THY’DEN AIRBUS’A DEV SİPARİŞ!
Uçak sayısını 400’ün üzerine çıkaran Türk Hava Yolları’nın, önümüzdeki on yıl içinde filosunu ikiye katlama hedefi ve ülke ekonomisi için 140 milyar Dolar değer yaratmak gibi uzun vadeli bir planı olduğu biliniyor. Bu kapsamda 2023’ün başında, Türk Hava Yolları’nın, 600 uçak ile havacılık tarihin en büyük uçak siparişine imza atmaya hazırlandığı haberleri gündeme bomba gibi düştü. Siparişlerin Airbus ve Boeing arasında bölüştürüleceği; Boeing’e verilecek siparişlerin imzasının, Haziran ayında İstanbul’da düzenlenen IATA Yıllık kongresinde atılması; Airbus siparişlerinin ise bir kaç hafta sonra düzenlenecek Paris Airshow’da kesinleşmesi bekleniyordu. Ancak bu beklentilerin hiçbiri gerçekleşmedi.
Kasım 2023’te THY’nin üst yönetiminin, Airbus ve Rolls Royce üst yönetimi ile İstanbul’da bir araya geldiği ortaya çıktı. THY’nin Airbus’a 355 uçak siparişi vermeye hazırlandığı ve siparişin de Dubai Airshow’da açıklanacağı söylendi. Ancak bu da gerçekleşmedi. Görüşmeye ait fotoğrafların basına yansımasının ardından, THY’nin KAP’a yaptığı bildirimle, görüşme doğrulandı ancak sipariş ile ilgili bilgi verilmedi. Dubai Airshow da pas geçildi.
Hafta içinde Türk Hava Yolları tarafından yapılan açıklamada, Airbus’tan 230’u kesin ve 125’i opsiyonlu olmak üzere 355 uçak satın alınacağı resmi olarak doğrulandı. Böylece şirketin bugüne kadar Airbus’a verdiği toplam sipariş sayısı 504’e yükseldi. THY, şu ana kadar sipariş ettiği uçakların 212’sini teslim aldı.
Kesinleşen sipariş paketinde, A350-900 için 60 kesin 20 opsiyonlu sipariş verilirken; A350-1000 için 15 adet kesin sipariş verildi. A350’nin kargo versiyonu için ise beş kesin ve beş opsiyonlu sipariş paketin içine dahil edildi. Dar gövde segmentinde ise A321neo için 150 kesin ve 100 opsiyonlu sipariş verildi.
Sipariş edilen uçakların teslimat takvimi ise 2026 ile 2033 yılları arasında planlandı. Ancak hangi uçak tipinin ne zaman teslim edileceği ile ilgili detaylı bilgi paylaşılmadı
Türk Hava Yolları’nın mevcut filosu çok karmaşık bir yapıya sahip. Şirketin filosunda dar gövde gövde uçak olarak A319, A320, A320neo, A321, A321neo; 737-800, 737 MAX 8, 737-900 ve 737 MAX 9 uçakları bulunuyor. Geniş gövdeli uçak olarak ise A330-200, A330-300, A350-900, 777-300ER ve 787-9 uçakları yer alıyor.
THY Filosunda Standart Eksiği
Oldukça karmaşık bir filoya sahip olmasının yanında THY’nin yolcular tarafından en çok eleştirilen yanı ise filodaki farklı uçak tipleri arasında, yolcu deneyimi konusunda standartizasyonu bir türlü sağlayamaması. Yeni uçak siparişleri ile bu durumun giderilip giderilemeyeceği büyük bir merak konusu
Türk Hava Yolları’nın dar gövdeli filosu için A321neo’ya yönelmesi mantıklı bir karar gibi görünüyor. Havayolunun zaten bu uçak tipi için 92 adet siparişi vardı. Filoda bu uçakların sayısının yaklaşık 350’ye ulaşması planlanıyordu. Bu yüzden gelecekteki teslimatlar ile uçakların birbiriyle aynı kabin iç mekanlarına sahip olması beklenebilir.
A321neo’nun havayolları için büyük bir ekonomik katkısı var. Tek koridorlu uçaklar arasında en geniş kabine sahip olan A321neo, yolcu konforunu en üst düzeye çıkarıyor. Uçaklar, yeni nesil motorları ve kıvrık kanat ucu (Sharklet) ler sayesinde, önceki nesil tek koridorlu uçaklara kıyasla yüzde 50 daha sessiz olmasının yanı sıra; yüzde 20’den fazla yakıt tasarrufu ile karbon emisyonlarını azaltıyor. Şirketlere sunduğu ekonomik ve çevresel katkıları ile öne çıkıyor. Airbus, bugüne kadar, 5.600’den fazla A321neo siparişi aldı.
Türk Hava Yolları’nın uçuş ağının büyüklüğü ve şirketin yolcu sayısını iki katına çıkarma hedefi göz önüne alındığında, dar gövdeli uçakların büyük modellerine odaklanması mantıklı görünüyor.
A350 ise dünyanın en modern ve verimli geniş gövdeli uçağı durumunda. 300-410 arasında değişen yolcu kapasitesi kategorisinde, uzun menzil lideri olarak öne çıkıyor. Kısa veya ultra uzun mesafeli rotalar fark etmeksizin, yaklaşık 18 bin km’ye kadar her menzilde verimli bir şekilde uçabiliyor. Yenilikçi teknolojileri, aerodinamiği, hafif malzemeleri ve yeni nesil motorları sayesinde yakıt tüketimi, işletme maliyetleri ve karbon emisyonlarında yüzde 25 avantaj sağlıyor. Tasarım özellikleri sayesinde eski nesil rakip uçaklara kıyasla yüzde 50 daha sessiz uçabiliyor. Geniş koltuklar, yüksek tavan ve kabin içi aydınlatma sistemiyle, yolcuların kabinde, kendilerini ferah hissetmesini sağlayıp, seyahat deneyimini yükseltiyor.
Kasım 2023 itibarı ile A350 Ailesi, dünyanın dört bir yanında faaliyet gösteren 57 farklı havayolundan 1.072 sipariş almayı başardı.
A350 için havayolunun geçmişte 36 adet siparişi bulunuyordu. Türk Hava Yolları’nın uzun vadede, dünyanın en büyük A350 filosuna sahip olması bekleniyor. A350 ailesinin en büyük versiyonu olan A350-1000 için verilen 15 sipariş ile şirketin Avustralya’ya non-stop uçuşları gerçeğe dönüştürme hedefine bir adım daha yaklaştığı söylenebilir.
A350F (kargo) ise şimdiye kadar görülen en büyük ana kargo kapısına sahip uçak. Uçağın gövdesi de kargo operasyonları için optimize edilmiş durumda. Gövdenin %70’inden fazlası, gelişmiş malzemelerden üretiliyor. Bu da Rolls-Royce’nin verimli motorlarıyla birleştiğinde, A350F’nin en yakın rakibine göre en az %20 daha düşük yakıt tüketimi ve CO2 salınımı avantajı sağlanması anlamına geliyor.
İlk olarak, iki yıl önce Dubai Airshow’da yapılan lansmanı yapılan A350’nin kargo versiyonu için, Türk Hava Yolları’nın son siparişiyle birlikte toplam sipariş sayısı 50’ye yükseldi. Bu 50 sipariş, dokuz farklı müşteriden geldi.
Airbus A350 Uçakları İçin Hangi Motorlar Seçildi?
THY’nin Airbus’a verdiği siparişin bir diğer önemli detayı motor konusuydu. Sipariş edilen A350 uçakları için Rolls Royce ile anlaşma imzaladı. Teslim alınacak 140 motor ile THY, Trent XWB motorlarının en büyük kullanıcısı haline gelecek. Yapılan anlaşmaya göre THY, 100 adet Trent XWB-84 motoru ile 40 adet XWB-97 motoru sipariş etti.
A350-900 uçaklarına güç veren Trent XWB-84 motorları 84,200 libre itiş gücüne sahip. A350-1000 modeli ile A350 kargo uçakları ise Trent XWB-97 motorlarından güç alıyor. Bu motorun toplam itki gücü ise 97,000 libre.
Motor teslimatları 2025 – 2033 yılları arasında gerçekleşecek. Motorların bakım ve onarımı Rolls-Royce’un kapsamlı TotalCare hizmeti güvencesinde olacak.
Yakın Zamanda Boeing Siparişi Bekleniyor!
Önümüzdeki günlerde Türk Hava Yolları’nın ABD’li imalatçı Boeing’e de büyük bir sipariş vermesi bekleniyor. Verilecek sipariş paketi içinde geniş gövdede 787 uçaklarının ağırlıklı olarak yer tutacağı kesin. Boeing’in henüz piyasaya süremediği ve yıllardır çeşitli sorunlarla boğuşan 777X’lerin de bu sipariş paketine dahil edileceğine kesin gözüyle bakılıyor. THY’nin 777X’e olan potansiyel güveni nedeniyle, A350-1000 için verdiği siparişleri daha kısıtlı sayıda tutmuş olabileceği tahmin ediliyor.
Ancak 777X için sipariş verilmesi halinde THY tarihinde de bir ilk yaşanacak. Şirket, bugüne kadar piyasaya sürülmeyen hiçbir uçağa sipariş vermedi ve piyasaya yeni çıkan hiçbir uçağın lansman müşterisi olmadı. Uçaklar, piyasaya sürülüp belli bir süre uçurulduktan ve rüştünü ispat ettikten sonra THY’nin gündemine geldi. 777X için bu kuralın yıkılması, THY yöneticilerinin de gelecekte nasıl anılacakları konusunda önemli bir turnusol olacak.
BOEING 737 MAX ÜRETİMİNDE GAZA BASTI!
ABD’li imalatçı Boeing, Kasım ayında 737 MAX teslimatlarını bir önceki aya göre %100’ün üzerinde artırdı. Şirketin, revize edilen yıllık teslimat hedefine ulaşması için önemli bir adım atıldı. Yaşanan kalite sorunları tek koridorlu uçakların teslimatını yavaşlatmış olsa da yıl sonuna yaklaşırken şirket hedefi tutturmakta kararlı görünüyor.
Kasım ayı, Dubai Airshow’da çok sayıda siparişin gelmesi ve bir yanda da teslimatların artışıyla, Boeing ve 737 MAX programı için mükemmel bir ay olarak kayıtlara geçti. Boeing, geçtiğimiz ay toplam 56 uçağı müşterilerine teslim etti. Ekim ayında yapılan 18 teslimat ile kıyaslandığında %150’lik bir artış yaşandı. Eylül ayında teslim sayısı ise sadece 15’di.
MAX’ın Kasım ayı teslimatları, daha önce üretim hattından çıkan ancak son onarımlar nedeniyle teslimatı ertelenen uçakları da içeriyor. Ancak tüm bunlar, Haziran 2023’ten bu yana bir ay içinde ulaşılan en yüksek teslimat sayısı ve en fazla MAX teslimatı olduğu gerçeğini değiştirmiyor.
Geçtiğimiz ay sekiz adet 737 MAX teslim alan United Havayolları’nı, yedi teslimatla Southwest ve beş teslimatla Ryanair izledi. Bu üç havayolu, halihazırda 737 MAX ailesinin en büyük operatörleri arasında. Boeing şu anda ayda yaklaşık 38 MAX üretiyor.
Ocak ve Kasım 2023 arasında Boeing, 343 adet 737 MAX olmak üzere toplam 351 adet 737 ailesi uçak teslim etti. Başlangıçta yıl sonuna kadar 400-450 adet tek koridorlu uçak teslim edilmesi hedefleniyordu. Ancak yıl içinde uçaklarda ortaya çıkan üretim hataları nedeniyle bu sayı 375-400 olarak revize edildi. Şirket, Aralık ayında, Kasım performansının sadece yarısını bile gösterebilirse, 2023’te en az 375 teslimat hedefini aşmayı başaracak. Aralık’ta eğer 49 adet 737 teslim edilirse; yılın başlangıcında belirlenen 400 hedefi yakalanmış olacak.
Boeing’in 737 teslimatları, bu yıl iki ayrı üretim sorunu nedeniyle durdurulmuştu. Önce Nisan ayında, uçağın dikey kuyruğunu arka gövdeye bağlayan bazı bağlantı parçalarının, tedarikçi Spirit AeroSystems tarafından düzgün şekilde takılmadığı keşfedildi.
Ağustos ayında yine aynı tedarikçinin ürettiği gövdelerin, arka basınç bölmesinde uygun olmayan şekilde açılmış deliklerle teslim edildiği ortaya çıktı. Sorunların hiçbiri acil bir emniyet riski oluşturmasa da uçak teslimatlarında kısa süreli gecikmelere yol açtı.
Boeing, Kasım ayında 45 adet 737 MAX’in yanı sıra, altı adet 787, iki adet 777F, bir adet 767F ve bir adet KC-46 Pegasus askeri uçağı da dahil olmak üzere on adet geniş gövdeli uçak teslim etti. Boeing’in yıllık en az 70 teslimat hedefine ulaşabilmesi için Aralık’ta sekiz adet Dreamliner daha teslim etmesi gerekiyor.
Kasım ayı siparişler açısından da başarılı bir ay oldu. Boeing, ay boyunca 114 brüt sipariş aldı. Buna Emirates ile 90 adet 777X için yapılan anlaşma da dahil. Ay boyunca on adet 737 siparişi, adı açıklanmayan müşteriler tarafından iptal edildi. Boeing’in Kasım 2023 için net siparişi 104 olarak gerçekleşti.
İptaller ve dönüşümler de hesaba katıldığında şirketin 2023 yılı net sipariş sayısı şu an için 945. Toplam birikmiş sipariş miktarı ise 5.324.
PASAPORT VE BİLETİ OLMADAN KOPENHAG’DAN LOS ANGELES’E UÇTU!
Gizemli bir yolcu, Scandinavian Airlines’e (SAS) ait bir Airbus A330 uçağıyla, Danimarka’dan ABD’ye biletsiz, pasaportsuz ve uçağa bindiğine dair herhangi bir kayıt olmadan geldi. Bu ilginç olay, Kopenhag Havalimanı’ndan (CPH) Los Angeles Uluslararası Havalimanı’na (LAX) gerçekleştirilen bir uçuş sırasında yaşandı. Olayın tam olaraknasıl gerçekleşebildiğini tespit etmek için soruşturma sürüyor.
Rusya-İsrail çifte vatandaşlığı bulunan Sergey Vladimirovich Ochigava, mürettebatın verdiği ifadelere göre, uçakta sürekli dolaşıp koltuğunu değiştirmesi ve kabin ekibine ait çikolataları yemeye kalkışması nedeniyle, dikkati çekti.
Ochigava’nın uçağa nasıl bindiğine dair hiçbir bilgi yok. Normal şartlarda, havaalanı güvenliği ve biniş kapısı da dahil olmak üzere çeşitli kontrollerden geçmek zorunda kalmış olması gerekiyor. Bu durum, devam eden soruşturma kapsamında, Scandinavian Airlines’ın Kopenhag Havalimanı’ndaki güvenlik prosedürlerinin gözden geçirilmesini gerektirdi.
Rapora göre, Ochigava’nın ilk oturduğu koltuk, manifestoda boş olarak görünüyor. Ayrıca, Ochigava’nın aynı gün ABD’ye gelen başka hiçbir uçuşta da yer almadığı ortaya çıktı. Soruşturma kapsamında yolcunun cep telefonu da incelendi. Ancak herhangi bir ipucu sağlanamadı. Bu olağandışı olayla ilgili soruşturma devam ediyor.
Scandinavian Airlines, Airbus A330-300 uçağıyla Kopenhag – Los Angeles rotasında her gün uçuyor. Havayolunun şu anda filosunda sekiz adet A330-300 bulunuyor. Uçaklarım her biri üç sınıflı konfigürasyonda toplam 266 koltuk kapasitesine sahip. Bunların 32’si Business class, 56’sı premium ekonomi ve 178’i ekonomi sınıfında. Scandinavian Airlines ayrıca uzun mesafeli uçuşlarında üç adet A350-900 uçuruyor ve bu uçak için iki adet daha siparişi bulunuyor.
Scandinavian Airlines, iki şehir arasında doğrudan tarifeli yolcu seferi düzenleyen tek havayolu durumunda. Los Angeles, havayolunun yıl boyunca Kopenhag’dan uçtuğu yedi ABD destinasyonundan biri. Diğer destinasyonlar arasında New York (JFK), Boston (BOS) ve San Francisco (SFO) var. Star Alliance üyesi havayolu, aynı zamanda kış sezonunda Miami’ye (MIA) ve ayrıca ikinci merkezi olan Stockholm Arlanda Havalimanı’ndan (ARN) Newark (EWR), Chicago (ORD) ve Miami’ye (MIA) de uçuyor.
İKLİM ZİRVESİNE İŞ JETİ İLE KATILIM REKORU!
30 Kasım-12 Aralık tarihleri arasında Dubai’de gerçekleşen BM İklim Değişikliği Konferansı COP28, çok sayıda önemli katılımcısı nedeniyle, tarihteki en yüksek karbon ayak izine sahip olan konferans olarak kayıtlara geçti. Konferans süresinde Dubai Uluslararası Havalimanı’na özel jet trafiğindeki büyük artış, konferansın çevresel etkisine ilişkin endişeleri artırdı. Konferans genelinde sürdürülebilirliğe odaklanılmasına rağmen, dünya liderlerinin çoğunun Dubai’ye özel jetlerle gelmesi büyük bir ironi oluşturdu.
Yaklaşık 100.000 katılımcıyla Dubai’de gerçekleşen etkinlikte, geçtiğimiz yıl Mısır’da düzenlenen konferanstaki delege sayısı ikiye katlandı.
Emirates’in merkezi olan ve sıradan bir günde yoğunlukla Emirates boyalı uçakları görmeye alışık olduğumuz Dubai Havalimanı, konferansın devam ettiği iki haftalık süre içinde özel jetlerin akınına uğradı. Bu yoğun iş jeti trafiği, sürdürülebilirlik ile ilgili endişeleri artırmak için tek başına yeterliydi.
Flightradar24 üzerinden yapılan hızlı bir arama ile Nijerya’dan Bombardier Global 7500, İsviçre’den Embraer Legacy 650E, Japonya’dan Gulfstream IV ve Hindistan’dan Dassault Falcon 7X dahil olmak üzere Birleşik Arap Emirlikleri’ne giden çok sayıda özel jet tespit edildi.
Konferansın ziyaretçileri arasında, İngiltere Kralı III. Charles, ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Japonya Başbakanı Fumio Kishida ve Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva gibi önemli isimler vardı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Dünya İklim Eylemi Zirvesi’nde katılımcılara hitap etti ve bazı ülke liderleriyle ikili görüşmeler gerçekleştirdi.
Dubai Uluslararası Havalimanı’nın, dünyanın en fazla bağlantılı uçuşa sahip havalimanlarından biri olduğu göz önüne alındığında, dünya liderlerinin neden ticari seferleri kullanmadıkları büyük bir tartışma konusu oldu.
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak’ın, tıpkı Kral III. Charles ve Dışişleri Bakanı David Cameron gibi, Dubai’ye özel jetle gideceğini açıklaması ülkede büyük bir öfke yarattı. Ancak Rishi Sunak, özel jetle yapacağı uçuşta, bitkisel ve hayvansal atıklardan elde edilen sürdürülebilir havacılık yakıtı (SAF) kullanılacağını söyleyerek, tepkileri azaltmaya çalıştı.
Dünyanın en güçlü liderleri ve devlet başkanlarının, bu tip etkinliklere, beraberindeki kalabalık heyetler ve medya delegasyonlarıyla birlikte katılmaları nedeniyle, ticari uçuşlarda seyahat etmelerinin imkansız olduğu iddia ediliyor.
Geçtiğimiz sene Mısır’ın Şarm El Şeyh kentinde düzenlenen COP27’ye, özel jetle 315 sefer gerçekleştirildi. Kızıldeniz kıyısındaki Şarm El Şeyh Uluslararası Havalimanı (SSH) için bu oldukça etkileyici bir rakamdı. İronik bir şekilde, Birleşik Arap Emirlikleri’nin bayrak taşıyıcı havayollarından biri olan Etihad ise delegelerini konferansa net sıfır emisyonla uçurarak dünyaya ciddi bir mesaj verdi.
Bunun bir iklim konferansı olduğu düşünüldüğünde, katılımcıların seyahat biçimleri konusunda, makul sınırlar içinde daha bilinçli seçimler yapmaları bekleniyor. Organizatörlerin, gelecekteki konferansların yerini belirleme aşamasında bu durumu dikkate alması ve diğer ulaşım türlerini teşvik edecek çözümler sunması bekleniyor.
ALMAN DEVLETİNE AİT A340 AÇIK ARTIRMAYLA SATILACAK!
Alman devlet filosuna ait 16+01 tescilli Airbus A340-300, Ağustos 2023’te Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’un Avustralya, Yeni Zelanda ve Fiji’ye yapmayı planladığı geziyi, tam bir kabusa dönüştürdü. Bakan ve beraberindeki heyet, Almanya’dan başlayan yolculuklarında, Abu Dabi’de yakıt ikmali yaptıktan sonra, uçakta yaşanan mekanik arıza nedeniyle, tüm yakıtı havada boşaltıp Abu Dabi’ye acil iniş yaptı. Geceyi Abu Dabi’de geçirmek zorunda kalan bakan ve heyeti ertesi gün aynı senaryoyu bir kez daha yaşadıktan sonra, seyahati iptal edip başka uçakla Almanya’ya dönmek zorunda kalmıştı. Uçağın da hemen emekliye ayrılmasına karar verilmişti.
Hafta içinde alınan bir kararla, kariyeri beklenenden önce sonlandırılan uçağın canlı bir online müzayedede satılmasına karar verildi.
Devlete ait 16+02 tescilli diğer A340 da Eylül 2023’te hizmetten çekildi. Normalde iki uçağın da 2024 sonuna kadar kullanılması planlanıyordu.
1999’da üretim bandından çıkıp Lufthansa’ya teslim edildikten sonra, 12 yıl boyunca tarifeli seferlerde yolcu taşıyan uçak, 2011’de Alman hükümeti tarafından devralındı ve devlet adamlarını taşımaya başladı. Emektar uçağın online müzayedede satışıdan elde edilen gelirin, devletin kasasına gitmesi bekleniyor.
Airbus 340’ın satış işlemleri, itfaiye araçlarından teleskoplara kadar birçok varlık satışı gerçekleştiren ait vakıf şirketi Vebeg tarafından yürütülecek.
Vebeg, internet sitesi üzerinden yaptığı ön duyuruda, Airbus A340-300’ün Alman hükümeti adına satıldığını ve satışa ilişkin detayların 2024 Ocak ortasından itibaren yayınlanacağını belirtti. Şu anda uçak canlı müzayede bölümünde görünüyor. Bu da Vebeg’in uçak için online teklifleri toplamaya başladığını gösteriyor.
Kasım 2018’de Şansölye Angela Merkel, 16+01 uçağıyla Almanya’nın Köln kentine acil iniş yapmak zorunda kaldıktan sonra, Buenos Aires’teki G20 zirvesinin açılış törenini kaçırmıştı.
2019 yılında dönemin Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas uçaktayken New York’a indiğinde uçağın lastiği patlamıştı.
