23 Ocak 2025’te, Suudi Arabistan’ın ulusal havayolu Saudia’nın SV216 sefer sayılı Amsterdam (AMS) – Cidde (JED) uçuşunu gerçekleştirmeyi planlayan HZ-AR26 tescilli, beş yaşındaki Boeing 787-10, yaklaşık 1.5 saat rötar ile havalandı. Bu gecikmenin nedeni, havayolunun geçmişte yolcularına ödemesi gereken tazminatları ödememiş olmasıydı.
Boeing 787’nin Amsterdam’dan kalkışı öncesi, uçağın yakıtına ve navigasyon haritalarına el konuldu. Avrupa Birliği’nin EU261 sayılı yolcu hakları gereğince, havayolunun geçmişte yaşadığı rötarlar ve uçuş iptalleri nedeniyle bazı yolcularına tazminat ödemesi gerekiyordu. Yolcuların, havayolundan tazminat almalarına yardımcı olması için başvurduğu EUclaim isimli şirket, havayolunun kendilerine ödemesi gereken 50.000 Euro nedeniyle, havayolunun uçağının kalkış yapmasını engelledi.
Avrupa Birliği, havayollarının gecikmeler ve uçuş iptalleri durumunda, yolculara tazminat ödemesi konusunda EU261 programı kapsamında oldukça katı düzenlemelere sahip.
Amsterdam’da yaşanan olayın nedeni, Saudia’nın 2022’de, 67 yolcunun tazminat almaya hak kazandığı bir olaydı. Birkaç mahkeme kararına rağmen, havayolu yolculara tazminat ödemeyi reddediyordu.
EUclaim isimli şirket, ödeme yapılmaması nedeniyle uçağın yakıtına el koydu. Yaşanan kriz üzerine havayolu hemen ödeme yapmayı kabul etti. Havayolu, üstelik sadece tazminatı değil, aynı zamanda yasal ücretleri de ödemek zorunda kaldı. Ancak bu hızlı aksiyon sayesinde, bir buçuk saatlik bir gecikmeyle 787’yi kaldırabildi.
EUclaim, geçmişte de farklı havayollarından ödeme almak için bu tip olaylarla gündeme gelmişti. 2024’te yaşanan benzer bir durum nedeniyle, Romanyalı havayolu TAROM’a ait Boeing 737’nin Amsterdam’dan kalkışından önce yaklaşık 8 ton yakıtına el konulmuştu.
Gecikme ve uçuş iptalleri nedeniyle, yolcuların hakettiği tazminatları ödeme konusunda Avrupa Birliği düzenlemelerine uymamakta direnen birçok havayolu bulunuyor. EUclaim gibi şirketlerin var olma sebebi, yolcuların hak ettikleri tazminatı almalarına yardımcı olmak. Tazminat ile ilgili başvuruları yapan ve süreci takip eden şirket, bu hizmet karşılığında, yolcuların hak ettiği tazminat üzerinden %31 civarında pay alıyor. Ayrıca 33 Euro da idari hizmet bedeli tahsil ediyor.
Normalde tazminat almayı hak eden yolcuların, bu süreci bireysel olarak takip edip, ödemeyi doğrudan havayolundan da alması mümkün. Ancak pek çok yolcu, konuyla ilgili haklarını tam olarak bilmiyor veya girişimde bulunmak ve süreci takip etmek konusunda isteksiz davranıyor.
