Havacılıkta, yolcu konforu ile havayollarının gelirleri arasında bir savaş var. Özellikle son yıllarda, yolcuların iyiden iyiye kaybettiğini hissettiği bir savaş bu. Önümüzdeki yıllarda hizmete girecek olan yeni uçaklarda bu eğilim devam edecek gibi görünüyor. Yolcular için durum vahim görünüyor!
Uçak koltukları hem giderek daralıyor hem de önümüzdeki koltuk ile olan mesafe giderek azalıyor. Havacılıkta “altın çağ” yaşandığının iddia edildiği günümüzde, yolcular durumdan hiç memnun görünmüyor.
Yolcular Uçakta Ne Kadar Yer Kaybetti?
Jet Çağı’nın başladığı yıllarda, ekonomi sınıfında koltuk mesafesi (arka arkaya bulunan iki koltuğun sırt kısımları arasındaki mesafe) 34 ila 36 inç arasındaydı. (yaklaşık 86-91 cm) 1958’de hizmete giren Boeing 707’lerde mesafe 34 inçti. Aynı zamanda Pan Am ve TWA gibi havayolları tarafından işletilen ilk Boeing 747’lerde de durum aynıydı. (1 inç=2,54 cm)
1980’lerde tablo değişmeye başladı. 1981’de, üreticiler ilk defa, “endüstri standardı” adı altında koltuk mesafelerini 32 inç’e indirme kararı alarak, resmi olaak yolcuların alanlarından çalmaya başladı. O dönemde bir McDonnell Douglas yöneticisi bu değişimi kendince haklı çıkarmaya çalıştı. “Daha yeni, daha az hacimli koltuklarda 34 inç’te olduğu gibi çok rahat edecek; üstelik 32 inç koltuklarda çok daha geniş diz mesafesine sahip olacaksınız” diyordu.
Böylece, havayolları, fiziksel olarak, mümkün olduğu kadar çok yolcuyu uçağa yerleştirerek kârlılıklarını maksimize eden bir eğilimin ilk adımlarını atıyordu.
ABD Tüketiciler Birliği, 1985’te uçaklarda koltuk mesafesi kayıtlarını tutmaya başladı. Kayıtlar, Amerika’nın en büyük dört havayolu üzerinden (Amerikan, Delta, United ve Southwest) son otuz yılda yolcuların alanlarının nasıl çalındığını gözler önüne seriyor.
1985’te, Southwest 35 inç koltuk aralığı sunarken, United’ın ekonomideki üst sınırının 36 inç olduğu görülüyor. Dört havayolunun hiç birinde koltuk mesafesi 31 inç’in altında değil. 2018’e geldiğimizde havayollarının üçünde (American, Delta ve United) koltuk mesafesi 30 inç’e kadar düşerken, hiçbirinin uçağında 33 inç’in üzerinde koltuk mesafesine rastlamak artık mümkün değil.
Bir Bakışta | Koltuk Mesafeleri Nasıl Daraldı?
| Havayolu | 30 Yıl Önce Koltuk Mesafesi | Şimdi |
|---|---|---|
| American | 31-33 | 30-33 |
| Delta | 31-33 | 30-33 |
| United | 32-36 | 30-32 |
| Southwest | 31-35 | 31-33 |
| British Airways (kısa mesafe) | 30-32 | 29-34 |
| British Airways (uzun menzil) | 31-34 | 31 |
| Lufthansa (kısa mesafe) | 34 | 30-32 |
| Qantas (uzun menzil) | 34 | 31-32 |
| Virgin (uzun menzil) | 34 | 29-31 |
1990 yılındaki rakamlar üzerinden, bir kaç büyük havayolu şirketinin koltuk mesafeleri karşılaştırıldığında, uzun mesafeli uçuşlar için Lufthansa, Qantas ve Virgin’in ekonomide 34 inç koltuk mesafesi sunduğu görülürken, British Airways, uçak tipine bağlı olarak 31 ila 34 inç arasında konfor sunuyordu. Şimdi sadece Qantas 31 inç’ten daha fazlasını sunabiliyor (Boeing 787’ler 32 inç), Virgin ise koltuk mesafesini 29 inç’e kadar düşürdü.
En Düşük Koltuk Mesafesi Kimde?
Bir uçakta koltuklar birbirine ne kadar yakın olabilir derseniz; Virgin Atlantic’in Airbus A330’larında sunduğu 29 inç koltuk mesafesi, uzun menzilli (long haul) seferlerde sunulan en düşük mesafe. Bu mesafeye oldukça nadir rastlanıyor. Zaten havayolu da sadece 8 tane A330-200 tipi uçağında bu mesafeyi sunuyor.
Ocak 2018 rakamlarına göre, uzun menzilli seferlerde 30 inç’ten daha düşük koltuk mesafesi sunan diğer havayolu da Thomas Cook.
Internet sitesi SeatGuru’ya göre ise aynı mesafeyi sunan başka havayolları da var: China Southern, WOWair (İzlanda), Lion Air (Endonezya) ve Vanilla Air (Japonya)
Bir Bakışta | Uzun Uçuşlarda Koltuk Mesafesi En İyi ve En Kötü Havayolları
| Havayolu | Koltuk Mesafesi |
|---|---|
| Singapore Airlines | 32-34 |
| Emirates | 32-34 |
| Qatar Airways | 31-33 |
| Cathay Pacific | 32 |
| Virgin | 29-31 |
| Malaysia Airlines | 32-34 |
| KLM | 31-35 |
| Delta | 31-35 |
| Etihad | 31-33 |
| South African Airways | 31-33.5 |
| Air Transat | 32-33 |
| Thomas Cook | 29-31 |
| Tui Airways | 33 |
| Air Canada | 31-35 |
| British Airways | 30-33 |
| American | 31-37 |
| United | 31-37 |
Kısa mesafeli uçuşlarda sunulan koltuk mesafesi de işin bir başka boyutu. Çoğu havayolu, bu uçuşlarda 29 inç civarında koltuk mesafesi sunarken; aralarında British Airways, Vueling, EasyJet, Jet2, Norwegian ve Aurigny gibi havayollarının olduğu bir grup, işi daha da ileri götürüp mesafeyi 28 inç’e kadar indirdi.
Bir Bakışta | Kısa Uçuşlarda Koltuk Mesafesi En İyi ve En Kötü Havayolları
| Havayolu | Koltuk Mesafesi |
|---|---|
| Aurigny | 29-31 |
| Norwegian | 29-31 |
| Jet2 | 29 |
| Aer Lingus | 31-32 |
| Swiss | 31 |
| Air Malta | 30 |
| Lufthansa | 30-32 |
| KLM | 30-33 |
| SAS | 30-32 |
| Eurowings | 30-32 |
| EasyJet | 29 |
| Flybe | 30-31 |
| Tui Airways | 28-34 |
| TAP Portugal | 28-30 |
| Wizz Air | 30-32 |
| Thomas Cook | 28-30 |
| British Airways | 29-34 |
| Ryanair | 30 |
| Vueling | 29-30 |
Gökyüzünde koltuk mesafesi konusunda en cimri davranan ve 28 inç’ler kulübünde yer alan havayolları şunlar:
- Thomas Cook (İngiltere)
- TAP (Portekiz)
- Tut Airways (İngiltere)
- Spirit (ABD)
- Spring Airlines (Çin)
- Thai Airways (Tayland)
- Frontier Airlines (ABD)
- Iberia (İspanya)
- LATAM (Brezilya)
Amerikalı imalatçı Boeing, koltuk mesafelerinin, uzun menzilli uçuşlarda ortalama 3 inç civarında azaldığını kabul ediyor. Ancak günümüzde üretilen ve kompozit malzemeler kullanılan koltuk tasarımlarında yapılan iyileştirmeler neticesinde, geçmişte kullanılan hantal metalik yapı ve yoğun köpük kullanımından uzaklaşıldığını ekliyor. Bu durumun da yolcu konforunu ciddi şekilde artırdığını ve azaltılan mesafenin bu şekilde tolere edildiğini iddia ediyor.
27 inç Koltuk Aralığı Mümkün mü?
Hiçbir hava yolu, bugüne kadar 28 inç’ten daha düşük bir koltuk mesafesi sunmaya cesaret edemedi. Ama bu dehşet verici ihtimal aslında mümkün. Havayolları için iç mekan üretimleri yapan Zodiac Aerospace, ürettiği ultra ince koltuklar sayesinde 27 inçlik mesafelerde zemine oturtulmuş konsept kabinlere sahip tek firma. Ancak henüz hiç bir havayolu, bu konseptin alıcısı olmadı.
Koltuk Genişliği de Önemli
Ekonomi sınıfı yolcuları, jet çağının başladığı günlerden uçuşların altın çağına gelene kadar koltuk mesafelerinden sekiz inç kadar kaybetti. Ancak üreticiler, konfor söz konusu olduğunda, koltuk mesafesi kadar önemli bir başka kriterin de koltuk genişliği olduğunu öne sürüyor.
Boeing’in sözcüsü “tek koridorlu uçaklarda koltuk genişliğinin 60 yılı aşkın süredir sabit kaldığını” iddia ediyor. Boeing 707’de uçan ekonomi sınıfı yolcularının da aynı genişlikte koltuklarda uçtuğunu söylüyor.
Ancak yapılan araştırma, bu durumun aksi yönde olduğunu gösteriyor. 1985 yılında, Tüketiciler Birliği’ne göre, Amerika’nın büyük dört havayolunun hiçbiri 19 inç’ten daha dar koltuğa sahip değildi. Şimdi ise genel normlar koltuk genişliğinin 17 inç olduğunu gösteriyor. Hatta United 16 inç genişliğe kadar inmiş durumda.
Bir Bakışta | Koltuk Genişliğinin Zamanla Değişimi
| Havayolu | 30 Yıl Önce Koltuk Genişliği | Şimdi |
|---|---|---|
| American | 19-20 | 16.5-19.3 |
| Delta | 19-20 | 16.79-18.3 |
| United | 19.5-20 | 16-19 |
| Southwest | 19 | 17 |
Eğer 29 inç, koltuk aralığı konusunda bir eşik ise; 17 inç genişlik de bu konuda belirleyici olarak kabul ediliyor. Aşağıdaki hava yolları, 17 inç kulübünün üyeleri olarak en dar koltukları yolcularına sunan havayolları olarak öne çıkıyor.
- Air Transat (Kanada)
- American
- Delta
- Nok Air (Tayland)
- United
- Saudia
- Türk Hava Yolları (Boeing 737-800’lerin 6 koltuğu 16 inç genişliğinde, diğerleri 17 inç)
Yanyana Kaç Koltuk?
Koltukları daralttıkça daha fazla yan yana koltuk koymak mümkün hale geliyor. Havayolları da bunun planlarını yapıyor. British Airways kısa bir süre önce 777’lerin bir kısmı için yan yana 10 koltuk sığacak bir konfigürasyon üzerinde çalışıldığını açıkladığı için eleştirilmişti. Ancak İngilizler bu konuda yalnız değil, United, Cathay Pacific, EVA Air, Emirates, Air France ve Qatar da aynı şeyi talep ediyor.
Boeing 787’de, yan yana sekiz koltuk başlangıçta popülerdi, ama şimdi dokuz koltuk evrensel olarak yaygınlaşıyor.
Yakında tek sırada yan yana 11 koltuk bulunan uçağı görebiliriz. Air France’nin de aralarında yer aldığı bazı havayolları, 2015 yılından bu yana Airbus A380’in her bir sırasına 11 koltuk yerleştirmek istiyor. 3-5-3 şeklinde yapılandırılması beklenen kabinlerde durum nasıl olacak ciddi bir merak konusu.
İlgili Haber | Ayakta Gider Gibi Hissettiren Uçak Koltuğu
Uçaklar Kalabalıklaşıyor!
Boeing, her ne kadar daha ince koltuklara ve “kompozit materyallere” işaret edip, rahatlıktan ödün verilmediğini iddia etse de, bir uçağa daha fazla insanın girmesi, kesinlikle daha kalabalık hissettiriyor.
Boeing 707’yi ele alırsak, kabin genişliği 3.56m olan 44 metre uzunluğundaki uçakta tek sınıflı konfigürasyonda 174 yolcu taşınıyordu. Yani yolcu başına 0.9 metrekare alan düşüyordu. Yeni 737 MAX8, 39.5 metre uzunluğunda, 3.54 metre genişliğinde ve 200 yolcu taşıyor. Yani yolcu başına düşen alan 0.7 metrekare. Bu, aslında kusurlu bir hesaplama. Zira uçağın kabinin uzunluğundan ziyade uçağın kendi uzunluğunu dikkate alıyor. Ancak böyle olduğunda bile sorun ortada.
Dahası, uçaklar, geçmişte olduğundan daha fazla doluluk kapasitesi ile uçuyor. 2017 yılında, dünya genelindeki tüm havayolları için ortalama yolcu doluluk oranı yüzde 81,4 iken, 2011 yılında yüzde 78,1, 2005 yılında yüzde 75,1, 2000’den önce yüzde 70 civarında ölçülmüştü.
Sonuç
Koltuklar küçülüyor, birbirlerine daha da yaklaşıyor ve hava yolları da aynı alana daha fazla yolcu sığdırıyor. Peki çözüm nedir?
Daha fazlasını sunan bir havayolu seçerek kabusu azaltabilirsiniz. İrlandalı Ryanair, dikkat çekici bir şekilde uçaklarında 30 inç koltuk mesafesi sunarak, çok sayıda rakibinden öne geçmiş durumda. Seatguru web sitesi üzerinden hem kısa hem de uzun mesafeli uçuşlar için en iyi ve en kötü performans gösteren havayollarını kapsamlı şekilde incelemeniz mümkün.
Ayrıca, uçtuğunuz havayolunda premium ekonomi sınıfı varsa biletinizi o sınıfa küçük bir fark ödeyerek upgrade edebilirsiniz.
Ya da hiç bir şey yapmak istemezseniz, kendi yöntemlerinizi kullanabilirsiniz. Havalimanına gitmeden önce ya da uçağınızı beklerken ayaklarınızı uzatarak dinlendirebilir seyahat esnasındaki eziyeti bir parça azaltabilirsiniz.
