gökyüzüyle buluşacağı tarihe bağlı olacağı düşünülüyor.
737 MAX-10, Avrupalı rakibi Airbus A321neo ile rekabet etmesi için üretildi. Airbus A321neo modeli ile tek koridordu yolcu uçağı kapasitesini 239’a ve menzilini 5 bin 700 kilometreye yükselterek önemli bir Pazar gücüne ulaşmıştı. Bu pazarı uzun yıllardır Boeing 757 uçaklarıyla elinde tutmaya çalışan Amerikalı imalatçı 737 MAX 10 modelini geliştirdi.
Tek sınıfta en fazla 230 koltuk kapasiteli olacak uçak için menzil hedefi ise 6 bin 110 kilometre. MAX 10 uçaklarının, tüm dar gövde uçaklar içinde koltuk başına kilometre maliyetinde en düşük seviyeyi sunacağı iddia ediliyor.
İlk olarak 2017’deki Paris Air Show’da duyurulan MAX 10 şimdiye kadar, 20’den fazla havayolundan 550 civarında sipariş almayı başardı. United Havayolları, MAX 10 uçağı için verdiği 100 adetlik sipariş ile uçağın en büyük müşterisi olacak.
MAX-10 modeli için iniş takımının tasarımında da önemli bir değişikliğe gidilmişti. MAX 10 için üretilen iniş takımları Mevcut gövde tasarımına sığmadığı için özel bir kol tasarımına gidilmişti. Konuyla ilgili tüm detayları anlattığımız Boarding Info videosuna göz atabilirsiniz.
FLYDUBAI KAZASININ NEDENİ BELLİ OLDU
Rusya’da 2016’da yaşanan ve 62 kişinin hayatını kaybettiği flydubai kazasının raporu yayımladı. Rapor, Boeing 737-800’ün düşme nedenleri olarak kaptan pilotun manevra için psikolojik hazırlığının yetersiz oluşu, kötü hava koşulları ve yanlış uçak konfigürasyonuna işaret ediyor.
Uçak Dubai’den Rostov-on-Don’a uçuyordu. İlk yaklaşmada Windshear olarak adlandırılan rüzgar makaslarının yoğunluğu nedeniyle inişten vazgeçildi. Yaklaşık 1 saat 40 dakika gökyüzünde turlayan kokpit ekibi ikinci kez iniş girişiminde bulundu. İkinci denemede de sert rüzgarlar ve türbülans nedeniyle inişten vazgeçildi.
Raporda iki başarısız girişimin ardından, kaptanın psikolojik olarak başka bir denemeye hazır olmadığı ve Dubai’ye geri dönüş kararı alırsa, yasal olarak görev süresinin aşılacak olması nedeniyle, uçağı varış havaalanına indirmeye odaklandığına vurgu yapıyor.
Sonuç olarak, kaptan pilotun durumsal farkındalığını kaybetmesi ile birlikte, bulut tabanından ayrıldıktan sonra, dik bir burun aşağı açıyla Boeing 737-800’ün pist yakınında toprak alana çakılıp parçalandığı anlatılmış.
Raporda ayrıca, kazanın sirkadiyen ritimler açısından insan performansının en düşük seviye eğiliminde olduğu anlarda meydana geldiğinin altı çizildi. Her iki pilot da uçuş öncesi yeterince dinlenebilmiş olsa da, uçağı indirmeye çalıştıkları esnada, altı saatten daha fazla süredir uçuyorlardı. Üstelik son iki saat yoğun bir baskı altında geçilmişti. Bu nedenle operasyonel yorgunluk da kazaya katkıda bulunan faktörler arasında yer aldı.
flydubai CEO’su Ghaith Al Ghaith, rapora ciddi bir tepki göstererek raporun yüzeysel bir şekilde hazırlandığını iddia etti.
DÜNYANIN EN POPÜLER UÇAĞI DEĞİŞTİ!
Boeing 737, dünyanın en çok satan uçağı ünvanını kaybetti. Boeing ve Airbus’un resmi satış rakamları, Airbus A320 ailesi uçaklarının, Boeing 737 ailesi uçaklarından daha fazla sipariş aldığını ortaya koydu. Durumu ilginç hale getiren önemli detay ise 737 uçaklarının, A320 uçaklarından yaklaşık 20 yıl önce piyasaya çıkmış olması.
Son yıllarda ticari havacılığın büyüme trendi, Boeing 737 MAX uçaklarının dünya genelinde uçuşlardan çekilmesi gibi durumlar, Airbus’un yeni nesil jetinin iki ayrı uzatılmış menzil varyantını geliştirme kararıyla birlikte değerlendirildiğinde, Avrupalı imalatçının, zirveyi Amerikalı rakibinden devralmasını sağladı.
55 yılı aşkın bir süredir üretilen Boeing 737, tüm zamanların en çok satan uçağıydı. Ancak 737 ailesinin dördüncü nesli olan 737 MAX uçakları, 5 ay içinde yaşadığı iki ölümcül kaza ile, Boeing’e tarihinin en türbülanslı dönemini yaşatırken, bir de ünvanını kaybedilmesine neden oldu.
Ekim 2019 sonu itibariyle, Boeing 737 ailesi uçaklarının tüm nesilleri, toplamda 15.136 siparişe ulaştı. Rakibi Airbus A320 ailesi uçakları ise 15.193 sipariş aldı.
Airbus, en büyük rakibi Boeing ile arasındaki farkı, son birkaç yıldır attığı kararlı adımlarla kapatıyor. Özellikle dar gövde uçak ailesinin en yeni versiyonu olan A320neo, sektörde çok büyük bir talep görüyor. A320 uçakları, 2018 yılında 737’ye göre, 400’den fazla sipariş aldı.
737 MAX’ın yarattığı kriz ve uçakların dünya genelinde yere indirilmesinin ardından, Nisan ayından bu yana 737 MAX için büyük sayılabilecek bir sipariş alınamamış olması, bu tablonun ortaya çıkmasında en önemli etken olarak yorumlanıyor.
Boeing 737 uçakları teslimat sayısında ise Airbus A320’nin önünde yer alıyor. Özellikle 737 MAX uçaklarının uçuş yasağı kaldırıldığında; Boeing’in 2020’de rekor bir teslimat rakamına ulaşacağı bekleniyor. Zira Amerikalı imalatçı, uçuş yapamıyor olsa da 737 MAX uçağının üretimini ayda 52’den 42’ye düşürerek ara vermeden imal etmeyi sürdürdü.
Airbus’un güçlü satışları devam ederken, Haziran ayında A320 ailesi uçaklarının ekstra uzun menzilli versiyonu olan A321XLR’ın üretileceğinin duyurmasıyla birlikte tablonun yakın gelecekte çok daha kızışacağı kesin.
HAVALI ŞEYLER YAYINA BAŞLADI!
Türkiyenin ilk kurumsal internet radyosu Gedik Radyo’nun yeni programı Havalı Şeyler, havacılık dünyasında yaşanan her şeyi size anlatmak üzere geçtiğimiz hafta başladı.
Türkiye ve dünya havacılığında yaşanan en güncel gelişmeler, sektörde olup bitenler ve perde arkasında yaşananları tüm detayları ile Murat Herdem ve ben eğlenceli bir dille değerlendiriyoruz.
Havacılık dünyasının eğlenirken bilgilendiren programı Havalı Şeyler, her Salı saat 17-18 arasında sizi havacılık ve uçaklara doyuracak. Günü ve saatinde dinlemeyenler için podcast şeklinde yayınları dinlemeniz de mümkün. 26 Kasım Salı günü yaptığımız ilk yayını dinlemek için videonun açıklama kısmına mutlaka göz atın.
